Στο θέμα του ακαδημαϊκού ασύλου επικεντρώνεται τις προσεχείς ημέρες η ιδεολογική και πολιτική αντιπαράθεση του ΣΥΡΙΖΑ με την κυβέρνηση. Το συμβολικό φορτίο που κουβαλά αυτή η μάχη τόσο για τον ΣΥΡΙΖΑ όσο και για τη Ν.Δ. είναι αυτονόητο.
Η ρύθμιση της υπουργού Παιδείας Ν. Κεραμέως που θα αντικαθιστά εκείνη του Κ. Γαβρόγλου τέθηκε σε διαβούλευση και αναμένεται να κατατεθεί τις επόμενες ημέρες. Θα έχει προηγηθεί η ψήφιση του νομοσχεδίου για το (κατ’ όνομα μόνο) “επιτελικό κράτος”, επί του οποίου ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε και εξανάγκασε την κυβέρνηση σε υποχωρήσεις σε κρίσιμα ζητήματα, με τον πυρήνα του πάντως να παραμένει αναλλοίωτος: υπερσυγκέντρωση εξουσιών γύρω από τον πρωθυπουργό και το Μ. Μαξίμου.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης εξαρχής είχε συμπεριλάβει την εξαγγελία του για κατάργηση του ασύλου στις πρώτες προτεραιότητές του, προκειμένου ακριβώς να δώσει το στίγμα της νέας κυβέρνησής του. Το ενέτασσε πάντα, και συνεχίζει να το κάνει, στο αφήγημα της “διάχυτης βίας και ανομίας” στα ελληνικά πανεπιστήμια, στηριζόμενος στη διαχρονική ιδεολογική εμμονή της δεξιάς παράταξης για κατάργηση του ασύλου στην πράξη και όχι στη διακηρυγμένη πρόθεση για πάταξη της παραβατικότητας. Άλλωστε, όπως έχει παρουσιαστεί εκτενώς (βλ. "Αυγή" της Κυριακής, 21 Ιουλίου), η κατάργηση του ασύλου την εξαετία 2011-2017 δεν συντέλεσε στη μείωση των κρουσμάτων παραβατικότητας. Γεγονός που αποκρούει το βασικό επιχείρημα της Ν.Δ. να συνδέει το πανεπιστημιακό άσυλο με “έκρηξη” ανομίας.
Το ουσιαστικό ερώτημα που τίθεται είναι γιατί, αφού ήδη υπάρχει το απαραίτητο θεσμικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των κακουργηματικών πράξεων (ν. Γαβρόγλου), η Ν.Δ. επικαλείται ως λόγο την αντιμετώπιση των φαινομένων ανομίας για να καταργήσει τον νόμο του ΣΥΡΙΖΑ. Άλλωστε, μια συγκριτική ανάγνωση της σχετικής διάταξης του ν. Γαβρόγλου και των υπόλοιπων, δείχνει ότι πρόκειται για ρύθμιση που προσδιορίζει και διαχωρίζει με σαφήνεια όλες τις περιπτώσεις: “Επέμβαση δημόσιας δύναμης σε χώρους των ΑΕΙ λαμβάνει χώρα σε περιπτώσεις κακουργημάτων και εγκλημάτων κατά της ζωής αυτεπαγγέλτως και σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση έπειτα από απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου. Οι ως άνω περιορισμοί δεν ισχύουν για το Πυροσβεστικό Σώμα”.
“Η κατάργηση του ασύλου, ζήτημα δημοκρατίας”
Για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, “το ακαδημαϊκό άσυλο είναι σύμφυτο με το ελληνικό πανεπιστήμιο, είναι ζυμωμένο με αγώνες και δικαιώματα και η κατάργησή του αποτελεί ζήτημα δημοκρατίας” και “οι συντηρητικές κυβερνήσεις αναφέρονται διαχρονικά στο πανεπιστήμιο ως άντρο ανομίας και παραβατικότητας, συκοφαντώντας το έργο της ακαδημαϊκής κοινότητας”. “Η προτεινόμενη νομοθετική ρύθμιση της Νέας Δημοκρατίας απειλεί τα θεμέλια της ακαδημαϊκής ειρήνης”, υποστηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ.
Μεσούσης της δημόσιας συζήτηση γύρω από τη ρύθμιση Κεραμέως, στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ υπερασπίστηκαν την ορθότητα του ισχύοντος πλαισίου (του μοναδικού που αναφέρεται ονομαστικά στο “ακαδημαϊκό άσυλο”), κάνοντας λόγο για “πολιτική στόχευση να καταργηθεί το άσυλο εν συνόλω” και επισημαίνοντας ότι "η βαθύτερη στόχευση της κυβέρνησης είναι η συνολική προσπάθεια απαξίωσης και υποβάθμισης του δημόσιου συστήματος παιδείας στη χώρα, ώστε στο τέλος να εμφανιστούν οι ιδιωτικές πρωτοβουλίες”.
