Στον ρυθμό του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής κινήθηκε χθες η δημόσια συζήτηση για την κρίση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με τον υπουργό Εξωτερικών να δηλώνει μετά το πέρας του ότι “διαπιστώθηκε εθνική σύμπνοια και ομόνοια” κι ότι “αυτό είναι το δυνατότερο όπλο στη φαρέτρα της ελληνικής διπλωματίας”. Στη συνεδρίαση του Συμβουλίου συμμετείχαν όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα πλην ΚΚΕ - και, ως όφειλαν σε τέτοιες περιπτώσεις, οι εκπρόσωποί τους κράτησαν τους τόνους χαμηλούς, αποφεύγοντας να αναδείξουν τις υφιστάμενες διαφωνίες στη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής και προβάλλοντας αφενός ένα αρραγές μέτωπο έναντι της κλιμάκωσης των τουρκικών προκλήσεων, αφετέρου τις προτάσεις τους (συγκεκριμένα ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Κατρούγκαλος) για το τι δέον γενέσθαι.
Βεβαίως, σοφότεροι δεν έγιναν οι πολίτες της χώρες από τα όσα ειπώθηκαν μετά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου - ούτε έγινε ορατό πώς σκοπεύει να πορευτεί από δω και στο εξής η κυβέρνηση, πέρα από την προσπάθειά της να διεθνοποιήσει το ζήτημα και να εκμαιεύσει από την Ε.Ε. μια ισχυρή δήλωση στήριξης απέναντι στη συμφωνία Τουρκίας- Λιβύης για τα θαλάσσια σύνορα.
Ευρωπαϊκή στήριξη
Αυτή η προσπάθεια φαίνεται να ευοδώνεται, καθώς στο σχέδιο των συμπερασμάτων της επικείμενης συνόδου κορυφής της Ε.Ε. θα υπάρχει ρητή αναφορά ότι το μνημόνιο Τουρκίας- Λιβύης δεν παράγει έννομα αποτελέσματα. Αυτό δήλωσε μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίασης του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, ο οποίος ενημέρωσε τους ομολόγους του για “την τουρκική συμπεριφορά -όλους τους τελευταίους μήνες- που προκαλεί ανασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή”. Σύμφωνα με τον Μ. Βαρβιτσιώτη, “η ξεκάθαρη θέση των εταίρων μας, για αλληλεγγύη στην Ελλάδα και την Κύπρο, αποτελεί μια ξεκάθαρη απάντηση, ευρωπαϊκή απάντηση στην τουρκική προκλητικότητα». Σε δεύτερη ανάγνωση, αυτό σημαίνει ότι τις “ανησυχίες” του Παρισιού και της Ρώμης για τη συμφωνία τώρα τις συμμερίζεται και το Βερολίνο.
“Ξεσπαθώνει” ο Ερντογάν
Την ίδια ώρα, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δηλώνει ότι η χώρα του θα στείλει στρατό στη Λιβύη, εάν ζητηθεί, βάσει των όρων της δεύτερης συμφωνίας που υπέγραψε με τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της -μισής- Λιβύης. Ουσιαστικά, ο Ερντογάν απειλεί ότι η Τουρκία θα εμπλακεί επίσημα στον εμφύλιο της Λιβύης υπέρ της κυβέρνησης αλ Σαράτζ και ενάντια στις δυνάμεις του στρατηγού Χάφταρ. Να σημειωθεί ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει εν ισχύ εμπάργκο όπλων εκ μέρους του ΟΗΕ για όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές στη Λιβύη και μια τέτοια κίνηση από την πλευρά της Τουρκίας θα το παραβίαζε. Βέβαια, πολλοί στηρίζουν ατύπως και τις δύο πλευρές -Τουρκία και Κατάρ τον Σαράτζ, Αίγυπτος και Σαουδική Αραβία τον Χάφταρ-, ενώ φαίνεται να... προτιμούν τον Χάφταρ η Γαλλία και η Ρωσία.
Στο πλαίσιο αυτό, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η ανακοίνωση του Κρεμλίνου ότι τις επόμενες μέρες θα υπάρξει τηλεφωνική επικοινωνία Πούτιν - Ερντογάν για την κατάσταση στη Λιβύη. Ο Ερντογάν έχει δηλώσει δημόσια ότι θα προσπαθήσει να πείσει τον Πούτιν να άρει τη στήριξή του στον Χάφταρ, την ώρα που ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου υπογραμμίζει ότι “η Ρωσία καλωσορίζει όλες τις πρωτοβουλίες που ενδέχεται να συμβάλουν στη διευθέτηση στη χώρα. Στην πραγματικότητα, η βάση της διευθέτησης αυτής έχει υπονομευθεί, σε μεγάλο βαθμό, λόγω γνωστών στρατιωτικών ενεργειών από ορισμένες γνωστές συμμαχίες”.
