Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.4°C21.6°C
2 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
19 °C
15.6°C20.8°C
2 BF 70%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.8°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.5°C24.8°C
2 BF 34%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.9°C22.3°C
3 BF 46%
Τα κέρδη της συμφωνίας
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Τα κέρδη της συμφωνίας

Και το όνομα αυτής... "Severna Makedonija", ήτοι"Βόρεια Μακεδονία". Εικοσιπέντε χρόνια χρειάστηκαν για να κλείσει αυτή η ανοιχτή πληγή στη γειτονιά μας. Εικοσιπέντε χρόνια έως τη χθεσινή ημέρα και την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην Αθήνα και τα Σκόπια. "Η Ελλάδα παίρνει πίσω την ιστορία της, την ιστορία της αρχαίας Μακεδονίας, την οποία είχαν καπηλευθεί παλαιότερες κυβερνήσεις της γείτονος", σημείωναν χθες, μετά το τελικό τηλεφώνημα Ζάεφ, πηγές του Μαξίμου.

Εκτός από την επίλυση ενός προβλήματος που απασχόλησε την ελληνική διπλωματία και την ελληνική κοινωνία για δυο δεκαετίες, πρόκειται για μια συμφωνία που προωθεί τη σταθερότητα και συνεργασία σε μια εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο για την περιοχή, αναδεικνύοντας τον ρόλο τής χώρας μας ως ευρωπαϊκού πυλώνα ειρήνης, ασφάλειας και ανάπτυξης στα Βαλκάνια.

Άλλωστε, τυχόν παραπομπή της λύσης στο... άγνωστο μέλλον -όπως έπραξαν για χρόνια οι προηγούμενες κυβερνήσεις- θα μπορούσε να οδηγήσει, αφενός, σε περαιτέρω αποσταθεροποίηση της γείτονος, έναν χρόνο μετά τη σφοδρή πολιτική κρίση που αντιμετώπισε, κάτι που θα είχε επιπτώσεις και στην ασφάλεια της χώρας μας, αφετέρου, θα ενίσχυε τον ρόλο τρίτων δυνάμεων στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας και θα οδηγούσε σε περαιτέρω αποδυνάμωση εκείνων των πολιτικών δυνάμεων στα Σκόπια που στηρίζουν τη λύση, ανοίγοντας τον δρόμο για παλινόρθωση των εθνικιστικών δυνάμεων που στήνουν το πολιτικό τους αφήγημα -ίσως και την ύπαρξη- πάνω στους αλυτρωτισμούς και την καπηλεία της ελληνικής ιστορίας.

Όπως σημείωναν κυβερνητικές πηγές, δεν λύνεται μόνο οριστικά και αμετάκλητα το πρόβλημα της ονομασίας, διασφαλίζοντας διπλωματικό κεφάλαιο για άλλα μείζονα εκκρεμή ζητήματα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, αλλά το λύνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, υπηρετώντας στο έπακρο την εθνική γραμμή και διασφαλίζοντας ρητά και επίσημα πλέον τις θέσεις της χώρας.

Τι προβλέπει η συμφωνία

"Severna Makedonija"

Το όνομα "Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας", που θα αναγνωρίζεται στη χώρα μας ως "Severna Makedonja", βάζει τέλος στον αλυτρωτισμό που ενείχε η ονομασία "Δημοκρατία της Μακεδονίας", το οποίο αποτελούσε τη συνταγματική ονομασία της γείτονος και με το οποίο είχε ήδη αναγνωριστεί από περισσότερα από 140 κράτη σε διμερές επίπεδο, μεταξύ των οποίων τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Κίνα.

Το όνομα θα εγγραφεί στο σύνταγμα της ΠΓΔΜ με την απαραίτητη αναθεώρηση. Παράλληλα, οι πάνω από 140 χώρες που αναγνωρίζουν σήμερα την εν λόγω χώρα με τον όρο Μακεδονία, θα την αναγνωρίζουν εφεξής ως Βόρεια Μακεδονία. Το όνομα διαχωρίζει απόλυτα την εν λόγω χώρα από την ελληνική Μακεδονία και τις τρεις περιφέρειές της (Ανατολική, Κεντρική, Δυτική).

