Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
15.8°C19.3°C
1 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
16 °C
11.6°C19.0°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
15 °C
12.0°C15.9°C
2 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
16.8°C19.7°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
11 °C
10.9°C15.7°C
0 BF 82%
Ευρωπαϊκή μάχη για «δίκαιες» τιμές στο φάρμακο
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ευρωπαϊκή μάχη για «δίκαιες» τιμές στο φάρμακο

Το φάρμακο δεν είναι πολυτέλεια, είναι κοινωνικό αγαθό, δηλαδή η πρόσβαση σε αυτό πρέπει να είναι εφικτή για όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως του εισοδήματός τους. Τούτο σημαίνει ότι ακόμη και αν δεν παρέχεται δωρεάν, η πολιτεία πρέπει να διευκολύνει αυτούς που το χρειάζονται, αναλαμβάνοντας μέρος ή και ολόκληρο το κόστος. Η οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008-2009 σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες είχε ως συνέπεια δραματικές περικοπές στους προϋπολογισμούς υγείας. Στην Ελλάδα, ο προϋπολογισμός για την υγεία χτύπησε πάτο την τριετία 2012-2014, αποτελώντας μόλις το 4,6% - 4,9% του ΑΕΠ, ενώ ακόμη και σήμερα, που έχει φτάσει το 5,1%, βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση από τον μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε. (6,5% - 7,0%).

Κάπως έτσι, το φάρμακο άρχισε να αποτελεί πρόκληση για τη βιωσιμότητας των εθνικών συστημάτων υγείας και να αντιμετωπίζεται με όρους εμπορεύματος περιορισμένων πόρων, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις τα συστήματα καλούνταν να θέσουν κριτήρια για την κατανομή του. Είναι αυτή η διττή φύση του φαρμάκου, ως κοινωνικού αγαθού και ως εμπορεύματος, που ειδικά τα τελευταία χρόνια έχει προκαλέσει έντονο προβληματισμό στις πολιτικές ηγεσίες ευρωπαϊκών κρατών.

Διακρατική συμμαχία

Τον Μάιο του 2017, στο περιθώριο της συνάντησης υπουργών Υγείας της Ε.Ε. και εκπροσώπων των φαρμακευτικών εταιρειών, οκτώ χώρες, η Κύπρος, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Ισπανία και η Μάλτα, υπέγραψαν τη «Διακήρυξη της Βαλέτα», δεσμευόμενες «να συνεργαστούν με πλήρη εμπιστοσύνη, πίστη, αλληλεγγύη και διαφάνεια για καλύτερη πρόσβαση στα φάρμακα».

Με βάση μια πολιτική συνεργασία στον χώρο του φαρμάκου αλλά και την τεχνική προετοιμασία για κοινή αξιολόγηση, σχηματίστηκε μια διακρατική συμμαχία προκειμένου να ενισχυθεί η διαπραγματευτική δύναμη των μεμονωμένων χωρών έναντι των ισχυρών επιχειρηματικών συμφερόντων της φαρμακοβιομηχανίας. Ο στόχος είναι η κατοχύρωση «δίκαιων» τιμών στα καινοτόμα, ακριβά φάρμακα, ώστε τα εθνικά συστήματα Υγείας να μπορούν να διασφαλίσουν την ισότιμη, απρόσκοπτη πρόσβαση των πολιτών σε αποτελεσματικές θεραπείες.

Λίγους μήνες μετά και συγκεκριμένα τον φετινό Ιανουάριο, στη συμμαχία προστέθηκε ως νέο μέλος η Σλοβενία, συνυπογράφοντας τη «Διακήρυξη της Βαλέτα», αλλά και η Κροατία με το καθεστώς του «παρατηρητή». Σημαντική εξέλιξη αποτελεί και η εκδήλωση ενδιαφέροντος για πρώτη φορά από τη Γαλλία να παρακολουθήσει τις εργασίες της Τεχνικής Επιτροπής.

«Σαφές πολιτικό μήνυμα» προς τη φαρμακοβιομηχανία απηύθυνε ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, κατά τη διάρκεια της συνόδου των χωρών της Βαλέτα, που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα: «Πρέπει να καταλάβει ότι ο δρόμος της διαπραγμάτευσης αποδεκτών τιμών αποζημίωσης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο είναι δρόμος χωρίς επιστροφή, αλλά και ευκαιρία γρήγορης και εγγυημένης πρόσβασης της φαρμακευτικής καινοτομίας σε μεγάλες αγορές».

Πρωταγωνίστρια η Αριστοτέλους

Η πρωτοβουλία για «κοινό μέτωπο» των χωρών του Νότου ανήκει στον Έλληνα υπουργό Υγείας, που τον Ιούλιο του 2016 είχε διοργανώσει συνάντηση με εκπροσώπους των χωρών αυτών στο Μουσείο της Ακρόπολης, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η συγκρότηση επιτροπής με στόχο την από κοινού διαπραγμάτευση τιμών.

