Οκτώ δεκαετίες λειτουργίας κλείνει φέτος το Εθνικό Ίδρυμα Κωφών (ΕΙΚ), ο μοναδικός δημόσιος και κύριος φορέας για τους κωφούς και βαρήκοους συνανθρώπους μας στην Ελλάδα. Παρακολουθώντας με ζωντάνια και επιστημονική επάρκεια τις ανάγκες των καιρών, το ΕΙΚ αλλάζει και διανθίζει τη δράση του με ρηξικέλευθες για τα ελληνικά δεδομένα πρωτοβουλίες, ώστε να υπερασπιστεί στην πράξη την προσβασιμότητα και τις ίσες ευκαιρίες για τους κωφούς και βαρήκοους ανθρώπους. Μία ημέρα πριν από τη διημερίδα για τα 80 χρόνια προσφοράς του ΕΙΚ, η διοικητής και ομότιμη καθηγήτρια Αγωγής Κωφών του Πανεπιστημίου Πατρών Βενέττα Λαμπροπούλου μιλά στην «Αυγή» για τις νέες προκλήσεις και τους άμεσους στόχους του Ιδρύματος.
* Ποια η σχέση των παιδιών με το Ίδρυμα;
Σκεφτείτε ότι οι απόφοιτοι το θεωρούν σπίτι τους διότι εκεί μέσα είχαν επικοινωνία. Το απόγευμα στο οικοτροφείο έκαναν νοηματική, ακόμη και την περίοδο που απαγορευόταν στα σχολεία. Έβλεπαν κι άλλα παιδιά που είχαν το ίδιο πρόβλημα ή τα ίδια χαρακτηριστικά και το γεγονός ότι μπορούσαν να επικοινωνούν έκανε καλό στην αυτοεκτίμησή τους. Πάρα πολλές φορές δεν ήθελαν να πάνε στο σπίτι τους, επειδή δεν μπορούσαν να επικοινωνήσουν με την οικογένειά τους.
Η επικοινωνία είναι πολύ σημαντική για τα κωφά παιδιά για να μάθουν τη γλώσσα και οι γονείς θα πρέπει να επιδιώκουν να επικοινωνούν μαζί τους από τη βρεφική ηλικία και με οποιονδήποτε τρόπο μπορούν. Πρέπει να επικοινωνείς με το παιδί. Οι ειδικοί μιλάμε για «κανόνα του 95%», επειδή τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι το 95% των κωφών παιδιών έχει ακούοντες γονείς, το 95% των κωφών παιδιών όταν μεγαλώσει παντρεύεται άλλους κωφούς και το 95% από αυτούς κάνει παιδιά που ακούνε. Όπως καταλαβαίνετε, οι κωφοί αρχίζουν τη ζωή τους από περιβάλλον με ακούοντες, έπειτα συνεχίζουν με τους κωφούς, για να καταλήξουν πάλι με ακούοντες. Θα πρέπει επομένως να τους μάθουμε να επικοινωνούν και με τους δύο κόσμους και να αισθάνονται άνετα, να κινούνται και στις δύο κοινότητες.
* Ιδιαίτερη έμφαση δίνετε στα προγράμματα έγκαιρης παρέμβασης που έχετε ξεκινήσει. Ποια η σημασία και η χρησιμότητά τους;
Όταν τα σχολεία πέρασαν στην αρμοδιότητα του υπ. Παιδείας το 2008, το ίδρυμα έμεινε χωρίς υπηρεσίες για τους κωφούς έως πρόσφατα. Αυτό όμως δεν μπορεί να συνεχιστεί. Οι κωφοί έχουν ανάγκες και χρειάζονται βοήθεια, ειδικά σε μια περίοδο όπως αυτή της οικονομικής κρίσης και της ανεργίας. Οι γονείς με τα κωφά και βαρήκοα βρέφη έχουν ανάγκη από στήριξη και ειδική βοήθεια από ειδικευμένο στην κώφωση προσωπικό. Φτιάξαμε λοιπόν το τμήμα της έγκαιρης παρέμβασης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη με εξειδικευμένο προσωπικό -και το τονίζω αυτό, διότι δυστυχώς λειτουργούν πολλά ιδιωτικά κέντρα, χωρίς εξειδικευμένο όμως προσωπικό, χωρίς να γνωρίζουν πώς να εκπαιδεύσουν κωφά και βαρήκοα και τους γονείς τους, κάτι που είναι πολύ σημαντικό.
Η βαρηκοΐα είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που έχουν τα νεογνά και μπορούμε να έχουμε ανίχνευσή της από τη δεύτερη μέρα της γέννησης του παιδιού. Αν το παιδί αποτύχει στο τεστ, τότε παραπέμπεται για περαιτέρω αξιολόγηση και κάνει προκλητά δυναμικά όπου καταγράφεται η αντίδραση του εγκεφάλου στα ερεθίσματα του ήχου.
Το Ίδρυμα Κωφών, σε συνεργασία με το Μαγγίνειο μαιευτήριο του Αρεταίειου νοσοκομείου και το νοσοκομείο Παίδων Αγλαΐα Κυριακού, έχουμε δημιουργήσει ένα δίκτυο ανίχνευσης, αξιολόγησης και έγκαιρης παρέμβασης. Στόχος μας είναι να συνεργαστούμε με περισσότερους φορείς ώστε σιγά - σιγά όλα τα δημόσια μαιευτήρια να κάνουν τεστ ανίχνευσης βαρηκοΐας σε όλα τα παιδιά δωρεάν.