Erga οmnes

Η συμφωνία ανταποκρίνεται απόλυτα στην εθνική γραμμή για σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό, έναντι όλων, δηλαδή erga omnes, που διατηρεί η χώρα εδώ και 20 χρόνια. Σημειώνεται ότι στο παρελθόν η χρήση erga omnes τόσο για εσωτερική όσο και για διεθνή χρήση δεν είχε γίνει αποδεκτή ως βάση συζήτησης. Έτσι, η αποδοχή της χρήσης έναντι όλων από τους γείτονές μας αποτελεί μεγάλη διπλωματική επιτυχία για την Ελλάδα. Τι σημαίνει, λοιπόν, πρακτικά; Ότι οι γείτονές μας όχι μόνο θα χρησιμοποιούν το συμφωνηθέν όνομα στις διεθνείς τους σχέσεις, στους διεθνείς οργανισμούς, στα διεθνή fora και στα διεθνή έγγραφα, αλλά και στο εσωτερικό της χώρας.

Άκυρη η ενταξιακή διαδικασία χωρίς συνταγματική αναθεώρηση

Ένα από τα πιο σημαντικά και κρίσιμα για την εφαρμογή της συμφωνίας σημεία είναι η αποδοχή εκ μέρους της κυβέρνησης Ζάεφ, εκτός του erga omnes, και της υποχρέωσης για συνταγματική αναθεώρηση στην πρώην, πλέον, ΠΓΔΜ. Και μάλιστα άμεσα. Όπως εκτιμούν και στο Μέγαρο Μαξίμου, η συνταγματική αναθεώρηση αποτελεί τεράστια νίκη της Ελλάδας, δεδομένου ότι δεν περιλαμβανόταν στην εθνική γραμμή, όπως αυτή διαμορφώθηκε τα τελευταία 20 χρόνια και ακολουθήθηκε από όλες τις μετέπειτα κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ., αποτέλεσε όμως κόκκινη γραμμή της σημερινής κυβέρνησης, αλλά και ότι ουδέποτε στο παρελθόν έχει συμφωνήσει χώρα σε αλλαγή του συντάγματός της βάσει διεθνούς συμφωνίας.

Η συμφωνία προβλέπει πως η Ελλάδα θα προχωρήσει σε κύρωση μόνο αφού ολοκληρωθεί η συνταγματική αναθεώρηση στη γειτονική χώρα. Η μεν πρόσκληση στο ΝΑΤΟ και το άνοιγμα κεφαλαίων της Ε.Ε. θα πραγματοποιηθούν με την κύρωση από το κοινοβούλιο της ΠΓΔΜ της σύμβασης, η ένταξή της και στους δυο οργανισμούς θα γίνει όμως μετά τη συνταγματική αναθεώρηση, καθώς στην πρόσκληση θα προβλέπεται ρητά πως είναι άκυρη εάν δεν πληρωθεί ο όρος της αναθεώρησης.

Το τέλος των αλυτρωτισμών

"Με τη συμφωνία αυτή παίρνουμε πίσω την ιστορία μας, τα σύμβολα και την παράδοσή μας", σχολίαζαν οι ίδιες πηγές. Όπως προκύπτει από τη συμφωνία, η γειτονική χώρα αποδέχεται ρητά τον διαχωρισμό μεταξύ των Ελλήνων Μακεδόνων, του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού τους, της γλώσσας τους και της περιοχής στην οποία διαβιούν από τη μία, και του λαού της εν λόγω χώρας με τη δική του ιστορία, με τα δικά της γλωσσικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά από την άλλη. Τονίζεται ακόμη ότι παρέχονται εγγυήσεις με τον πλέον ρητό και κατηγορηματικό τρόπο ως προς την εξάλειψη, πρόληψη και καταστολή πάσης φύσεως αλυτρωτικής ρητορικής και ενεργειών, είτε προέρχονται από δημόσιους είτε από ιδιωτικούς φορείς.