Η πρωτοβουλία αυτή οδήγησε στην «Διακήρυξη της Βαλέτα» και η τελευταία συγκέντρωση τράβηξε την προσοχή των κρατών - μελών της Ε.Ε., αποτελώντας παράδειγμα προς μίμηση. Περίπου δύο χρόνια μετά την υπογραφή της, η Ε.Ε. ετοιμάζεται να δημοσιοποιήσει σχέδιο για τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των κυβερνήσεων αναφορικά με την αξία των νέων φαρμάκων. «Υπάρχει μια ασυνήθιστη δυναμική για μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση, αν και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι οι χώρες θα το υπογράψουν», αναφέρει σε δημοσίευσή της η ιστοσελίδα Politico.

Συγκεκριμένα, το δημοσίευμα αναφέρει ότι το Τμήμα Υγείας της Κομισιόν θα παρουσιάσει πρόταση για τον συντονισμό του τρόπου με τον οποίο οι χώρες μετρούν την αξία των νέων φαρμάκων (ΗΤΑ). Η ΗΤΑ είναι ζωτικής σημασίας για τους διαμορφωτές πολιτικής, προκειμένου να αποφασίσουν πόσα χρήματα είναι διατεθειμένα τα συστήματα υγείας να πληρώσουν για ένα φάρμακο.

«Εκβιαστική» απόσυρση φαρμάκου από τη Roche

Το παράδειγμα της Roche, της μεγαλύτερης εταιρείας βιοτεχνολογίας στον κόσμο, είναι ενδεικτικό της αναγκαιότητας για ενίσχυση της διαπραγματευτικής ισχύος των χωρών απέναντι στη φαρμακοβιομηχανία. Υπενθυμίζεται ότι η εταιρεία αποφάσισε να αποσύρει από τη θετική λίστα φαρμάκων ένα ογκολογικό σκεύασμα που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία ενήλικων ασθενών με ανεγχείρητο ή μεταστατικό μελάνωμα. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι το φάρμακο θα συνέχιζε μεν να διατίθεται στην ελληνική αγορά, αλλά το κόστος του δεν θα αποζημιωνόταν από τον ΕΟΠΥΥ. Η απόφαση της πολυεθνικής εταιρίας σχετιζόταν με την υποχρεωτική έκπτωση 25% για τα νέα, καινοτόμα φάρμακα, που έχει αναδρομική ισχύ από τον Ιανουάριο του 2017.

Ο Ανδρέας Ξανθός είχε χαρακτηρίσει την κίνηση της Roche «απαράδεκτη και εκβιαστική», τονίζοντας ότι «η προκλητική τακτική της Roche πρέπει να αντιμετωπιστεί με αποφασιστικότητα από όλες τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις της χώρας και από όλους τους ευρωπαϊκούς θεσμούς». Όταν έθεσε το θέμα στο Συμβούλιο Υπουργών Υγείας της Ε.Ε., πλείστες χώρες προχώρησαν σε ρητή αναφορά συμπαράστασης και αλληλεγγύης προς την Ελλάδα. Ο επίτροπος Υγείας της Ε.Ε. Βαϊτένις Αντριουκάιτις επεσήμανε την ευαισθησία του θέματος της ισότιμης πρόσβασης σε κοινωνικά δίκαιες τιμές των καινοτόμων φαρμάκων και δήλωσε ότι χρειάζονται «ρήτρες συνεχούς διαθεσιμότητας των φαρμάκων στην αγορά κάθε χώρας από τη στιγμή της έγκρισης, αδειοδότησης και τιμολόγησής τους». Και η «Roche» υποχώρησε.

Με αφορμή το περιστατικό «Roche», τη σημασία τού να υπάρχουν διακρατικές συμμαχίες τύπου Βαλέτα επεσήμαναν και η πρόεδρος της Ευρωομάδας της Αριστεράς Γκάμπι Τσίμερ και η συντονίστρια της ομάδας των Σοσιαλιστών στην Επιτροπή του ΕΚ που καλύπτει θέματα Υγείας Μίριαμ Ντάλι.

Το παράδειγμα της ηπατίτιδας C

Η διαπραγμάτευση με τη φαρμακοβιομηχανία για πιο «δίκαιες» τιμές είναι τόσο αναγκαία όσο και εφικτή, όπως αποδεικνύει άλλο ελληνικό παράδειγμα: Τον Ιούνιο του 2017, υπεγράφη συμφωνία - «σταθμός», μεταξύ του ΕΟΠΥΥ και των φαρμακευτικών εταιρειών, για την πρόσβαση των ασθενών σε νέες καινοτόμους θεραπείες υψηλού κόστους. Αυτή η συμφωνία είχε ως αποτέλεσμα να πενταπλασιαστεί ο αριθμός των ασθενών που έχει πρόσβαση στα νεότερης γενιάς φάρμακα κατά της ηπατίτιδας C, αφού επιτεύχθηκε σημαντική μείωση στο κόστος θεραπείας ανά ασθενή.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL