“Είμαι τόσο γέρος, που δεν ξέρω τι θα γίνει αύριο. Αλλά νιώθω τόσο γερός για να φωνάξω σε όλους: αποκαταστήστε την αλήθεια. Τιμήστε εκείνους που προσέφεραν στην πόλη μας. Προσπεράστε ό,τι διχαστικό. Ξαναγράψτε την Ιστορία με αλήθειες. Όχι τις δικές μου αλήθειες, αλλά τις αλήθειες του κόσμου”. Με αυτή τη φράση ο Ρόμπυ Βαρσάνο, ένας Εβραίος της Θεσσαλονίκης με τον αριθμό 115365 χαραγμένο στο χέρι του, είχε ευχαριστήσει προ μηνών το δημοτικό συμβούλιο Θεσσαλονίκης για τη μετονομασία της οδού Χρυσοχόου (επιτελάρχης του δωσίλογου πρωθυπουργού Τσολάκογλου) σε οδό Αλβέρτου Ναρ (συγγραφέας).
Το μήνυμα που περιείχε η επιστολή του Ρόμπυ Βαρσάνο προς τον Γιάννη Μπουτάρη ήταν σαφέστατο: “Εκείνες οι ιδεολογίες που αιματοκύλησαν την ανθρωπότητα, που εξόντωσαν εκατομμύρια στο όνομα της δήθεν υπεροχής δεν έχουν θέση εδώ σ' αυτή την πόλη” έγραψε ο Ρόμπυ Βαρσάνο, στιγματίζοντας το μετεμφυλιακό κράτος και τους συνεχιστές του, που όχι μόνο αμνήστευσαν αλλά και τίμησαν τους συνεργάτες των ναζί, βεβηλώνοντας μέχρι σήμερα τη μνήμη των χιλιάδων Ελλήνων που δολοφονήθηκαν στα χρόνια της γερμανικής κατοχής. “Η πατρίς ευγνωμονούσα τους άφησε ατιμώρητους, τους έδωσε αξιώματα, τους έκανε δρόμους...” τόνιζε για τον χασάπη της Θεσσαλονίκης Μαξ Μέρτεν και τους Έλληνες συνεργάτες του. Και τι να πει κανείς για τον άνθρωπο που στη δίκη Μέρτεν προσήλθε ως μάρτυρας υπεράσπισης και με την κατάθεσή του απάλλασσε ή απέδιδε ελαφρυντικά στον ναζί σφαγέα για τα εγκλήματά του εναντίον των χιλιάδων Εβραίων της Θεσσαλονίκης που οδηγήθηκαν στα κρεματόρια; Μάλιστα, η επιμονή του στρατηγού Αθ. Χρυσοχόου υπέρ του κατηγορούμενου εκνεύρισε - σύμφωνα με εφημερίδες της εποχής - ακόμη και αυτό το στρατοδικείο του μετεμφυλιακού κράτους της Δεξιάς.
Ποιος ήταν ο Χρυσοχόου
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του δημοσιογράφου - συγγραφέα Σπύρου Κουζινόπουλου, ο Αθανάσιος Χρυσοχόου υπήρξε επιτελάρχης του στρατηγού Τσολάκογλου, που έγινε ο πρώτος κατοχικός πρωθυπουργός. Ο Χρυσοχόου τοποθετήθηκε αμέσως στην έμμισθη θέση του γενικού επιθεωρητή νομαρχιών Μακεδονίας, που υπήρξε κλάδος της Γενικής Διοικήσεως Μακεδονίας, δηλαδή του μετέπειτα υπουργείου Μακεδονίας - Θράκης. Κύρια δραστηριότητά του ήταν η συγκέντρωση αναφορών της χωροφυλακής και των νομαρχιών για τις αντιστασιακές ενέργειες κατά των Γερμανών στη Βόρεια Ελλάδα, αλλά και η έκδοση εγκυκλίων και προκηρύξεων με θεωρητικές οδηγίες για την αντιμετώπιση της βουλγαρικής και ρουμανικής προπαγάνδας. Όπως αναφέρεται σε έγγραφό του προς τους νομάρχες και επάρχους της δικαιοδοσίας του, απέκλειε «κάθε ενδεχόμενο άσκησης βίας» κατά τους στρατού Κατοχής και επαινούσε «τη «φιλελληνική» στάση των Γερμανών, απέναντι στους οποίους προέτρεπε τον πληθυσμό να επιδεικνύει “υπάκουη και νομιμόφρονα στάση”!
Παράλληλα, ο Αθανάσιος Χρυσοχόου ανέπτυξε ενεργό δράση στην οργάνωση ΥΒΕ/ΠΑΟ (Υπερασπισταί Βορείου Ελλάδος - Πανελλήνιος Απελευθερωτική Οργάνωσις), η οποία είχε αναλάβει τον ρόλο του διώκτη στελεχών της εθνικής αντίστασης στη βόρεια Ελλάδα τα χρόνια της ναζιστικής κατοχής. Στον “Ριζοσπάστη” της 2.6.2001 δημοσιεύεται η μαρτυρία του αντιστασιακού Τάσου Δεληδημήτρου, μέλους της «Επιτροπής ερεύνης για ανεύρεση λειψάνων πεσόντων αγωνιστών», σχετικά με την εκτέλεση του αγωνιστή Σίμου Κερασίδη και των έξι συντρόφων του στη δυτική Μακεδονία: “Ο σ. Κερασίδης μαζί με τους συντρόφους του, περνώντας από την Κοζάνη, διανυκτέρευσαν εκεί μια βραδιά και την επομένη ξεκίνησαν να περάσουν από τα χωριά Οινόη και Ημέρα - που ήσαν ΠΑΟκρατούμενα, παρότι ακόμη δεν είχαν εξοπλιστεί από τους Μηχάλ - Αγά και Παπαβασιλείου - για να περάσουν τον Αλιάκμονα και μετά να βγουν στο Βελβεντό Κοζάνης και από εκεί να τραβήξουν για τα Πιέρια Όρη. Στο χωριό όμως Ημέρα, στην όχθη του ποταμού, είχαν στήσει ενέδρα και τους συλλάβανε. Τους οδήγησαν στη Ζαρκαδόπετρα, κοντά στο χωριό Σκάφι και, αφού πρώτα τους βασάνισαν άγρια, σύμφωνα με μαρτυρίες ΠΑΟτζήδων, τους εκτέλεσαν στη συνέχεια με εντολή του Χρυσοχόου, καθοδηγητή της ΠΑΟ” στην περιοχή των Σερβίων στις 15 του Απρίλη 1943. Μαζί του θα μαρτυρήσουν άλλοι έξι ΕΑΜίτες και κομμουνιστές. Οι Λάζαρος Ζησιάδης, Γιώργος Μέντζας, Παναγιώτης Τάσιου, Βασίλης Τερζόπουλος, Νίκος Κουτσαντώνης και Μιχάλης Γουλάρας.
Ο Χρυσοχόου όχι μόνο δεν τιμωρήθηκε μεταπολεμικά για τη δράση και τα εγκλήματα κατά τη διάρκεια της ναζιστικής Κατοχής, αλλά αντιθέτως το όνομά του δόθηκε σε δρόμο της πόλης έναντι της Σχολής Τυφλών από το διορισμένο από τη δικτατορία της 21ης Απριλίου δημοτικό συμβούλιο Θεσσαλονίκης...