Το ίδρυμα ανοίγεται σε όλους, όχι μόνο στους κωφούς αλλά και στους βαρήκοους. Επιθυμία μας είναι να προσφέρουμε υπηρεσίες ακόμη και σε εκείνους που χάνουν την ακοή τους σε μεγάλη ηλικία.
* Μια εξαιρετική πρωτοβουλία σας είναι και η υπηρεσία διερμηνέων.
Δημιουργήσαμε την υπηρεσία διερμηνέων νοηματικής γλώσσας και χειλανάγνωσης, η οποία θα δίνει και τη δυνατότητα διερμηνείας από απόσταση. Είναι ένα μεγάλο πρόγραμμα, βοηθά ακόμη και κωφούς που ταξιδεύουν στο εξωτερικό, ενώ θα καλύπτει και όλες τις δημόσιες υπηρεσίες. Εργαζόμενος σε νοσοκομείο που καλείται να εξυπηρετήσει έναν κωφό και δεν μπορεί να συνεννοηθεί θα παίρνει το Ίδρυμα Κωφών κι εμείς αμέσως θα του παρέχουμε διερμηνεία μέσω της υπηρεσίας, που θα λειτουργεί 24 ώρες το εικοσιτετράωρο. Σε επόμενη φάση θα μπορούμε να προσφέρουμε εκπαίδευση και συμβουλευτική από απόσταση σε γονείς, θα υπάρχει η δυνατότητα να «μπαίνουμε» στο σπίτι του άλλου και να δίνουμε συμβουλές, να υλοποιούμε το πρόγραμμα έγκαιρης παρέμβασης από απόσταση, καθώς πολλοί γονείς δεν έχουν χρήματα για να υποστηρίξουν τα μεταφορικά τους. Θα μπορούμε επίσης να κάνουμε το ίδιο και με δασκάλους που έχουν στην τάξη τους ένα κωφό παιδάκι και χρειάζονται συμβουλές.
* Υπάρχει και κάποιο άλλο φιλόδοξο πρόγραμμα του Ιδρύματος που βρίσκεται σε προπαρασκευαστικό στάδιο;
Το άλλο μας πρότζεκτ, που θα αρχίσουμε να δουλεύουμε με κάποιο πανεπιστήμιο, θα είναι η αυτόματη μεταφορά από την ομιλία σε γραπτό κείμενο. Είναι πολύ φιλόδοξο σχέδιο, αλλά είμαστε αποφασισμένοι να το κάνουμε. Ελπίζουμε στο άμεσο μέλλον να υπάρξει η δυνατότητα για μόνιμο επιστημονικό προσωπικό, που να είναι ειδικευμένο πάνω στα θέματα της κώφωσης.
Στις αρχές αυτού του χρόνου ξεκινάμε και τη δημιουργία μιας θεματικής βιβλιοθήκης για την κώφωση, ώστε να μπορεί κάποιος που σπουδάζει να έρχεται εδώ και να μελετάει, ενώ θα έχουμε και δύο - τρεις ερευνητές για δημογραφικές μελέτες για τους κωφούς, καθώς στην Ελλάδα δεν έχουμε καθόλου δεδομένα και είναι πολύ άσχημο αυτό. Πρέπει να ξέρουμε πόσοι είναι οι κωφοί στη χώρα, ποιες οι ανάγκες και τα προβλήματά τους.
* Ποια η άποψή σας για τα κοχλιακά εμφυτεύματα;
Η επιστήμη έχει προχωρήσει, κυρίως τα βαρήκοα παιδιά ωφελούνται από τα ακουστικά, ενώ τα τελευταία χρόνια σε μικρά παιδιά άρχισαν να εφαρμόζονται και τα κοχλιακά εμφυτεύματα, δηλαδή ηλεκτρόδια που εμφυτεύονται στον κοχλία, το εσωτερικό αυτί. Βελτιώνουν κάπως την ακοή, δεν αποτελούν όμως θεραπεία, ενώ το παιδί χρειάζεται ειδική εκπαίδευση για 2-3 χρόνια μετά την εμφύτευση. Έχουμε καλά αποτελέσματα στα περισσότερα παιδιά, αλλά δεν αποτελούν πανάκεια και δεν αποκαθιστούν την ακοή.
"Να σου πω μια ιστορία"
Αύριο, ώρα 17.00, ξεκινάει η διημερίδα για τα 80 χρόνια προσφοράς του ΕΙΚ στις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος, στους Αμπελόκηπους (Ζαχάρωφ 1). Με συγκίνηση και ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η εκδήλωση «80 χρόνια λειτουργίας ΕΙΚ... να σου πω μια ιστορία», κατά τη διάρκεια της οποίας απόφοιτοι και πρώην εργαζόμενοι του Ιδρύματος θα διηγηθούν τις δικές τους ιστορίες και αναμνήσεις. Ολόκληρο το πρόγραμμα της Διημερίδας μπορείτε να βρείτε στον σύνδεσμο: http://bit.ly/2BG8hAz
