Η σκηνοθέτις Παρασκευή Καλογεράκη βούτηξε με πάθος στα βιομηχανικά αρχεία της χώρας που διαθέτει συγκεντρωμένα το Πολιτιστικό Ίδρυμα του Ομίλου Πειραιώς και ασχολήθηκε εδώ κι ένα χρόνο με την ιστορία της κλωστοϋφαντουργίας Μουταλάσκη στην Ελευθερούπολη της Νέας Ιωνίας. Αποτέλεσμα αυτής της μελέτης και της έρευνας που έκανε είναι η παράσταση "Οδός 19, αριθμός 15" που παρουσιάζεται στο κτήριο του ΠΙΟΠ, Δωρίδος 2 και Λεωφόρος Ειρήνης 14, στον Ταύρο, αύριο Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή και Δευτέρα με τη Νένα Μεντή να αφηγείται τη ζωή της Μικρασιάτισσας εργάτριας Κλειώς Χατζηαλέξη.
Η σκηνοθέτις στέκεται επίσης στην προσπάθεια των υπευθύνων του ΠΙΟΠ να ενώσουν την ιστορία της βιομηχανίας που τηρούν μέσα από τα αρχεία, με την πραγματική ζωή των εργατών και την επιθυμία τους να περιέλθει αυτή η πληροφορία στο ευρύ κοινό. “Αυτό με έχει ενθουσιάσει”, σημειώνει και εξηγεί πως “η Κλειώ λέει μόνο πραγματικές μαρτυρίες, μιλώντας για τα πρώτα δυο χρόνια της άφιξης στην Αθήνα, την προσπάθεια μέσα στον μεσοπόλεμο για επιβίωση, για μάχη με τις ασθένειες και την ανέχεια, τη σκληρή δουλειά του δωδεκάωρου, το ξάφνιασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, που, όπως καταγράφουν τα δελτία, ήταν και η αιτία αρκετές από τις εργάτριες να χάσουν το μυαλό τους και να κλειστούν σε ψυχιατρικές κλινικές, καθώς δεν άντεξαν δεύτερη καταστροφή. Όσες άντεξαν, σήκωσαν μανίκια και κατάφεραν να μεγαλώσουν παιδιά και να γίνουν νοικοκυραίοι".
Το στοιχείο που έκανε την σκηνοθέτιδα να ασχοληθεί με το θέμα, ήταν, όπως λέει, η αναγραφή σε ένα δελτίο εργατριών που ανέσυρε μέσα από μια κούτα με μητρώα και παλιά κιτρινισμένα έγγραφα της δεκαετίας του 1920, η φράση “Οδός 19, αριθμός 15”. Όταν ο υπάλληλος του ΠΙΟΠ της εξήγησε πως πρόκειται για τα παραπήγματα και τις σκηνές του συνοικισμού όπου έζησαν στριμωγμένοι οι πρόσφυγες όταν έφθασαν από τα μικρασιατικά παράλια, τότε που τα δρομάκια δεν είχαν καν όνομα αλλά απλώς ένα νούμερο, η Π. Καλογεράκη αρχίζει να ψάχνει τη ζωή της γυναίκας, το όνομα της οποίας αναγραφόταν στο δελτίο, της εργάτριας Κλειώς Χατζηαλέξη.
“Η παράσταση είναι αφιερωμένη σε όλες τις εργάτριες της κλωστοϋφαντουργικής περιοχής του Περισσού και της προσφυγικής Ελευθερούπολης”, εξηγεί η σκηνοθέτις. “Γυναίκες με τα παιδιά στα χέρια και την αγκαλιά, πολλές από αυτές χήρες, που έζησαν τον ξεριζωμό κι έμειναν εδώ κάτω από άθλιες συνθήκες, μέσα σε απέραντη φτώχεια, δουλεύοντας σκληρά. Και εκεί που φτάνουν τα πράγματα λίγο να καλυτερεύουν και να συνέρχονται, τις βρίσκει ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και ξαναζούν για δεύτερη φορά πείνα και ανέχεια”.
Η “Οδός 19, αριθμός 15” έχει εστιάσει, εκτός από τον μονόλογο της Νένας Μεντή που συνέθεσε η σκηνοθέτις, και σε μια παράλληλη μελέτη άπειρων τεκμηρίων, φωτογραφιών, προερχόμενων επίσης από το αρχείο της ΕΡΤ, του ΠΙΟΠ και το Κέντρο Ανάδειξης Μικρασιατικού Πολιτισμού στη Νέα Ιωνία όπου ο Λουκάς Χριστοδούλου εργάζεται αφιλοκερδώς έχοντας συγκεντρώσει τα πάντα γύρω από τους πρόσφυγες της περιοχής. “Παρακολουθώ τη ζωή της Κλειώς Χατζηαλέξη, όλη της την προσπάθεια για αξιοπρέπεια, για μεροκάματο, για να ξαναφτιάξει τη ζωή της, να μεγαλώσει τα παιδιά της. Η παράσταση προσπαθεί να φωτίσει την εποποιία αυτών των Μικρασιατών νοικοκυραίων”, λέει.
Διατρέχει παράλληλα τη δράση της κλωστοϋφαντουργίας Μουταλάσκη, “οι ιδιοκτήτες της οποίας κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο πούλησαν τα κτήρια για να κάνουν συσσίτια και να μην πεθάνει κανείς εργάτης και μέλος των οικογενειών του, δηλαδή περίπου 4.000 άνθρωποι. Ακούγοντας ηχογραφημένες μαρτυρίες γυναικών, διαπιστώνεις πως παρ' όλο την πίεση να μιλήσουν για τα δύσκολα χρόνια της φτώχειας και τις αρρώστιες, εκείνες σιωπούν με περηφάνια και αξιοπρέπεια”, καταλήγει.
Η θεατρική δράση διακόπτεται από αποσπάσματα ντοκιμαντέρ και συνεντεύξεις ερευνητών σε σκηνοθεσία Λουΐζου Ασλανίδη. Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό, με απαραίτητη την κράτηση θέσης στο τηλέφωνο 210 3418011.
Η παράσταση είναι αφιερωμένη σε όλες τις εργάτριες της κλωστοϋφαντουργικής περιοχής του Περισσού και της προσφυγικής Ελευθερούπολης, ενώ η θεατρική δράση διακόπτεται από αποσπάσματα ντοκιμαντέρ και συνεντεύξεις ερευνητών σε σκηνοθεσία Λουΐζου Ασλανίδη
