Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
21.3°C24.2°C
3 BF 38%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.3°C24.7°C
4 BF 37%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.0°C23.8°C
2 BF 58%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
18.6°C21.0°C
2 BF 75%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
21.9°C23.4°C
3 BF 35%
Θέλουμε πολίτες με ιστορική σκέψη και συνείδηση, με ανθρωπιστικές και δημοκρατικές αξίες
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Θέλουμε πολίτες με ιστορική σκέψη και συνείδηση, με ανθρωπιστικές και δημοκρατικές αξίες

Στο ερώτημα «τι τύπου άνθρωπο και πολίτη θέλουμε να διαμορφώνουν τα σχολεία» έρχεται να απαντήσει η επιστημονική ομάδα του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) μέσω των αλλαγών που προτείνει για το μάθημα της Ιστορίας. Το πόρισμα της ομάδας ιστορικών συγκροτήθηκε σε συνεργασία με δεκαπέντε εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και αναμένεται να παρουσιαστεί -εκτός απροόπτου- την ερχόμενη Τρίτη παρουσία της ηγεσίας του υπ. Παιδείας.

Με γνώμονα τη διαμόρφωση πολιτών με ανθρωπιστικές και δημοκρατικές αξίες, οι αλλαγές έχουν ως στόχο να εκσυγχρονιστούν το περιεχόμενο και ο τρόπος διδασκαλίας του μαθήματος, ώστε τα παιδιά να αποκτήσουν συνείδηση της ιστορικότητας και να δοθεί έμφαση στην ιστορική κατανόηση και σκέψη, όχι απλώς στην αποµνηµόνευση πληροφοριών.

Το πόρισμα αφορά την αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών από τη Γ' Δημοτικού έως το Λύκειο. Μεταξύ των προτάσεων, περιλαμβάνεται η διδασκαλία της Σύγχρονης Ιστορίας στην Α' Λυκείου, όπως ο Ψυχρός Πόλεμος, ο πόλεμος της Γιουγκοσλαβίας, η εισβολή σε Ιράκ - Αφγανιστάν, η παγκοσμιοποίηση, η διεύρυνση της Ε.Ε.

Θεματικές όπως ο θρησκευτικός ριζοσπαστισμός, η προσφυγική κρίση, η ξενοφοβία και οι γερμανικές αποζημιώσεις εντάσσονται στα Προγράμματα Σπουδών, ενώ στο πλαίσιο της καλλιέργειας ανθρωπιστικών και δημοκρατικών αξιών ενισχύονται τα θέματα που εστιάζουν σε κοινωνικά ζητήματα και σε μη προνομιούχες ιστορικά κοινωνικές ομάδες (η γυναίκα, το παιδί, τα Άτομα με Αναπηρία και οι θρησκευτικές μειονότητες).

Με στόχο την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, βασική φιλοσοφία των προτάσεων είναι η στροφή της διδασκαλίας του μαθήματος από τον περιστασιακό σχολιασμό προσώπων ή γεγονότων στην κατανόηση της Ιστορίας «ως μιας σύνθετης ανάμειξης συνέχειας και αλλαγής», δίνοντας έμφαση στην αιτιότητα των ιστορικών γεγονότων, αλλά και στην Κοινωνική, Οικονοµική και η Πολιτισµική Ιστορία.

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται οι Θεματικοί Φάκελοι που θα επιλέγουν οι εκπαιδευτικοί για την εμβάθυνση των μαθητών σε σειρά ζητημάτων, οι θεματικές των οποίων θα λειτουργούν ενισχυτικά ως προς τη διδασκαλία του μαθήματος.

Σημαντική αλλαγή, επίσης, είναι η διδασκαλία της οικογενειακής, προφορικής και τοπικής Ιστορίας στη Γ' και Δ' τάξη Δημοτικού, με τη λογική ότι τα παιδιά θα πρέπει να εξοικειώνονται «με την προσωπική τους Ιστορία, την Ιστορία της οικογένειας, του σχολείου και της κοινότητάς τους». Στη Γ' Δημοτικού προτείνεται, ακόμη, ο συνδυασμός της ελληνικής μυθολογίας με μύθους άλλων λαών.

Στη Στ' Δημοτικού, η διδασκαλία της Ελληνικής Επανάστασης επικεντρώνεται, μεταξύ άλλων, στα βασικά κοινωνικά χαρακτηριστικά της ελληνικής κοινωνίας, ενώ η ελληνική Ιστορία εντάσσεται μέσα στην ευρωπαϊκή και την παγκόσμια Ιστορία, δίχως να εμφανίζεται «αποκομμένη» από τις ιστορικές εξελίξεις κάθε εποχής.

Κατανομή των ιστορικών περιόδων

Σύμφωνα με την επιτροπή, προϋπόθεση για οποιαδήποτε μεταρρύθμιση στο μάθημα της Ιστορίας είναι να σταματήσει η επανάληψη των ιστορικών κύκλων. Μέχρι σήμερα, η αρχαία, μεσαιωνική και νεότερη εποχή διδάσκεται τρεις φορές, μία στο Δημοτικό, μία στο Γυμνάσιο και μία στο Λύκειο. Όπως σημειώνεται, το σύστημα αυτό δημιουργούσε πολλαπλά προβλήματα και εγκαταλείπεται στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πολλές περιπτώσεις είτε η πίεση να καλυφθεί ολόκληρη η διδακτέα ύλη είχε ως αποτέλεσμα τα παιδιά να μην αφομοιώνουν το μάθημα, είτε να μένουν αδίδακτες ολόκληρες ιστορικές περίοδοι, κυρίως εκείνες που αφορούσαν τη Σύγχρονη Ιστορία, μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Γι' αυτό τον λόγο προτείνεται «να σπάσει» η ύλη της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας σε δύο τάξεις, τη Γ' Γυμνασίου και την Α' Λυκείου, ώστε να υπάρχει περισσότερος χρόνος για τη μελέτη και την κατανόηση των ιστορικών γεγονότων. Αυτό σημαίνει ότι η Ιστορία από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή θα καλύπτεται (για δεύτερη φορά μετά το Δημοτικό) σε τέσσερις τάξεις, από την Α' Γυμνασίου έως την Α' Λυκείου.

Βασικά σημεία της πρότασης του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής είναι:

* Ανάπτυξη βιωµατικών δραστηριοτήτων και επισκέψεις σε μουσεία, μνημεία και ιστορικούς χώρους.

* Διασύνδεση της ελληνικής Ιστορίας με την Ιστορία των άλλων ανατολικών, βαλκανικών και ευρωπαϊκών λαών, όσο και της ευρωπαϊκής Ιστορίας με την Ιστορία και τον πολιτισμό του υπόλοιπου κόσμου.

* Εισαγωγή σε κάθε τάξη Θεματικών Φακέλων (με ιστορικές πληροφορίες, πηγές, µεθοδολογία) για την ενίσχυση της διδασκαλίας και τη μελέτη των ιστορικών ζητημάτων σε βάθος.

* Αύξηση από δύο σε τρεις ώρες της διδασκαλίας του μαθήματος της Ιστορίας σε Γυμνάσιο και Λύκειο (εκτός της Γ' Γυμνασίου).

* Μεγαλύτερη αξιοποίηση των ιστορικών πηγών. Χρήση διαδικτύου και ψηφιακού υλικού.

Περιεχόμενο ανά τάξη

Γ' Δημοτικού: Μυθολογία και Οικογενειακή Ιστορία

Προτείνεται η διδασκαλία των αρχαιοελληνικών µύθων µε αναφορές και συνδέσεις µε µύθους άλλων λαών και η ερµηνευτική τους αποδέσµευση από τις πολιτικές, στρατιωτικές, ιδεολογικές και πολιτισµικές διαδικασίες των προϊστορικών κοινωνιών. Σε ό,τι αφορά την οικογενειακή Ιστορία, τα παιδιά θα δηµιουργούν το οικογενειακό τους δέντρο. Θα καλούνται μέσω της έρευνας και της χρήσης εργαλείων προφορικής Ιστορίας (συνεντεύξεις με τον παππού και τη γιαγιά, ηχογράφηση κ.ά.) να ανακαλύψουν την ιστορία της οικογένειάς τους (ανακαλυπτική μάθηση) και να τη συνδέσουν με τη «μεγαλύτερη Ιστορία».

Δ' Δημοτικού: Τοπική και Αρχαία Ιστορία

Προτείνεται η διδασκαλία της Προϊστορικής Εποχής έως τη Ρωμαιοκρατία. Η διδασκαλία Της τοπικής Ιστορίας ξεκινά ουσιαστικά από το στενό περιβάλλον των μαθητών και συγκεκριμένα από τον τόπο στον οποίο μένουν. Θα περιλαμβάνει τη μελέτη κτηρίων της πόλης, αρχαιολογικών χώρων και μουσείων, ιστορικών τοποθεσιών κ.ά. Σημειώνεται ότι μέχρι σήμερα το κομμάτι αυτό της Τοπικής Ιστορίας πραγματοποιούνταν με τη μορφή project στα σχολεία.

Ε΄ Δημοτικού: Ρωμαϊκή, Βυζαντινή και Μεσαιωνική Ευρωπαϊκή Ιστορία

Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν μεγάλες αλλαγές ως προς την ύλη του μαθήματος, αυτό που ουσιαστικά αλλάζει είναι η προσέγγιση και η λογική διδασκαλίας του μαθήματος, το οποίο θα εστιάζει στις σημαντικές κοινωνικές και πολιτισμικές αλλαγές που συντελούνται στο πέρασμα των αιώνων. Για παράδειγμα, τι έχει απομείνει στη σημερινή εποχή από τον μεσαιωνικό κόσμο της Ευρώπης; Πού οδήγησε ο θρησκευτικός φανατισμός στο παρελθόν και πού μπορεί να οδηγήσει στο μέλλον;

Στ' Δημοτικού: Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία

Προτείνεται η ιστορική εξέλιξη από τον 15ο αιώνα έως τη σύγχρονη εποχή, όπου ουσιαστικά η ελληνική Ιστορία εντάσσεται μέσα στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο ιστορικό πλαίσιο, όπως η διασύνδεση της Επανάστασης του 1821 με άλλες επαναστάσεις. Επιπλέον, η διδασκαλία επικεντρώνεται περισσότερο σε βασικά χαρακτηριστικά των κοινωνικών ομάδων και στις σηµαντικές τεχνολογικές, κοινωνικές και πολιτισµικές αλλαγές που συντελέστηκαν στην ελληνική κοινωνία (εκσυγχρονισμός, εκβιομηχάνιση κ.ά).

Α' Γυμνασίου: Αρχαία Ιστορία (από την προϊστορική εποχή μέχρι την ύστερη αρχαιότητα)

Προτείνεται η αναβάθμιση της Προϊστορίας και η ένταξή της στην παγκόσμια κλίμακα, ενώ στο Πρόγραμμα Σπουδών εντάσσονται στοιχεία γνώσεων της Αρχαιολογίας. Τα παιδιά θα μαθαίνουν, δηλαδή, με ποιες μεθόδους και εργαλεία αναλύονται οι πληροφορίες που αντλούμε για αυτές τις εποχές (Προϊστορία, Αρχαιότητα, Κλασική Περίοδος κ.τ.λ., πώς γίνονται οι ανασκαφές, ο ρόλος των μουσείων), ώστε να κατανοήσουν πώς ερμηνεύεται η ιστορική γνώση και εμπειρία μέσω της πολιτισμικής κληρονομιάς.

Α' Λυκείου: Τέλος 19ου και 20ός αιώνας

Λαμβάνοντας υπόψη την πρόταση για επέκταση της υποχρεωτικής φοίτησης κατά ένα έτος και τη συνολικότερη αναμόρφωση των Προγραμμάτων Σπουδών για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, προτείνεται η Α΄ Λυκείου να καλύπτει την περίοδο από το 1880 ώς σήμερα, με τη διδακτέα ύλη να ξεκινά από τα έθνη - κράτη και τα γεγονότα πριν τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και να ολοκληρώνεται με τα γεγονότα της Σύγχρονης Πολιτικής Ιστορίας, όπως συμβαίνει σε όλα τα κράτη της Ευρώπης.

Β' και Γ' Λυκείου

Στον απόηχο των ανακοινώσεων για τη νέα δομή του Λυκείου και του νέου εξεταστικού συστήματος, ο προσανατολισμός για τη Β' Λυκείου είναι το μάθημα να έχει θεματικό χαρακτήρα. Με αυτό τον τρόπο οι μαθητές θα μπορούν να εμβαθύνουν σε ζητήματα που επηρεάζουν τον σύγχρονο κόσμο και διαμορφώνουν ιστορική κουλτούρα και συνείδηση. Προσφυγικό, Ιερός Πόλεμος, η θέση της γυναίκας στην αρχαιότητα, στους μέσους χρόνους, στη νεότερη και σύγχρονη εποχή είναι ενδεικτικές θεματικές. Γρίφος παραμένει, ωστόσο, τι μέλλει γενέσθαι με τη Γ' Λυκείου, με δεδομένο ότι η πρόταση του υπουργείου δεν περιλαμβάνει το μάθημα της Ιστορίας στα γενικά μαθήματα, με αποτέλεσμα οι μαθητές να τελειώνουν το σχολείο χωρίς να το διδάσκονται στην τελευταία τάξη του Λυκείου. Υπενθυμίζεται ότι η Ιστορία περιλαμβάνεται μόνο ως μάθημα στην Ομάδα Προσανατολισμού των Ανθρωπιστικών Σπουδών (κατεύθυνσης).

Τα μέλη της επιστημονικής επιτροπής

Η επιστημονική επιτροπή αποτελείται από τους πανεπιστημιακούς δασκάλους Πολυμέρη Βόγλη, Κώστα Κασβίκη, Γιώργο Κόκκινο, Χριστίνα Κουλούρη, Άγγελο Παληκίδη και Βασίλη Τσάφο.

Συνεργάτες εκπαιδευτικοί είναι οι Μαρία Βλαχάκη, Παναγιώτης Γατσωτής, Σοφία Γελαδάκη, Ιγνάτιος Καράμηνας, Χαράλαμπος Κουργιαντάκης, Γεωργία Κουσερή, Κωνσταντίνος Κωσταβασίλης, Γεώργιος Μακαρατζής, Γεωργία Παπανδρέου, Εμμανουήλ Περάκης, Τριαντάφυλλος Πετρίδης, Παναγιώτης Πυρπυρής, Βασιλική Σακκά, Θεοδώρα Χασεκίδου - Μάρκου, Γιάννης Κασκαμανίδης.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL