Εκτοξεύονται τα ποσοστά παχυσαρκίας σε παιδιά και εφήβους παγκοσμίως, με τους ειδικούς να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για παγκόσμια κρίση για την υγεία, που αναμένεται να επιδεινωθεί τα επόμενα χρόνια.
Συγκεκριμένα, δεκαπλασιασμό της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας μέσα σε τέσσερις δεκαετίες καταγράφει νέα μελέτη από το Imperial College London και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, με τη συμμετοχή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό "Lancet". Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι τα παχύσαρκα παιδιά και έφηβοι, παγκοσμίως, θα είναι περισσότερα από τα ελλιποβαρή μέχρι το 2022.
Για τις ανάγκες της μελέτης αναλύθηκαν δεδομένα μετρήσεων ύψους και βάρους σχεδόν 130 εκατομμυρίων ατόμων ηλικίας 5 ετών και άνω (31,5 εκατομμύρια άτομα 5 έως 19 ετών και 97,4 εκατομμύρια άτομα 20 ετών και άνω). Ο αριθμός των συμμετεχόντων είναι ο μεγαλύτερος που έχει υπάρξει σε επιδημιολογική μελέτη. Περισσότεροι από 100 ερευνητές συμμετείχαν στη μελέτη, η οποία αξιολόγησε τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) και πώς έχει αλλάξει το σκηνικό της παχυσαρκίας παγκοσμίως από το 1975 έως το 2016.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα ποσοστά παχυσαρκίας στα παιδιά και τους εφήβους παγκοσμίως αυξήθηκαν από λιγότερο από 1% (ισοδύναμο με πέντε εκατομμύρια κορίτσια και έξι εκατομμύρια αγόρια) το 1975 σε σχεδόν 6% στα κορίτσια (50 εκατομμύρια) και σχεδόν 8% στα αγόρια (74 εκατομμύρια) το 2016. Συνδυαστικά, ο αριθμός των παχύσαρκων ατόμων 5 έως 19 ετών υπερδεκαπλασιάστηκε παγκοσμίως, από 11 εκατομμύρια το 1975 σε 124 εκατομμύρια το 2016. Επιπλέον 213 εκατομμύρια άτομα ήταν υπέρβαροι το 2016, αλλά ήταν κάτω από το όριο της παχυσαρκίας.
Αύξηση σε χώρες χαμηλού εισοδήματος
Ο συγγραφέας του άρθρου και καθηγητής της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Imperial College London, Majid Ezzati, δήλωσε ότι «κατά τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, τα ποσοστά παχυσαρκίας σε παιδιά και εφήβους έχουν εκτοξευτεί παγκοσμίως και συνεχίζουν να αυξάνονται σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Τελευταία, τα επίπεδα παχυσαρκίας έχουν σταθεροποιηθεί σε χώρες υψηλού εισοδήματος, αλλά παραμένουν απαράδεκτα υψηλά».
«Οι ανησυχητικές αυτές τάσεις αντικατοπτρίζουν τις επιπτώσεις του μάρκετινγκ και των πολιτικών τροφίμων παγκοσμίως, με τις υγιεινές και υψηλής θρεπτικής αξίας τροφές να είναι πολύ ακριβές για αδύναμες οικονομικά οικογένειες και κοινότητες», προσθέτει ο καθηγητής Ezzati. «Οι τάσεις αυτές προμηνύουν μια γενιά παιδιών και εφήβων που θα μεγαλώνουν ως παχύσαρκα άτομα με κακή κατάσταση θρέψης. Χρειαζόμαστε τρόπους για να αυξήσουμε τη διαθεσιμότητα των υγιεινών και θρεπτικών τροφών στο σπίτι και το σχολείο, ιδιαιτέρως για οικονομικά αδύναμες οικογένειες και κοινότητες, καθώς και κανονισμούς και σχετική φορολογία για να προστατεύσουμε τα παιδιά από το μη υγιεινό φαγητό», τονίζει.
Περισσότεροι παχύσαρκοι 5 έως 19 ετών
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι αν συνεχίσουν οι μετά το 2000 τάσεις, τα παγκόσμια επίπεδα παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας θα ξεπεράσουν τα επίπεδα για μέτρια και σοβαρά ελλιποβαρή για την ίδια ηλικιακή ομάδα έως το 2022.
Παρ' όλα αυτά, ο μεγάλος αριθμός παιδιών και εφήβων με μέτρια ή σοβαρά ελλιποβαρή το 2016 (75 εκατομμύρια κορίτσια και 117 αγόρια) εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πρόκληση για τη δημόσια υγεία, ιδίως στα φτωχότερα μέρη του κόσμου. Αυτό αντικατοπτρίζει την απειλή που συνιστά ο υποσιτισμός σε όλες τις μορφές του, καθώς υπάρχουν ελλιποβαρείς και παχύσαρκοι νέοι που ζουν στις ίδιες κοινότητες.
Η δρ Fiona Bull, συντονιστής προγράμματος για την παρακολούθηση και την πρόληψη των μη μεταδοτικών ασθενειών στον ΠΟΥ, δήλωσε ότι «τα στοιχεία αυτά υπογραμμίζουν, υπενθυμίζουν και ενισχύουν ότι το υπέρβαρο και η παχυσαρκία αποτελούν σήμερα παγκόσμια κρίση για την υγεία και απειλούν να επιδεινωθεί τα επόμενα χρόνια εκτός αν ξεκινήσουμε και λαμβάνουμε δραστικά μέτρα».
Παγκόσμια δεδομένα
Το 2016 υπήρχαν 50 εκατομμύρια κορίτσια και 74 εκατομμύρια αγόρια με παχυσαρκία στον κόσμο, ενώ ο παγκόσμιος αριθμός κοριτσιών και αγοριών που είναι μέτρια ή σοβαρά ελλιποβαρή ήταν 75 εκατομμύρια και 117 εκατομμύρια αντίστοιχα.
Ο αριθμός των παχύσαρκων ενηλίκων αυξήθηκε από 100 εκατομμύρια το 1975 (69 εκατομμύρια γυναίκες, 31 εκατομμύρια άνδρες) σε 671 εκατομμύρια το 2016 (390 εκατομμύρια γυναίκες, 281 εκατομμύρια άνδρες). Ένα άλλο 1,3 δισεκατομμύριο ενήλικες ήταν υπέρβαροι, αλλά έπεσαν κάτω από το όριο για την παχυσαρκία.
Παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα
Η μεγαλύτερη αύξηση στον αριθμό των παχύσαρκων παιδιών και εφήβων παρατηρήθηκε στην Ανατολική Ασία, σε αγγλόφωνες περιοχές με υψηλό εισόδημα (ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Ιρλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο) και στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
Στην Ευρώπη, τα κορίτσια στη Μάλτα και τα αγόρια στην Ελλάδα είχαν τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας, στο 11,3% και 16,7% του πληθυσμού αντίστοιχα. Ο επιστημονικός υπεύθυνος αυτής της μελέτης, καθηγητής Διατροφής του Ανθρώπου, Αντώνης Ζαμπέλας, τόνισε ότι «στη χώρα μας υπάρχει πλέον ικανοποιητικός αριθμός αξιόπιστων μελετών που διερεύνησε και εξακολουθεί να διερευνά το πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας, όπως η Μελέτη GRECO, που διεξήχθη σε αντιπροσωπευτικό δείγμα από όλη τη χώρα σε παιδιά δημοτικού σχολείου. Λόγω του ότι ο κίνδυνος εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων στην ενήλικη ζωή αυξάνεται με την παρουσία παιδικής παχυσαρκίας, πρέπει να ληφθούν μέτρα άμεσα σε επίπεδο χώρας για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος που είναι πλέον πρόβλημα δημόσιας υγείας».
Υπάρχουν λύσεις
Σε συνδυασμό με τη δημοσίευση των νέων εκτιμήσεων παχυσαρκίας, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δημοσιεύει περίληψη της Εφαρμογής Σχεδίου για τη Λήξη της Παιδικής Παχυσαρκίας (ECHO). Όπως σημειώνει η δρ Bull, «οι χώρες θα πρέπει να στοχεύσουν ιδιαίτερα στο να μειώσουν την κατανάλωση φθηνών, εξαιρετικά - επεξεργασμένων, πυκνών θερμίδων, φτωχών σε θρεπτικά συστατικά τροφίμων. Θα πρέπει επίσης να μειώσουν τον χρόνο που τα παιδιά δαπανούν σε δραστηριότητες με βάση την οθόνη και σε καθιστικές δραστηριότητες αναψυχής με το να προωθούν μεγαλύτερη συμμετοχή σε σωματική δραστηριότητα μέσω δραστήριας αναψυχής και αθλημάτων».
