Την Εθνική Στρατηγική Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων, η οποία εδώ και τρεις ημέρες βρίσκεται σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση, παρουσίασε χθες ο γενικός γραμματέας Μεταναστευτικής Πολιτικής Μιλτιάδης Κλάπας. Πρόκειται για τη στρατηγική που περιγράφει το σύνολο των πολιτικών οι οποίες ξεκινούν από την υποδοχή των μεταναστών και προσφύγων και φτάνουν μέχρι τον τελικό στόχο της ένταξης, που δεν είναι άλλος από το να είναι ο πρόσφυγας ή ο μετανάστης ισότιμος συμπολίτης μας, με τις ίδιες υποχρεώσεις αλλά και δικαιώματα, δικαιώματα που φυσικά φτάνουν στην πολιτογράφηση και την απόκτηση του δικαιώματος του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι.
"Στις βασικές παραμέτρους της πραγματικής ένταξης περιλαμβάνονται η διασφάλιση του δικαιώματος στην εργασία, στη μόρφωση, στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, η βελτίωση της γνώσης της ελληνικής γλώσσας για να υπάρχει ευχέρεια στην καθημερινή επικοινωνία, η πρόσβαση σε πολιτιστικά αγαθά αλλά και η εν γένει ενίσχυση και ενθάρρυνση της συμμετοχής στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Η οικοδόμηση του "ελληνικού μοντέλου"
Οι ενταξιακές δράσεις που είχαν αναπτυχθεί πριν από το 2015 δεν εντάσσονται σε ένα συνολικό, ολοκληρωμένο σχέδιο ένταξης, ήταν κατά κύριο λόγο αποσπασματικές και χωρίς συνέχεια. Έτσι, παρά τις όποιες προσπάθειες που καταβλήθηκαν, οι πολίτες τρίτων χωρών εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ένταξης", ανέφερε κατά την εισήγησή του ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Δημήτρης Βίτσας.
Τόνισε επίσης ότι κεντρική επιδίωξη είναι να οικοδομηθεί το "ελληνικό μοντέλο ένταξης", προσαρμοσμένο στα χαρακτηριστικά, τις ανάγκες και τις ευνοϊκές και δυσμενείς συνθήκες της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας και πρόσθεσε ότι στόχος της Εθνικής Στρατηγικής είναι «η ένταξη και όχι η αφομοίωση, κάτι που σημαίνει σεβασμό στη διαφορετικότητα, στις δομές και αξίες των κοινωνιών υποδοχής σε συνδυασμό με μια γόνιμη πολιτιστική ποικιλομορφία, αυτό που θα ονομάζαμε διαπολιτισμικότητα».
Ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής σημείωσε επίσης ότι "η επιτυχία της ένταξης αποτελεί σημείο-κλειδί καθώς μέσω αυτής θα υποχωρήσουν τα όποια φαινόμενα μισαλλοδοξίας, ρατσισμού και ξενοφοβίας, τα οποία υφίστανται όσο περιθωριακά και αν είναι", ενώ επανέλαβε ότι στην ένταξη ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της Περιφέρειας θα είναι "καταλυτικός" δεδομένου ότι γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.
Αναθεώρηση Μεταναστευτικού Κώδικα
Επεσήμανε επίσης ότι σημαντικό βήμα θα είναι και η αναμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου, που θα επιτρέψει «την ομαλοποίηση της κατάστασης όσων μεταναστών είχαν εισέλθει στην Ελλάδα κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, κυρίως κατά τη δεκαετία του 1990, και βρίσκονται ακόμη σε μετέωρο καθεστώς». Όπως εξήγησε ο γεν. γραμματέας Μεταναστευτικής Πολιτικής Μιλτ. Κλάπας, τον Μάρτιο αναμένεται να ολοκληρωθεί η αναθεώρηση του Μεταναστευτικού Κώδικα με στόχο την απλοποίηση των διαδικασιών και την διόρθωση λαθών. Επιπλέον, ο υπουργός παραδέχθηκε ότι εχθρός της υλοποίησης των σχεδιασμών είναι το "τέρας της γραφειοκρατείας".