Επιπλέον, εξασφαλίστηκε η απαλοιφή όλων των αλυτρωτικών αναφορών από το σύνταγμα της γείτονος, τόσο στα επίμαχα άρθρα όσο και στο προοίμιο. Για παράδειγμα: α) Αντικαθιστούν το άρθρο για τη στήριξη της ομογένειάς τους με πιστή αντιγραφή του αντίστοιχου κεφαλαίου στο ελληνικό σύνταγμα. Στο πλαίσιο αυτό αφαιρούνται οι αναφορές σε προστασία "μακεδονικών μειονοτήτων’’ σε γειτονικές χώρες. β) Αντικαθίσταται το άρθρο για την προστασία των συνόρων απαλείφοντας οποιεσδήποτε προβληματικές αναφορές. γ) Αφαιρούνται οποιεσδήποτε ακόμα και έμμεσες ιστορικές αναφορές σε αλυτρωτικές βλέψεις στο προοίμιο του συντάγματος.

Υπενθυμίζεται ότι ήδη οι γείτονές μας έχουν προχωρήσει στην αλλαγή στα ονόματα του αεροδρομίου τους, του αυτοκινητοδρόμου τους και του σταδίου τους. Επιπρόσθετα, θα υπάρξει είτε ανταλλαγή αγαλμάτων με τον Δήμο της Θεσσαλονίκης είτε, σε περίπτωση που η ανταλλαγή δεν γίνει, η συμφωνία προβλέπει πως η γειτονική χώρα θα τοποθετήσει πλακέτες σε αγάλματα και μνημεία ώστε να καθίσταται σαφές ότι αποτελούν σύμβολα του ελληνικού πολιτισμού. Κυβερνητικές πηγές έφερναν ως παράδειγμα το άγαλμα του Ιππέα που υπάρχει στην πλατεία των Σκοπίων, το οποίο θα έχει επιγραφή πως αναφέρεται στην ελληνιστική περίοδο και θα σημειώνεται ότι συμβολίζει τη φιλία Ελλάδας - ΠΓΔΜ.

Ιθαγένεια / υπηκοότητα

Η συμφωνία προβλέπει πως η ιθαγένεια / υπηκοότητα στη Βόρεια Μακεδονία θα είναι Macedonian / citizen of the Republic of North Macedonia. Ο ανωτέρω ενιαίος όρος αντικαθιστά το σκέτο "Macedonian" που αναγράφεται σήμερα στα ταξιδιωτικά έγγραφα, άρα αποτελεί σαφή βελτίωση. Η Ελλάδα θα αναγνωρίζει την ιθαγένεια / υπηκοότητα ως "πολίτες της Severna Makedonja". Όπως διευκρινίζουν από την ελληνική κυβέρνηση, είναι διαφορετικός ο όρος "ιθαγένεια / υπηκοότητα" (nationality) από τον όρο εθνότητα (ethnicity). Συνεπώς, η συμφωνία δεν αναγνωρίζει εθνότητα / έθνος, αλλά το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού των πολιτών της γείτονος. Mε το άρθρο 7 της συμφωνίας, προσθέτουν ο ίδιες πηγές, κατοχυρώνεται ότι οι πολίτες της Ελλάδας έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν να προσδιορίζουν τους γείτονές μας με όποιο όρο χρησιμοποιούν.

Παρά το γεγονός ότι η γλώσσα "Macedonian language" είχε αναγνωριστεί από την Ελλάδα στο πλαίσιο του ΟΗΕ ήδη από το 1977, στη συμφωνία εμπεριέχεται η πρόσθετη σαφής διατύπωση ότι ανήκει στην οικογένεια των νότιων σλαβικών γλωσσών, καθώς και η ρητή καταγραφή ότι η γλώσσα αυτή διαχωρίζεται από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική - μακεδονική γλωσσική κληρονομιά.

