Η ομάδα δικηγόρων HIAS Ελλάδος δημοσιεύει Έκθεσή της του Δεκεμβρίου 2019 με τίτλο «Locked Up Without Rights – Nationality-based detention in the Moria refugee camp». Η έκθεση παρέχει μια επισκόπηση του «προγράμματος κράτησης χαμηλού προφίλ», της πολιτικής της διοικητικής κράτησης αιτούντων άσυλο η οποία εφαρμόζεται στο νησί της Λέσβου περίπου από τον Οκτώβριο του 2016.
Στο πλαίσιο του προγράμματος κράτησης χαμηλού προφίλ, μόνοι άντρες υπήκοοι «χωρών χαμηλού προφίλ» κρατούνται άμα τη αφίξει τους στο Προαναχωρησιακό Κέντρο Kράτησης Aλλοδαπών Λέσβου, το οποίο βρίσκεται μέσα στον καταυλισμό της Μόριας. Ο στόχος της εν λόγω πολιτικής είναι η εξασφάλιση της γρήγορης επανεισδοχής υπηκόων τρίτων χωρών, προερχόμενων από χώρες που θεωρούνται «ασφαλείς», στην Τουρκία, στα πλαίσια της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας.
Αυτή η πολιτική του διαχωρισμού των αιτούντων άσυλο με βάση την εθνικότητα με σκοπό την κράτησή τους επανήλθε στην επικαιρότητα με αφορμή την πρόσφατη απόφαση (βλ. https://bit.ly/36bNFim )
«Η Υπηρεσία Ασύλου δικαιολόγησε την απόφαση της επικαλούμενη την αδυναμία της να εξασφαλίσει διερμηνεία στη γλώσσα των αιτούντων. Ωστόσο, πιστεύεται ότι ο σκοπός αυτής της χωρίς προηγούμενο πρακτικής ήταν ακριβώς η εξυπηρέτηση των αναγκών του «προγράμματος κράτησης χαμηλού προφίλ», ήτοι η διασφάλιση της γρήγορης απόρριψης των αιτούντων «χαμηλού προφίλ» και η επανεισδοχή τους στην Τουρκία πριν το πέρας του μεγίστου ορίου κράτησης» λέει η HIAS.
Σύμφωνα με την Έκθεση, η κράτηση των αιτούντων άσυλο στο πλαίσιο του «προγράμματος χαμηλού προφίλ», συνιστά «αυθαίρετη κράτηση.» Υποστηρίζει ότι οι αποφάσεις κράτησης που εκδίδονται στο πλαίσιο αυτής της πρακτικής στερούνται νομικής βάσεως και αιτιολογίας, ότι οι κρατούμενοι αιτούντες δεν έχουν πρόσβαση σε ένδικα βοηθήματα και σε αποτελεσματικό δικαστικό έλεγχο, αλλά και ότι οι συνθήκες κράτησης συνιστούν απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση.
Επιπλέον, σύμφωνα με την Έκθεση, η διοικητική κράτηση των αιτούντων ‘χαμηλού προφίλ’ περιορίζει αποφασιστικά την αποτελεσματική τους πρόσβαση στην διαδικασία ασύλου και συνεπώς, η λογική πίσω από το «πρόγραμμα κράτησης χαμηλού προφίλ» δημιουργεί μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Τέλος, παραθέτει μια περίληψη των κυριότερων αλλαγών που εισήγαγε ο νέος Νόμος για τη Διεθνή Προστασία, και οι οποίες άπτονται του «προγράμματος κράτησης χαμηλού προφίλ», καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι διευρύνει την κράτηση αιτούντων άσυλο και παρατείνει τις περιόδους κράτησης, καταργώντας τις προηγουμένως υφιστάμενες διαδικαστικές εγγυήσεις.
Οι παρατηρήσεις που περιλαμβάνονται στην Έκθεση βασίζονται στην εμπειρία των δικηγόρων της HIAS Ελλάδος, οι οποίοι εκπροσωπούν αιτούντες άσυλο που κρατούνται στο πλαίσιο του «προγράμματος κράτησης χαμηλού προφίλ». Η έκθεση επιρρωνύεται από την ανάλυση 40 υποθέσεων «κράτησης χαμηλού προφίλ» που εκπροσωπήθηκαν από τη HIAS Ελλάδος μεταξύ Οκτωβρίου του 2017 και Οκτωβρίου του 2019.