Τονίστηκε επίσης ότι ιδιαίτερη σημασία για την υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής έχουν οι οριζόντιες πολιτικές και οι εθνικοί μηχανισμοί που θα τις υποστηρίζουν και θα τις παρακολουθούν. Μάλιστα για τον σκοπό αυτό θα δημιουργηθεί ένα διυπουργικό συντονιστικό όργανο για την ένταξη, καθώς και υπηρεσιακό όργανο που θα εξετάζει ποιες πολιτικές και δράσεις προχωρούν και ποια προβλήματα συναντούν, όπως διευκρίνισε ο Μιλτ. Κλάπας. Η αξιολόγηση της Εθνικής Στρατηγικής θα γίνεται σε ετήσια βάση και από ειδική ομάδα έργου αποτελούμενη από μέλη των αρμόδιων υπουργείων και της ΕΛΣΤΑΤ.
550.000 με χαρτιά, 100.000 χωρίς...
Η Εθνική Στρατηγική Ένταξης ξεκίνησε να εκπονείται τον Οκτώβριο του 2017 από ομάδα εργασίας με επικεφαλής τον γ.γ. Μεταναστευτικής Πολιτικής Μιλτιάδη Κλάπα και τη συνδρομή της Διεύθυνσης Κοινωνικής Ένταξης του υπουργείου και στελεχών του υπουργείου. Με την ολοκλήρωσή της τέθηκε σε διυπουργική διαβούλευση και εγκρίθηκε από το Κυβερνητικό Συμβούλιο Κοινωνικής Πολιτικής τον Ιούλιο του 2018.
Σήμερα στη χώρα μένουν 550.000 μετανάστες με χαρτιά, με κύριες χώρες καταγωγής την Αλβανία, τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και τις ασιατικές χώρες, ενώ εκτιμάται ότι μένουν ακόμα 100.000 χωρίς χαρτιά, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε χθες ο Μιλ. Κλάπας. Η διασπορά του πληθυσμού αυτού στη χώρα εξαρτάται από την πρόσβαση στην εργασία, όπως τόνισε. Ενδεικτικά, το 60,14% διαμένει στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Πέραν των μεταναστών, η πλειοψηφία των οποίων έχουν έλθει πριν το 2015, υπολογίζεται ότι ο πληθυσμός των αιτούντων άσυλο είναι περίπου 70.000.
Σχετικά με το μορφωτικό επίπεδο των προσφύγων, όπως ανέφερε ο Μιλτ. Κλάπας, το 23,7% δεν έχουν λάβει κάποια εκπαίδευση -ιδιαίτερα παιδιά και νεαροί εξαιτίας των πολέμων ή της ακραίας φτώχειας δεν είχαν πρόσβαση σε σχολεία- 26,3 % είναι απόφοιτοι Δημοτικού, 19,3% Γυμνασίου, 20% Λυκείου και 12,2% έχουν λάβει ανώτατη εκπαίδευση.
Όπως υπογράμμισε ο γεν. γραμματέας Μεταναστευτικής Πολιτικής, η ενταξιακή πολιτική είναι πολυδιάστατη διαδικασία καθώς, στο πλαίσιο της ενίσχυσης των δομών πρόνοιας, επωφελούνται και οι Έλληνες πολίτες, ενώ παράλληλα οι εισφορές των μεταναστών σε εφορία και ταμεία συμβάλλουν στις κοινωνίες υποδοχής.
Πέντε μεταρρυθμίσεις και χρηματοδότηση
Η Εθνική Στρατηγική Ένταξης, όπως τόνισε, απαιτεί να γίνουν πέντε μεταρρυθμίσεις.
H πρώτη θα είναι η μεταφορά της αρμοδιότητας της ένταξης στην Αυτοδιοίκηση.
Η δεύτερη αφορά την αλλαγή σε οριζόντιες εθνικές δράσεις.
Η τρίτη μεταρρύθμιση θα είναι η προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, ώστε να αλλάξει η σχέση του μετανάστη ή πρόσφυγα με τη διοίκηση αλλά και να καταπολεμηθεί η διαφθορά, όπως τόνισε ο Μιλτ. Κλάπας, προαναγγέλλοντας ηλεκτρονική πύλη για να μπορούν από μακριά να κλείνουν ραντεβού, να καταθέτουν δικαιολογητικά για άδεια παραμονής.