Το ΚΙΝ.ΑΛΛ. αντιπροτείνει και ψηφίζει
Εξαρχής η Φ. Γεννηματά πρότεινε στον Κυρ. Μητσοτάκη να επαναφέρει τη ρύθμιση του ΠΑΣΟΚ (άρθρο 3 του Ν. Διαμαντοπούλου, 2011) που προέβλεπε ότι “σε αξιόποινες πράξεις που τελούνται εντός των χώρων των ΑΕΙ εφαρμόζεται η κοινή νομοθεσία”. Η ρύθμιση που τελικά έφερε η Ν.Δ. αξιολογείται από τη Χαρ. Τρικούπη ότι βρίσκεται πολύ κοντά σε αυτό που ζητάει, αλλά, ως προς την επίμαχη διάταξη για τη δυνατότητα “επέμβασης” εντός των ΑΕΙ, εντοπίζει κινδύνους, ασάφειες, σύγχυση και, τελικά, κίνδυνο αστυνομοκρατίας. “Εντός των χώρων των ΑΕΙ, οι αρμόδιες αρχές ασκούν όλες τις κατά νόμο αρμοδιότητές τους, συμπεριλαμβανομένης της επέμβασης λόγω τέλεσης αξιόποινων πράξεων”, είναι η επίμαχη διατύπωση της διάταξης που προωθεί η κυβέρνηση
Έτσι, το ΚΙΝ.ΑΛΛ., στο πλαίσιο της διαβούλευσης, έχει αντιπροτείνει την αντικατάστασή της με την εξής διάταξη: “Όταν τελούνται αξιόποινες πράξεις, εφαρμόζεται η κοινή νομοθεσία και εντός των χώρων των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, χωρίς να απαιτείται προηγούμενη έγκριση οιουδήποτε οργάνου Ανωτάτου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος”.
Η πρόταση του ΚΙΝ.ΑΛΛ. επαναφέρει ουσιαστικά τον νόμο του 2011, ωστόσο εμπλουτισμένο με την πρόβλεψη για παρέμβαση χωρίς καμία έγκριση κανενός οργάνου του ΑΕΙ, δηλαδή του Πρυτανικού Συμβουλίου, όπως όριζε ο νόμος Γαβρόγλου για όλες τις άλλες αξιόποινες πράξεις εκτός των κακουργημάτων και των εγκλημάτων κατά της ζωής για τις οποίες προβλεπόταν αυτεπάγγελτη επέμβαση δημόσιας δύναμης. Η αντιπρόταση του ΚΙΝ.ΑΛΛ. έχει μεν πιο στενή και συγκεκριμένη ερμηνεία από την ασαφή και άρα επικίνδυνη διατύπωση της Ν.Δ., ωστόσο μιλώντας γενικά για “αξιόποινες πράξεις” δεν διαχωρίζει τις περιπτώσεις κατά τις οποίες θα δικαιολογείτο παρέμβαση -και μάλιστα χωρίς έγκριση από το ΑΕΙ- της αστυνομίας.
Σε κάθε περίπτωση, πηγές του ΚΙΝ.ΑΛΛ., μόλις δημοσιοποιήθηκε η πρόταση της κυβέρνησης, ανέφεραν ότι θα υπερψηφίσουν την πρόταση της Ν.Δ. (καλύπτονται από τις δύο πρώτες παραγράφους του άρθρου, δηλώνοντας ότι “είναι θετική ως προς την κατοχύρωση του ακαδημαϊκού ασύλου και της ελευθερίας διακίνησης των ιδεών”), την ίδια ώρα που επιχειρούν αντικατάσταση της επίμαχης παραγράφου με την δική τους εναλλακτική πρόταση.
Δεδομένου ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης θα ήθελε να εμφανίσει την ψήφιση της κατάργησης του ασύλου ως αποτέλεσμα “ευρύτερης” συναίνεσης και με διευρυμένη πλειοψηφία, δεν θα προκαλούσε εντύπωση να υπάρξει αναπροσαρμογή της κυβερνητικής πρότασης.
Η ρύθμιση του νόμου του ΠΑΣΟΚ του 2011
“Σε αξιόποινες πράξεις που τελούνται εντός των χώρων των ΑΕΙ εφαρμόζεται η κοινή νομοθεσία”.
Η ρύθμιση του νόμου του ΣΥΡΙΖΑ του 2017
“Επέμβαση δημόσιας δύναμης σε χώρους των ΑΕΙ λαμβάνει χώρα σε περιπτώσεις κακουργημάτων και εγκλημάτων κατά της ζωής αυτεπαγγέλτως και σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση έπειτα από απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου. Οι ως άνω περιορισμοί δεν ισχύουν για το Πυροσβεστικό Σώμα”.
Η ρύθμιση που φέρνει σήμερα η Ν.Δ.
“Εντός των χώρων των ΑΕΙ, οι αρμόδιες Αρχές ασκούν όλες τις κατά νόμο αρμοδιότητές τους, συμπεριλαμβανομένης της επέμβασης λόγω τέλεσης αξιόποινων πράξεων”.
Η αντιπρόταση του ΚΙΝ.ΑΛΛ. προς την κυβέρνηση
“Όταν τελούνται αξιόποινες πράξεις, εφαρμόζεται η κοινή νομοθεσία και εντός των χώρων των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, χωρίς να απαιτείται προηγούμενη έγκριση οιουδήποτε οργάνου Ανωτάτου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος”.
