“Πράσινο φως” για την ενεργοποίηση της επόμενης δέσμης μέτρων ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους από το Eurogroup του Δεκεμβρίου άναψε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύοντας την τέταρτη έκθεσή της στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας. Η έκθεση της Επιτροπής περιέχει συνολικά θετικά μηνύματα για τις πρωτοβουλίες του τελευταίου εξαμήνου, πολλές από τις οποίες αποτελούν συνέχεια των ενεργειών της προηγούμενης κυβέρνησης. Ωστόσο, δεν λείπουν οι “αστερίσκοι” αλλά και προειδοποιήσεις για την ανάγκη συνέχισης των μεταρρυθμίσεων. Παράλληλα, η Επιτροπή έκανε χθες δεκτό τον προϋπολογισμό για το 2020 στο πλαίσιο της διαδικασίας ελέγχου των προϋπολογισμών των κρατών - μελών της Ε.Ε. (Ευρωπαϊκό Εξάμηνο) σημειώνοντας ότι είναι “συμβατός” με το Σύμφωνο Σταθερότητας και με τον στόχο πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5%.
“Ενθαρρυντική και θετική” χαρακτήρισε την έκθεση για την Ελλάδα ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για το ευρώ Βάλντις Ντομπρόβσκις, υπενθυμιζοντας ότι λίγα χρόνια πριν η χώρα μαστιζόταν από την κρίση και προσθέτοντας ότι το Eurogroup θα συζητήσει τον Δεκέμβριο την έκθεση και την ενεργοποίηση της επόμενης δέσμης των μέτρων για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Τον δρόμο που έχει διανύσει η Ελλάδα από το 2015 επισήμανε και ο επίτροπος Οικονομικών Πιέρ Μοσκοβισί, εκφράζοντας, ωστόσο, την επιθυμία να είχε κάνει “περισσότερα” η Επιτροπή για τη χώρα προκειμένου να έχουν αποφευχθεί κάποια “μετρα του Eurogroup”. Παρ’ όλα αυτά, είπε πως η Επιτροπή θα πρέπει να είναι περήφανη για το έργο της καθώς αποφεύχθηκε το Grexit, κάτι που αποτελούσε “πολιτική στάση” της Επιτροπής Γιούνκερ, η οποία, όπως είπε, στάθηκε στη “σωστή πλευρά της Ιστορίας” προκειμένου “να παραμείνει η Ελλάδα στην καρδιά της Ευρωζώνης και να διατηρηθεί η ακεραιότητα της Ευρωζωνης”.
Ειδικότερα, στην έκθεση της Επιτροπής σημειώνεται ότι η Ελλάδα έχει κάνει τα απαραίτητα βήματα για την εκπλήρωση των δεσμεύσεών της για το 2019 και ως εκ τούτου θα μπορούσε να αποτελέσει “βάση” ώστε το Eurogroup να αποφασίσει την αποδέσμευση της δεύτερης δόσης των μέτρων για το χρέος αξίας 767 εκατομμυρίων ευρώ, στα οποία συμπεριλαμβάνεται και η επιστροφή των κερδών των ευρωπαϊκών κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα (ANFA και SMP).
Όσον αφορά τα πρωτογενή πλεονάσματα, η έκθεση της Επιτροπής σημειώνει ότι ο στόχος θα ξεπεραστεί και πάλι το 2019 (3,8%), ενώ δεν κινδυνεύει ούτε το 2020 (3,5%). Μάλιστα, οι ελεγκτές των θεσμών παραδέχονται ότι τα θετικά μέτρα που λήφθηκαν τον περασμένο Μάιο από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ανήλθαν τελικά στο 0,7% του ΑΕΠ και δεν επηρεάζουν τον στόχο, ενώ στην προηγούμενη έκθεση γινόταν λόγος για δημοσιονομικό κόστος 1,1 - 1,4%. Ωστόσο, για να το εξηγήσουν, αναφέρουν ότι η νέα κυβέρνηση “αναθεώρησε τα ανώτατα όρια δαπανών προς πιο ρεαλιστικά επίπεδα, ενώ επιπλέον φορολογικά έσοδα παρείχαν περαιτέρω δημοσιονομικό χώρο”. Σε ό,τι αφορά τα μέτρα για το 2020 που πήρε η κυβέρνηση σημειώνεται ό είναι “δημοσιονομικά ουδέτερα” και ότι αναμένεται να “βελτιώσουν την ποιότητα των δημόσιων οικονομικων και να προωθήσουν την ανάπτυξη”.
Στην έκθεση περιλαμβάνεται, όμως, αναφορά στη μη εφαρμογή του μέτρου για το αφορολόγητο, ενώ επισημαίνονται και “κίνδυνοι” που σχετίζονται με τις συντάξεις και τους μισθούς του δημόσιου τομέα. Σε ό,τι αφορά τις συντάξεις το ζήτημα προκύπτει από τις αποφάσεις του ΣτΕ, ενώ για το μισθολόγιο του Δημοσίου από τον υψηλό αριθμό προσωρινού προσωπικού και τη διεύρυνση των εξαιρέσεων στο ενιαίο μισθολόγιο. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επηρεάσει την επίτευξη του στόχου του 3,5% αλλά και να οδηγήσει σε περαιτέρω υποεκτέλεση του προϋπολογισμού για τις δημόσιες επενδύσεις.