Η τέταρτη αφορά την αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου, με επιδίωξη τη γρήγορη επαναφορά στη νομιμότητα μεταναστών. "Έχουμε γκρίζο πληθυσμό σε μαύρη εργασία" είπε χαρακτηριστικά.
Τέλος, η πέμπτη μεταρρύθμιση αφορά τη συμμετοχή στα κοινά, με σημαντικότερη την επεξεργασία πρότασης για τη συνταγματική αναθεώρηση, προκειμένου οι μετανάστες στο τέλος της ένταξης να μπορούν να οδηγηθούν στην απόκτηση της ιθαγένειας και του δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι.
Θα υπάρχει επίσης ειδική μέριμνα για ευάλωτες ομάδες, όπως η επιτροπεία των ασυνόδευτων ανηλίκων.
Τα χρηματοδοτικά εργαλεία θα είναι εθνικοί πόροι, το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, έκτακτες χρηματοδοτήσεις της DG HOME και της DG ECHO, η Αναπτυξιακή Τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων κ.ά.
Ηelios 2, για ελληνομάθεια και εργασία
Στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής είναι το πρόγραμμα Helios 2 για τη φιλοξενία και υποστήριξη με μαθήματα ελληνικών και βοήθεια για ένταξη στην αγορά εργασίας 5.000 αναγνωρισμένων προσφύγων, το οποίο έρχεται ως συνέχεια του πιλοτικού προγράμματος Helios και θα διαρκέσει 18 μήνες.
Επιπλέον, προβλέπεται η έναρξη δύο προγραμμάτων σε συνεργασία και με τα υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης και Εργασίας, για επαγγελματική κατάρτιση για 3.000 αναγνωρισμένους πρόσφυγες και για πρόγραμμα απασχόλησης στον αγροτικό τομέα για 2.000 πρόσφυγες.
Στις δράσεις, για τις οποίες μίλησε και ο διευθυντής Ενταξιακής Πολιτικής του υπουργείου Αθ. Βιτσετσάντο, εντάσσονται και η παρακολούθηση της δραστηριότητας των ένδεκα Κέντρων Ένταξης Μεταναστών που λειτουργούν σε δέκα δήμους της χώρας από το 2017, η διαμόρφωση προγράμματος εκπαίδευσης των υπαλλήλων των Κέντρων Ένταξης Μεταναστών, η ενίσχυση του ρόλου των διαπολιτισμικών διαμεσολαβητών και η πρόσληψη, τον Φεβρουάριο, 70 διαμεσολαβητών στα Κέντρα Ένταξης Μεταναστών και Κέντρα Κοινότητας, αλλά και η καταγραφή των αναγνωρισμένων φορέων εκπροσώπησης του μεταναστευτικού πληθυσμού, η παρακολούθηση δράσεων μη τυπικής εκπαίδευσης, καθώς και η διεξαγωγή προγράμματος για τη διατροφική ασφάλεια των Σύρων προσφύγων από το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής και το Πανεπιστήμιο Σασκατσεβάν του Καναδά, το Χαροκόπειο και ακόμη 14 πανεπιστήμια.
Το Σχέδιο Ένταξης καλωσόρισε σε παρέμβασή του ο επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας Φιλίπ Λεκλέρκ, ενώ ο Τζιανλούκα Ρόκκο από τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης τόνισε ότι κοιτώντας τι γίνεται στην υπόλοιπη Ε.Ε. εν όψει ευρωεκλογών, είναι πολύ καλό ότι παρουσιάστηκε το πλαίσιο αυτό πριν τις εκλογές.
Εκπρόσωποι μεταναστευτικών κοινοτήτων τόνισαν την αναγκαιότητα να επιταχυνθεί η απόδοση αδειών παραμονής καθώς περιμένουν για πολλούς μήνες, αν όχι χρόνια, ενώ επισημάνθηκε η σημασία των μαθημάτων ελληνικής γλώσσας αλλά και η εκμάθηση της μητρικής γλώσσας των παιδιών δεύτερης γενιάς.
Η Στρατηγική Ένταξη έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου.
