Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
15.8°C19.3°C
1 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
16 °C
11.6°C19.0°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
15 °C
12.0°C15.9°C
2 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
16.8°C19.7°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
11 °C
10.9°C15.7°C
0 BF 82%
Εννεάδα αριστείας ως απάντηση στη «ρετσινιά»;
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Εννεάδα αριστείας ως απάντηση στη «ρετσινιά»;

Την οικτρώς χειμαζόμενη, πανταχόθεν βαλλόμενη και απηνώς διωκόμενη -όπως θα έλεγε και η εσχάτως «συνδικαλιζόμενη» ομοτεχνία των φιλολόγων- αριστεία αποφάσισε να στεγάσει και να αποκαταστήσει το Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών με την ένθερμη σύμπραξη των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων Νέα Γενιά Ζηρίδη, αναλαμβάνοντας σχετική πρωτοβουλία.

Νόμιμο, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς, το σκοπούμενο, καθώς η αριστεία, όπως και αν την ορίσει κανείς και παρά τις έντονες διαφωνίες σχετικά με το περιεχόμενο και τη σημασία της, έχει αποτελέσει κατά καιρούς αντικείμενο επιστημονικών προσεγγίσεων και ενδιαφέροντος προβληματισμού, χωρίς ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, να αποτελεί θεμελιακής σημασίας παιδαγωγικό όρο. Είναι χαρακτηριστικό, από αυτή την άποψη, ότι στην έγκυρη Παιδαγωγική Ψυχολογική Εγκυκλοπαίδεια και Λεξικό των εννέα τόμων (εκδ. Ελληνικά Γράμματα) δεν θα συναντήσει κανείς τον όρο αριστεία, ενώ άλλοι σχετικοί όροι, όπως λόγου χάρη ο όρος προικισμένο ή ταλαντούχο παιδί, αναλύονται σε μεγάλη έκταση με αξιοπρόσεκτα άρθρα, δυστυχώς εν πολλοίς άγνωστα ακόμη και στο ειδήμον κοινό. Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο επιχειρείται η παροχή «προστασίας» από τους συνδιοργανωτές σε αυτή την έντονα αμφιβαλλόμενη έννοια θυμίζει στη συγκεκριμένη περίπτωση περισσότερο πατρωνία, παρά ανιδιοτελή επιστημονική αναζήτηση και αντικειμενικό διάλογο.

Σύμφωνα με το επίσημο πρόγραμμα των εκδηλώσεων, λοιπόν, που έχει κυκλοφορήσει στο Διαδίκτυο με τον τίτλο «Ημέρες Παιδείας. Εννέα Συναντήσεις για την Αριστεία», οργανώνονται στο πλαίσιο αυτό εννέα συναντήσεις, μία ανά εβδομάδα, με θέμα την «ακαδημαϊκή αριστεία». Μια προσεκτική ματιά όμως στα αντικείμενα των συναντήσεων αυτών θα έδειχνε πως τουλάχιστον για τα μισά από αυτά ο χαρακτηρισμός «συναντήσεις για την αριστεία» δεν δικαιολογείται ούτε ευσταθεί με βάση τους κανόνες της λογικής, παρά μόνο αν αντιλαμβανόμαστε την αριστεία με την έννοια της συνεχούς προσπάθειας κάθε ανθρώπου για μόρφωση και αυτοβελτίωση και όχι με την κλασική και καθιερωμένη από την παράδοση έννοια του «υπείροχον έμμεναι άλλων». Η υιοθέτηση μια τέτοιας προσέγγισης όμως δεν αποσαφηνίζεται στις προγραμματικές επιδιώξεις των εμπνευστών της εννεάδας, αφού ένα τέτοιο κείμενο απουσιάζει παντελώς, και, κατά την άποψή μας, δεν φαίνεται να απηχεί ούτε τις απόψεις των συνδιοργανωτών.

Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, παραμένει νόμιμο το ερώτημα γιατί θα έπρεπε να τεθεί ο συγκεκριμένος τίτλος στη σειρά των συναντήσεων, που φαίνεται να «εγκλωβίζει» ένα μέρος τουλάχιστον των εισηγητών στο πλαίσιο μιας ήδη διαμορφωμένης δημόσιας αντιπαράθεσης σχετικά με την αριστεία, όταν είναι σαφές ότι δεν είναι δυνατό να στεγαστούν κάτω από αυτή την έννοια τόσο αλλότρια θέματα. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά κάποια από αυτά, όπως είναι: ανίχνευση και υποστήριξη των δυνατοτήτων και δυσκολιών των μαθητών, μαθηματικές δραστηριότητες σε δίγλωσσο πλαίσιο, φυσικές επιστήμες και τεχνολογία, Ιστορία και τοπική Ιστορία και το μάθημα των Θρησκευτικών σήμερα.

