Στην ίδρυση μιας νέας, δημόσιας γεωλογικής αρχής, με παράλληλο εκσυγχρονισμό του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου και διεύρυνση των αρμοδιοτήτων και σε ζητήματα γεωλογικών κινδύνων, προστασίας του περιβάλλοντος και των πολιτών, που θα αντικαταστήσει το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ), διασφαλίζοντας πλήρως τη συσσωρευμένη γνώση, τις υποδομές και τους εργαζομένους του, προχωρά το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Ήδη το σχετικό σχέδιο νόμου έχει καταρτιστεί και πλέον είναι θέμα λίγων ημερών η ανάρτησή του προς δημόσια διαβούλευση.
Το υπουργείο, προχωρώντας στην ίδρυση ενός νέου φορέα, αποφάσισε στην ουσία τη διάσωση του ινστιτούτου και την επίλυση των χρόνων προβλημάτων του μετά από δεκαετίες κακοδιοίκησης και διοικητικών αδιεξόδων, σειρά δικαστικών αγώνων και αντιπαραθέσεων των εργαζομένων, αδιαφορία των προηγούμενων κυβερνήσεων, που οδήγησαν το ΙΓΜΕ ένα βήμα πριν από το κλείσιμο, καλύπτοντας ταυτόχρονα ένα σημαντικό κενό στη μη δραστηριοποίηση του κράτους σε μείζονα ζητήματα γεωλογικού ενδιαφέροντος.
Έχει προηγηθεί εκπόνηση επιχειρησιακής μελέτης για την ανάλυση του επιχειρηματικού σχεδίου δράσης του φορέα κι εξετάστηκαν όλες οι εναλλακτικές, με βασικό σημείο αναφοράς τη λειτουργία ευρωπαϊκών, κρατικών, γεωλογικών ινστιτούτων.
Ο νέος φορέας
Σύμφωνα με πληροφορίες στο σχέδιο νόμου προβλέπεται η σύσταση Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ), ως γεωλογικής υπηρεσίας του κράτους, με τη μορφή Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ -αντί ΝΠΙΔ του ΙΓΜΕ), προκειμένου να θωρακιστεί ο δημόσιος χαρακτήρας επ' ωφελεία του κράτους και της κοινωνίας και να διασφαλιστεί η άσκηση υψηλής κρατικής εποπτείας και η κυριότητα των δεδομένων από το Δημόσιο.
Το ΙΓΜΕ καταργείται και οι αρμοδιότητές του ασκούνται πλέον από την ΕΑΓΜΕ, η λειτουργία της οποίας θα βασίζεται σε ένα ευέλικτο και μικρό διοικητικό σχήμα με 220 οργανικές θέσεις (από περίπου 1.000 που προβλέπονταν στον νόμο ίδρυσης του ΙΓΜΕ τη δεκαετία του 1970 και σχεδόν 190 εργαζόμενους σήμερα). Αντίστοιχα, και σε επίπεδο δομής προβλέπονται μόλις 6 διευθύνσεις (από 20 στο ΙΓΜΕ), οριζόντιες μορφές ευέλικτης οργάνωσης με σύσταση ομάδων έργων με παράλληλα καθήκοντα.
Διεύρυνση αρμοδιοτήτων
Με τη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων που προβλέπεται, η ΕΑΓΜΕ αναλαμβάνει ρυθμιστικό, εποπτικό και ελεγκτικό ρόλο σε θέματα γεωλογικών κινδύνων από πλημμύρες, κατολισθήσεις κ.ά., προστασία του περιβάλλοντος, μέσω π.χ. ελέγχων ποιότητας υπεδάφους και υπογείων υδάτων και στον έλεγχο των επιτρεπόμενων δραστηριοτήτων στο ενεργειακό υπέδαφος της Ελλάδας (έλεγχος γεωθερμικών πεδίων, επίβλεψη γεωτρήσεων, έλεγχος μελετών κάθε νέας γεώτρησης, έλεγχος μεταλλείων / λατομείων κ.ά.).
Επίσης αναλαμβάνει την κεντρική καταγραφή όλων των υδρογεωτρήσεων και του υδάτινου δυναμικού της χώρας, αλλά και την αποτύπωση και ανάπτυξη της γεωπληροφορίας του κράτους σε ορυκτά / μέταλλα, καθώς και την παροχή γνωμοδοτήσεων και τη μελέτη σε ζητήματα γεωθερμίας, την τήρηση εθνικού μητρώου γεωθερμικών σημείων, τη συνεργασία - παροχή υπηρεσιών για θέματα υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ κ.ά.).
Συγχρόνως, με τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου, επιτυγχάνεται η αποτελεσματική προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών από γεωλογικούς κινδύνους και καταστροφές -καθώς η ΕΑΓΜΕ θα έχει άμεση σύνδεση με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, που καλείται ως αποκεντρωμένο όργανο του κράτους να λάβει τα αναγκαία μέτρα προφύλαξης- αλλά και η οργάνωση της πολιτικής προστασίας της χώρας.
Στην κατεύθυνση αυτή συστήνεται Διεύθυνση Διαχείρισης Φυσικών και Τεχνολογικών Κινδύνων για την έρευνα και καταγραφή γεωλογικών κινδύνων, σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, το ΥΠΕΝ και τις αρμόδιες αρχές, που θα αποτελείται από δύο τμήματα:
* Διαχείρισης, Πρόληψης και Αντιμετώπισης Φυσικών Κινδύνων. Αρμοδιότητα σε γεωλογικούς κινδύνους, κατολισθητικά και διαβρωτικά φαινόμενα, δευτερογενή γεωλογικά φαινόμενα λόγω σεισμών, ηφαιστειακούς κινδύνους, υδάτινους κινδύνους, πλημμύρες.
* Διαχείρισης, Πρόληψης και Αντιμετώπισης Τεχνολογικών Κινδύνων. Αρμοδιότητα στους κινδύνους σε έδαφος και υπέδαφος, επιφανειακά και υπόγεια νερά από βιομηχανικά ατυχήματα, ακτινοβολίες από ραδιενεργά μεταλλεύματα και ορυκτά, βιολογικές καταστροφές και εν γένει ανθρωπογενείς καταστροφές.
Επίσης αξιοποιείται ο δημόσιος πλούτος που ανήκε στο ΙΓΜΕ (υποδομές, τεχνογνωσία και “μνήμη”), ήτοι εργαστήρια, μελέτες, βάσεις δεδομένων -στοιχεία που περνούν στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου και τίθενται στη διάθεση και διαχείριση της αρχής.
Διασφάλιση εργαζομένων
Κατά τις ίδιες πληροφορίες στο σχέδιο νόμου προβλέπεται και η διασφάλιση των εργαζομένων του ΙΓΜΕ με την ένταξή τους σε τακτικές οργανικές θέσεις της αρχής:
* Διατήρηση θέσεων εργασίας με την ίδια έννομη σχέση ως προσωπικό ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου.
* Αναγνώριση χρόνου προϋπηρεσίας για μισθολογική και βαθμολογική κατάταξή τους.
* Μισθολογική προστασία με διατήρηση και μεταφορά της προσωπικής διαφοράς των αποδοχών τους.
* Αύξηση ανώτατων ορίων απόλυσης στα 67 έτη με 40 έτη υπηρεσίας, αντί των 62 ετών και 40 χρόνων υπηρεσίας, όπως ισχύει για εργαζόμενους ΝΠΔΔ, προκειμένου να αποτραπεί ξαφνική ανατροπή προγραμματισμού του εργασιακού βίου του υφιστάμενου προσωπικού.
* Εφαρμογή των προστατευτικών διαδικασιών του Δημοσιοϋπαλληλικού Δικαίου.
Επιπλέον διασφαλίζεται η συνέχιση έργων ΕΣΠΑ και όλων των συμβάσεων, έργων και προγραμμάτων, που είχε αναλάβει το ΙΓΜΕ, για την ομαλή συνέχιση και ολοκλήρωσή τους.
Πρόταση ρύθμισης
Αναφορικά με το θέμα των αποζημιώσεων λόγω της κατάργησης ομαδικού ασφαλιστηρίου συμβολαίου της Εθνικής Ασφαλιστικής, το ΥΠΕΝ επεξεργάζεται πρόταση για εξωδικαστική ρύθμιση, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το ζήτημα των απαιτήσεων εργαζομένων και συνταξιούχων του ΙΓΜΕ, που ανέρχονται, κατά κεφάλαιο, σε περίπου 40 εκατ ευρώ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στις σκέψεις του υπουργείου βρίσκεται η εξασφάλιση ποσού ύψους 24 εκατ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό, το οποίο αντιστοιχεί σε πάνω από 50% του κεφαλαίου της απαίτησης κάθε συνταξιούχου και εργαζόμενου.
Στο πλαίσιο της υπό εξέταση πρότασης προβλέπονται:
* Η είσπραξη του ποσού σε μία δόση με τη διαδικασία να εκκινεί εντός του 2018. Η κατάθεση του ποσού θα γίνει σε ειδικό λογαριασμό στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.
* Η διαδικασία παραίτησης των εργαζομένων και των συνταξιούχων από κάθε άλλη απαίτησή τους που απορρέει από το συμβόλαιο ομαδικής ασφάλισης με την Εθνική Ασφαλιστική.
* Η διαδικασία εκταμίευσης του ποσού της εξωδικαστικής ρύθμισης από κάθε δικαιούχο.
Σε κάθε περίπτωση το υπουργείο διερευνά το θέμα και είναι ανοιχτό σε διάλογο με τους εργαζόμενους και τους συνταξιούχους, προκειμένου να καταλήξουν σε ουσιαστική λύση.
