Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει να λύσει μια προγραμματική αντίφαση. Η κυβέρνηση της οποίας ηγείται έχει αναλάβει την υποχρέωση να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα που είναι αντίθετο με τις δικές του προγραμματικές αρχές και την ιδεολογία του. Το ότι αυτό το πρόγραμμα είναι αποτέλεσμα εκβιασμού δεν αλλάζει την πραγματικότητα. Το κόμμα, λοιπόν, είναι υποχρεωμένο να αναθεωρήσει το πρόγραμμά του: να ενσωματώσει σε αυτό τις υποχρεώσεις που ανέλαβε η κυβέρνηση, να σχεδιάσει, με τους περιορισμούς αυτών των υποχρεώσεων, την παραγωγική, κοινωνική και οικολογική ανόρθωση της Ελλάδας και να εμφυτεύσει σε αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία από τις δικές του επιδιώξεις, ώστε να κρατήσει ανοιχτή την προοπτική του μετασχηματισμού της ελληνικής κοινωνίας που προγραμματίζει.
Φυσικά, δεν αρκούν αποφάσεις και θέσεις. Για να γίνουν αυτά χρειάζεται κινητοποίηση πολύ μεγάλων δυνάμεων σε μια κοινωνία, στην οποία, με τις αντιστάσεις της πενταετίας, με τις εκλογικές αναμετρήσεις και το δημοψήφισμα, οι λαϊκές τάξεις εισήλθαν ορμητικά στο προσκήνιο, αλλά έχουν διαλυθεί σε μεγάλο βαθμό οι δομές και τα δίκτυα που συνείχαν αυτόν τον κόσμο και, με την αναδίπλωση του καλοκαιριού, έχει επικρατήσει ένα φρόνημα αναμονής - στην καλύτερη περίπτωση. Χρειαζόμαστε, λοιπόν, ένα κόμμα που θα έχει στο επίκεντρο της προσοχής και της δράσης του την ανασύνταξη του λαϊκού κινήματος - των εργατικών συνδικάτων, των οικολογικών και των φεμινιστικών κινήσεων, της νεολαίας.
Πρόκειται για τιτάνια προσπάθεια που δεν θα εξαντληθεί με το συνέδριο του φθινοπώρου. Το συνέδριο όμως, με την εκλογή της νέας ηγεσίας και τις άλλες αποφάσεις για την ανάταξη του κόμματος, αλλά και τις προγραμματικές θέσεις που θα ψηφίσει, μπορεί να αναδιατάξει τις δυνάμεις του κόμματος σε μία ορισμένη κατεύθυνση, έτσι ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν το ταχύτερο σε αυτή την πρώτη πρόκληση.
Και με αυτό διαγράφεται η δεύτερη πρόκληση. Η ηγεσία του κόμματος την προηγούμενη περίοδο δεν ήταν στο ύψος των περιστάσεων. Χρειάζονται, λοιπόν, αποφάσεις για τα πρόσωπα, για την κατεύθυνση της δράσης του κόμματος και για τους μηχανισμούς ελέγχου της εφαρμογής αυτών των αποφάσεων - αναφέρω χαρακτηριστικά ότι δεν έχουμε συνηθίσει στη διαδικασία της προσωπικής και συλλογικής λογοδοσίας και της ανάληψης ευθυνών, ότι στην ανάδειξη στελεχών είχε επικρατήσει το καθεστώς των επετηρίδων και των ποσοστώσεων, ότι η ελεύθερη συζήτηση σε όλα τα επίπεδα, την Κεντρική Επιτροπή και την Πολιτική Γραμματεία, τα ενδιάμεσα όργανα και τις Οργανώσεις Μελών συνήθως δεν καταλήγει σε συνθετικές και προπάντων δεσμευτικές, εννοώ και ατομικά δεσμευτικές, αποφάσεις. Κυρίως, όμως, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε να κάνει τις δικές του υποθέσεις δημόσιες, αντικείμενο ενδιαφέροντος και συζήτησης των λαϊκών ανθρώπων - γιατί ποιος άλλος θα δώσει τις απαντήσεις που χρειαζόμαστε;
Η τρίτη πρόκληση έχει να κάνει με τον συλλογικό χαρακτήρα του κόμματος. Η αστική κοινωνία λειτουργεί με την αρχή του ηγέτη. Στο πολιτικό επίπεδο το Σύνταγμα και η λειτουργία της κυβέρνησης, ο κανονισμός της Βουλής, ο τρόπος ανάδειξης των αυτοδιοικητικών αρχών αναπαράγουν διαρκώς αυτό το πρότυπο και το μεταφέρουν και στο ίδιο το κόμμα μας. Χρειάζονται, λοιπόν, τα αντίμετρα εκείνα που θα εξασφαλίσουν ότι η ηγεσία του κόμματος είναι συλλογική, αποφασίζει και πράττει συλλογικά και διαφανώς. Τα ανομιμοποίητα κέντρα εξουσίας στο κόμμα απογοητεύουν τα μέλη μας, παραλύουν τις δομές μας και καταλήγουν συχνά σε αποφάσεις και ενέργειες αναποτελεσματικές και επιβλαβείς.
Την κυριαρχία του συλλογικού επί του ατομικού, τη δική μας αρχή, χρειάζεται να τη μεταφέρουμε στη συγκρότηση του κράτους. Μακριά από εμάς η αντίληψη του ισχυρού ηγέτη, του παντοδύναμου πρωθυπουργού, του «λαοπρόβλητου» Προέδρου της Δημοκρατίας, του ισχυρού περιφερειάρχη, του καπάτσου δημάρχου και ψευδονομιμοποιητικών δημοψηφισμάτων. Το Κοινοβούλιο, τα αιρετά συλλογικά όργανα, θεσμοί άμεσης δημοκρατίας με τους οποίους οι πολίτες θα μπορούν να συμμετέχουν, να ελέγχουν, να προτείνουν, ώστε η δημοκρατία να γίνει τρόπος ζωής, που λέει ένας σύντροφος - αυτός είναι ο τρόπος της Αριστεράς και, αν καταφέρουμε κάτι από αυτά, θα έχουμε βάλει, έστω λίγο, τη δική μας σφραγίδα.
Θεόδωρος Παρασκευόπουλος μέλος της Επιτροπής Θέσεων