Τη σύγχυση σχετικά με τις επιδιώξεις της πρωτοβουλίας, που προκύπτει και από την έλλειψη ενός σαφούς και συνεκτικού πλαισίου στόχων και βασικών εννοιών, φαίνεται να επιτείνει και η εμπλοκή άλλων παραγόντων, η οποία πρόθυμα φαίνεται να υιοθετείται και από πλευράς οργανωτών.

Διαβάζουμε, για παράδειγμα, στην ιστοσελίδα του ενός από τους συνδιοργανωτές, του εκπαιδευτηρίου Νέα Γενιά Ζηρίδη, πως πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία η πρώτη συνάντηση στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας αυτής με θέμα «Το αίτημα της αριστείας στην ελληνική εκπαίδευση. Προβλήματα του παρόντος και προκλήσεις του μέλλοντος» και η πληροφορία αυτή συνοδεύεται από φωτοτυπία σχετικού άρθρου της Μαρίας Κατσουνάκη που δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» με τίτλο «Η μόνη απάντηση στη ‘ρετσινιά’» (18 Ιανουαρίου 2017). Η έμπειρη αρθρογράφος λοιπόν, που παρακολούθησε αυτή τη συνάντηση και, κατά τους συντάκτες της ιστοσελίδας Ζηρίδη, την περιέγραψε «πολύ παραστατικά», αποκόμισε το -καθόλου αβάσιμο κατά την εκτίμησή μας- συμπέρασμα ότι η εν λόγω πρωτοβουλία ήταν ουσιαστικά απάντηση («η μόνη απάντηση» μάλιστα, σύμφωνα με τον τίτλο του δημοσιεύματος) σε όσα περί «ρετσινιάς» είπε «ο πρώτος υπουργός Παιδείας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. Αριστείδης Μπαλτάς», όπως σημειώνει ξεκάθαρα στην πρώτη παράγραφο του άρθρου της. Με άλλα λόγια, η πρωτοβουλία ήταν μια -ουσιαστική έστω, όπως προκύπτει από την ανάγνωση του άρθρου- «απάντηση» στο πλαίσιο μάλλον μιας πολιτικής αντιπαράθεσης και όχι τόσο ενός αντικειμενικού επιστημονικού διαλόγου.

Η άποψή μας αυτή, ότι η πρωτοβουλία αυτή ευνοεί μια μεροληπτική αντιπαράθεση σε βάρος της επιστημονικής αντικειμενικότητας, φαίνεται να ενισχύεται και από την εξέταση της σύνθεσης του πάνελ αυτής της συνάντησης, στην οποία περιλαμβάνονταν οι Θάνος Βερέμης, Βάσω Κιντή, Κίμων Χατζημπίρος και Τάκης Θεοδωρόπουλος. Πρόκειται στο σύνολό τους για πρόσωπα που έχουν λάβει συγκεκριμένη θέση στη σχετική δημόσια συζήτηση, παρά τις μεταξύ τους αναπόφευκτες επιμέρους διαφοροποιήσεις, ενώ απουσιάζουν ακαδημαϊκοί επιστήμονες ή άλλοι εκπαιδευτικοί που εξέφρασαν και υποστήριξαν με επαρκή επιστημονική τεκμηρίωση διαφορετικές απόψεις.

Συνοψίζοντας, έχουμε τη γνώμη πως ο επιστημονικός διάλογος και η αναζήτηση της αλήθειας δεν υπηρετούνται από πρόχειρες και αβασάνιστες πρωτοβουλίες, που δεν φαίνεται να είναι απαλλαγμένες από την εξυπηρέτηση εξωεπιστημονικών σκοπιμοτήτων. Τουλάχιστον οι πανεπιστημιακοί τομείς και τα πανεπιστημιακά τμήματα, εφόσον αποφασίζουν να αναλάβουν τη διοργάνωση σχετικών εκδηλώσεων, πρέπει να ακολουθούν πιστά την επιστημονική δεοντολογία και να διασφαλίζουν, στον βαθμό του δυνατού, την πολυφωνία και τον επιστημονικό πλουραλισμό. [

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL