Είναι επικίνδυνο για τα 15χρονα το δικαίωμα της νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου; Είναι απαραίτητη η ψυχιατρική παρακολούθηση των ανηλίκων πριν από μια τέτοια αλλαγή; Από πού πηγάζουν οι αντιδράσεις στη χρήση του δικαιώματος στον αυτοπροσδιορισμό για τους νέους και τις νέες της χώρας; Απαντήσεις δίνει μιλώντας στην κυριακάτικη «Αυγή» ο παιδοψυχίατρος - ψυχοθεραπευτής Δημήτρης Μαγριπλής.
* Ποια η θέση σας για την αλλαγή ταυτότητας φύλου από τα 15;
Πιστεύω ότι είναι στη σωστή κατεύθυνση. Η νομική «μετάβαση» για αλλαγή φύλου είναι ένα πρώτο βήμα που καθορίζει το δικαίωμα του ατόμου (ενήλικου ή ανήλικου) για σωστό προσδιορισμό μέσω της κατοχύρωσης της ελευθερίας του να επιλέξει το φύλο με το οποίο αισθάνεται ότι θέλει να ζήσει την υπόλοιπη ζωή του.
Η δυσφορία φύλου υπάρχει από νωρίς στη ζωή ενός ανθρώπου και θα πρέπει να δίδεται η δυνατότητα στο υποκείμενο να ανακουφίζεται από τον ψυχικό πόνο που αισθάνεται φυλακισμένος σε ένα ξένο σώμα που δεν το επιθυμεί. Έχει να κάνει με το πώς βιώνει το ίδιο το άτομο την κοινωνική και εξωτερική έκφραση του φύλου του, ως ιδιότητες οι οποίες αντιστοιχούν στη βούλησή του.
* Πώς αξιολογείτε τη θετική γνωμάτευση από διεπιστημονική επιτροπή ως προϋπόθεση για την αλλαγή φύλου των 15χρονων;
Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και να μην ταυτίζουμε την επιθυμία αλλαγής φύλου με συννοσηρότητα, όμως πρέπει ταυτόχρονα να διερευνούμε προσεκτικά την όποια ψυχοπαθολογία μπορεί να ενυπάρχει στην αναπτυξιακή πορεία του ανηλίκου. Ενδεικτικά αναφέρω ότι παρατηρείται υψηλή συννοσηρότητα κατάθλιψης και αυτοκτονικότητας, αλλά και πως εμφανίζεται και σε περιπτώσεις διαταραχών του φάσματος του αυτισμού.
Ως εκ τούτου, προκύπτει η ανάγκη για συγκρότηση της διεπιστημονικής επιτροπής που συστήνεται με απόφαση των υπουργείων Δικαιοσύνης και Υγείας, με εξειδικευμένους επιστήμονες που έχουν εκπαίδευση και γνώση να αξιολογήσουν πιθανές δυσμενείς ψυχολογικές και κοινωνικές εκβάσεις στη ζωή του ατόμου (ψυχική υγεία, φίλοι, οικογένεια, επάγγελμα, κοινωνικός ρόλος).
Δεν υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα για εφήβους που έχουν κάνει νομική «μετάβαση» και για τις συνέπειες μιας τέτοιας πρακτικής. Έτσι, εκτός από την αξιολόγηση, επιβάλλεται να δίνεται χρόνος στα παιδιά και τους εφήβους, μέσω ψυχοθεραπευτικών παρεμβάσεων, πριν από την τελική αξιολόγηση. Μέχρι, δηλαδή, το ίδιο το ανήλικο άτομο να επιλέξει το φύλο που επιθυμεί, δεδομένου ότι παρατηρείται μια ρευστότητα στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού και του εφήβου. Χρόνος χρειάζεται να δίνεται και στις οικογένειές τους μέσω ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων, διότι από μόνη της η προϋπόθεση συναίνεσης των γονέων δεν φαίνεται ικανή να αποτρέψει δυσμενείς εκβάσεις.
* Πώς αξιολογείτε τις αντιδράσεις στην αλλαγή ταυτότητα, φύλου για τους ανηλίκους;
Υπάρχουν στερεότυπα στην ελληνική κοινωνία, προκαταλήψεις που διανθίζονται από συντηρητικές απόψεις που αντιτίθενται στην αλλαγή φύλου από τα 15 έτη. Πολλοί δημοκρατικοί και προοδευτικοί άνθρωποι μπορεί να διστάζουν εξαιτίας αυτών των κοινωνικών και πολιτισμικών στερεοτύπων.
Η επιστημονική κοινότητα των ψυχιάτρων παιδιών και εφήβων θεωρώ ότι πρέπει να σταθεί δίπλα στην πρωτοβουλία των δύο συναρμόδιων υπουργείων παρέχοντας υποστήριξη. Έτσι όπως αυτό εκφράστηκε από δημόσια δήλωση του προέδρου της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας στην ΕΡΤ1 Δημήτρη Αναγνωστόπουλου.
Είναι σημαντικό να δώσουμε την ευκαιρία στους φυλακισμένους σε λάθος σώμα νέους να ζήσουν όπως επιλέξουν, όταν έρθει ο κατάλληλος χρόνος.