“Κίτρινη κάρτα”
Παράλληλα, η Επιτροπή σημειώνει ότι η αναθεώρηση του ΕΝΦΙΑ πρέπει να επαναπρογραμματιστεί προκειμένου να “διευκολυνθεί η ουσιαστικότερη μεταρρύθμιση του συστήματος αντικειμενικών αξιών για τις φορολογικές επιβαρύνσεις έως το τέλος του 2020”. Προειδοποιεί δε ότι η αναστολή του ΦΠΑ στις καινούργιες οικοδομές για τρία χρόνια “κινδυνεύει να αυξήσει το μερίδιο της μαύρης οικονομίας και τίθεται υπό διερεύνηση σε σχέση με τη συμβατότητά του με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο”.
Μεικτή πρόοδος
Επιπλέον, οι στόχοι για τη στελέχωση της ανεξάρτητης αρχής εσόδων σημειώνεται ότι δεν αναμένεται να επιτευχθούν, ωστόσο επισημαίνεται ότι η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να λάβει επιπλέον μέτρα, ενώ το ίδιο κάνει και με το ζήτημα της αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημόσιου, καθώς υιοθέτησε σχέδιο δράσης για την αποπληρωμή τους μέχρι το 2021. Αντίστοιχα, μεικτή πρόοδος καταγράφεται στα ζητήματα των μεταρρυθμίσεων στην Υγεία και στο κράτος πρόνοιας, με τους σχετικούς όρους για το 2019 να παραμένουν εντός τροχιάς.
Υψηλά κόκκινα δάνεια
Σε σχέση με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια σημειώνεται πως η μείωσή τους έχει επιταχυνθεί, αλλά το συνολικό απόθεμα παραμένει υψηλό (74,5 δισ. ευρώ ως τον Ιούλιο του 2019) και ο στόχος παραμένει η μείωση στα 26 δισ. έως το τέλος του 2021 ζητώντας πρόσθετες προσπάθειες. Αναφερόμενοι στο πρόγραμμα “Ηρακλής”, οι συντάκτες σημειώνουν ότι μπορεί να συμβάλει “στον καθαρισμό του ισολογισμού των ελληνικών τραπεζών”.
Χαιρετίζει τις ιδιωτικοποιήσεις
Σε ό,τι αφορά τις ιδιωτικοποιήσεις, η Επιτροπή χαιρετίζει την πρόοδο σε Ελληνικό, μαρίνα Αλίμου, ΕΛ.ΠΕ., αεροδρόμιο, ΔΕΠΑ, περιφερειακά αεροδρόμια και Εγνατία, αλλά σημειώνει και τα σχετικά εμπόδια που πρέπει ακόμη να ξεπεραστούν. Εξάλλου, επισημαίνεται ότι “από την ανάληψη των καθηκόντων της, η κυβέρνηση έχει λάβει ορισμένα πρώτα βήματα που ανοίγουν τον δρόμο για τη βελτίωση του επιχειρηματικού τοπίου”.
Σε ό,τι αφορά το χρέος, η έκθεση περιλαμβάνει μια “επικαιροποιημένη” ανάλυση της βιωσιμότητάς του. Σύμφωνα με αυτή, “το βασικό σενάριο δείχνει ότι το χρέος μειώνεται αν και παραμένει πάνω από το 100% του ΑΕΠ έως το 2041. Οι ακαθάριστες ανάγκες χρηματοδότησης της Ελλάδας θα κυμανθούν γύρω στο 10% του ΑΕΠ έως το 2032 και θα παραμείνουν γύρω στο 14% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος του χρονικού ορίζοντα πρόβλεψης”.
"Παράθυρο" για πλεονάσματα με προϋποθέσεις
Η συζήτηση για τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων μπορεί να ξεκινήσει μόνο εφόσον υπάρξει σαφής βελτίωση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, ξεκαθάρισε χθες ο Β. Ντομπρόβσκις. Ερωτηθείς κατά πόσο η θετική έκθεση της Επιτροπής θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του στόχου 3,5%, ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής υπενθύμισε πως ο βασικός λόγος για τον οποίο η Ελλάδα έχει δεσμευτεί σε συγκεκριμένους στόχους είναι ότι έχει “κατά πολύ” το μεγαλύτερο λόγο χρέους / ΑΕΠ, “κοντά στο 180%”. Ως εκ τούτου, σημείωσε, θα πρέπει να μειωθεί σε επίπεδα που επιφυλάσσουν λιγότερους κινδύνους για την ελληνική οικονομία. “Το επίπεδο του δημόσιου χρέους δεν δίνει πολλά περιθώρια για λάθη πολιτικής. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Αλλά οι στόχοι στηρίζονται σε μια ανάλυση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους κι αν δούμε ξεκάθαρες θετικές τάσεις, φαντάζομαι ότι αυτές θα αντικατοπτριστούν και στους στόχους” κατέληξε ο Β. Ντομπρόβσκις.