Η Αίγυπτος απορρίπτει τη συμφωνία
Είναι προφανές ότι όλοι τοποθετούνται έναντι των συμφωνιών Τουρκίας- Λιβύης πρωτίστως βάσει των επιλογών τους στον λιβυκό εμφύλιο και των συμφερόντων τους - ας μην ξεχνάμε ότι η διαλυμένη χώρα της Βόρειας Αφρικής έχει πολύ πετρέλαιο. Έτσι, χθες, ο πρόεδρος της Βουλής του Καΐρου βγήκε να δηλώσει ότι “η Αίγυπτος απορρίπτει τελείως τη συμφωνία μεταξύ του Αλ Σάρατζ της Λιβύης και της Τουρκίας” και να προσθέσει ότι “η Αίγυπτος δεν θα παραμείνει αδρανής, σε περίπτωση που οποιαδήποτε ξένη χώρα θα μπορούσε να αποτελέσει απειλή για τα δυτικά σύνορά της με τη Λιβύη”.
Οι επιστολές στον ΟΗΕ
Η ελληνική κυβέρνηση, πάλι, φλερτάρει με τους εχθρούς του εχθρού της στη Λιβύη, χωρίς ωστόσο να διαφοροποιείται από τη διεθνή αναγνώριση. Έτσι, έχει καλέσει αύριο στην Αθήνα τον πρόεδρο της -διεθνώς αναγνωρισμένης- Βουλής της Λιβύης, ο οποίος δεν στηρίζει τον αλ Σαράτζ κι έχει χαρακτηρίσει εξαρχής παράνομες τις συμφωνίες Τουρκίας - Λιβύης. Επιπλέον, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα δύο επιστολές της Ελλάδας προς τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ και προς την προεδρεύουσα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Στις επιστολές επισημαίνεται ότι η Συμφωνία Τουρκίας - Λιβύης συνάφθηκε κακόπιστα και παραβιάζει το Δίκαιο της Θάλασσας, καθώς οι θαλάσσιες ζώνες της Τουρκίας και της Λιβύης δεν γειτνιάζουν, ούτε υπάρχει κοινό θαλάσσιο σύνορο μεταξύ των δύο κρατών.
Επιπρόσθετα, η συμφωνία δεν λαμβάνει υπόψη της τα ελληνικά νησιά και το δικαίωμά τους να έχουν θαλάσσιες ζώνες (υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ). Επισημαίνεται επίσης ότι η συμφωνία είναι άκυρη, καθώς δεν εγκρίθηκε από τη λιβυκή Βουλή. Για τους λόγους αυτούς, η Ελλάδα απορρίπτει στο σύνολό της ως άκυρη και μη δυνάμενη να επηρεάσει τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα τη συμφωνία αυτή. Και ζητάει από τον γενικό γραμματέα να μην πρωτοκολληθεί στα Ηνωμένα Έθνη και να μη δημοσιευθεί από το Τμήμα Ωκεάνιων Υποθέσεων και Δικαίου της Θάλασσας του ΟΗΕ.
Γ. Κατρούγκαλος: Να αποκτήσει ξανά πυξίδα η εξωτερική πολιτική της χώρας
Την ανάγκη να υπάρξει επιστροφή της χώρας στην ενεργητική εξωτερική πολιτική υπογράμμισε ο τομεάρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Κατρούγκαλος, με την άσκηση πίεσης, αλλά και ταυτόχρονα με συνέχιση του διαλόγου με την Τουρκία. «Ήρθαμε στο Εθνικό Συμβούλιο ως πατριωτική δύναμη ευθύνης. Εμείς δεν θα επαναλάβουμε τη ρητορική δημαγωγία την οποία υποστήκαμε όταν ήμασταν κυβέρνηση» επεσήμανε ο κ. Κατρούγκαλος. «Ζητάμε από την κυβέρνηση να ξαναβρεί το νήμα της δικής μας ενεργητικής πολιτικής, τόσο ως προς την άσκηση πίεσης προς την Τουρκία -άμεσα να ενεργοποιηθούν οι κυρώσεις που έχουν ληφθεί σε σχέση με την παράνομη δραστηριότητα στην Κύπρο, να επεκταθούν αυτές σε παράνομες δραστηριότητες της Τουρκίας σε περίπτωση εφαρμογής της ανυπόστατης και άκυρης συμφωνίας με τη Λιβύη- καθώς και ενεργητικά μέτρα όπως η σύγκληση της διάσκεψης του Ευρωπαϊκού Νότου».
Η Ιταλία στέλνει φρεγάτα στην Κύπρο
Μια ενδιαφέρουσα απόφαση της ιταλικής κυβέρνησης αποκαλύπτει η ιταλική "La Repubblica", την αποστολή της φρεγάτας "Μartinengo" στην Κύπρο «για την προστασία των ιταλικών εθνικών συμφερόντων». Σημειώνεται ότι η ιταλική ΕΝΙ έχει εξασφαλίσει δικαιώματα γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ - και η Τουρκία την παρενοχλεί. Η ιταλική φρεγάτα έφτασε την περασμένη Παρασκευή στο λιμάνι της Λάρνακας και τις επόμενες ημέρες θα πάρει μέρος σε ασκήσεις με το ναυτικό φίλων χωρών. “Πιθανώς πρόκειται για την Ελλάδα και την Κύπρο” γράφει η "La Repubblica" και καταλήγει: “Το μήνυμα προς την Άγκυρα είναι σαφές: αν χρειάζεται να δείξουμε τη σημαία μας, εμείς είμαστε έτοιμοι”.