Επίσης, όλοι οι επιθετικοί προσδιορισμοί κρατικών και ευρύτερα δημοσίων οργάνων καθώς και ομογενειακών/πολιτιστικών οργανώσεων που χρηματοδοτούνται από το κράτος θα καθορίζονται με τον όρο "της Βόρειας Μακεδονίας", με ταυτόχρονη κατάργηση του προσδιορισμού "της Μακεδονίας". Παράλληλα, καθιερώνεται ομάδα εργασίας ειδικών, η οποία από το 2019 και μέσα σε τρία χρόνια θα πρέπει να διευθετήσει θέματα εμπορικών σημάτων.

Το διεθνές περιβάλλον

Οι ίδιες πηγές υπογραμμίζουν πως η κυβέρνηση ξεκίνησε τη διαπραγμάτευση σε ένα διεθνές status quo στο οποίο ο όρος "Μακεδονία" ήδη περιλαμβανόταν στο όνομα της γείτονος όπως αυτό χρησιμοποιούνταν στους διεθνείς οργανισμούς και σε όλα τα διεθνή fora, όπως προέκυπτε εξάλλου και από τη δεσμευτική ενδιάμεση συμφωνία του 1995, σύμφωνα με την οποία η ονομασία της γείτονος ήταν Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Πέραν τούτου, προσθέτουν, πάνω από 140 κράτη, της Κίνας, της Ρωσίας και των ΗΠΑ συμπεριλαμβανομένων, αναγνώριζαν την ΠΓΔΜ με το συνταγματικό της όνομα, δηλαδή Δημοκρατία της Μακεδονίας, τους δε πολίτες της ΠΓΔΜ ως Μακεδόνες.

Το Διεθνές Δικαστήριο του ΟΗΕ το 2011 είχε εκδώσει απόφαση με δυσμενείς πτυχές για την Ελλάδα, ως προς τις ενέργειες που οδήγησαν στην μη αποστολή πρόσκλησης στην ΠΓΔΜ για ένταξη στο ΝΑΤΟ. "Αυτό το διεθνές περιβάλλον ήταν δυσμενέστερο από αυτό που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν προηγούμενες κυβερνήσεις στις όποιες απόπειρες διαπραγμάτευσης", σημείωναν χθες πηγές του Μεγάρου Μαξίμου.

Τι προβλέπει το άρθρο 7

Σαφώς και συγκεκριμένα διασφαλίζει η συμφωνία την πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας όσον αφορά την παράδοση της Μακεδονίας στην αρχαιότητα. Συγκεκριμένα υπογραμμίζεται πως τα μέρη αναγνωρίζουν ότι η εκατέρωθεν αντίληψή τους ως προς τους όρους "Μακεδονία" και "Μακεδονικός / Μακεδόνας" αναφέρεται σε διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο και πολιτιστική κληρονομιά.

Αναφορικά με το πρώτο μέρος, με αυτούς τους όρους νοούνται όχι μόνο η περιοχή και ο πληθυσμός της βόρειας περιοχής του πρώτου μέρους, αλλά και τα χαρακτηριστικά τους, καθώς και ο ελληνικός πολιτισμός, η ιστορία, η κουλτούρα και η κληρονομιά αυτής της περιοχής από την αρχαιότητα έως σήμερα.

Αναφορικά με το δεύτερο μέρος, με αυτούς τους όρους νοούνται η επικράτεια, η γλώσσα, ο πληθυσμός και τα χαρακτηριστικά τους, με τη δική τους ιστορία, πολιτισμό και κληρονομιά, διακριτώς διαφορετικά από αυτά που αναφέρονται στο άρθρο 7(2). Το δεύτερο μέρος σημειώνει ότι η επίσημη γλώσσα του, η Μακεδονική γλώσσα, ανήκει στην ομάδα των νότιων σλαβικών γλωσσών. Τα μέρη σημειώνουν ότι η επίσημη γλώσσα και τα άλλα χαρακτηριστικά του δεύτερου μέρους δεν έχουν σχέση με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, την ιστορία, την κουλτούρα και την κληρονομιά της βόρειας περιοχής του πρώτου μέρους. "Τίποτα στην παρούσα συμφωνία δεν αποσκοπεί στο να υποτιμήσει καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή να τροποποιήσει ή να επηρεάσει τη χρήση από τους πολίτες εκάστου Μέρους", επισημαίενται.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL