Οι κυβερνήσεις της Νέας Δημοκρατίας είχαν πάντα κακή σχέση με την πραγματικότητα όταν επρόκειτο να σχεδιάσουν πολιτικές που αφορούσαν μετανάστες και πρόσφυγες. Γιατί; Γιατί πολύ απλά ποτέ δεν τους έβλεπαν! Δεν υπήρχαν μετανάστες ή πρόσφυγες, δεν γεννούσαν παιδιά στη χώρα μας -εκτός αν γίνονταν στη συνέχεια οι καλύτεροι παίκτες του NBA-, υπήρχαν παράνομοι μετανάστες για τους πιο πολιτικά ορθούς και "λαθρομετανάστες" για τους λιγότερο πολιτικά ορθούς. Το ότι δεν υπήρχε ουσιαστικά νόμιμη οδός για πολλούς εξ αυτών περνούσε πάντα στα "ψιλά" των ειδήσεων. Θυμίζουμε ότι τα κενά της νομοθεσίας έγιναν ορατά αρκετά χρόνια μετά την έλευση των μεταναστών από την Αλβανία ή χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Για πρόσφυγες δεν το συζητάμε, γιατί να μπλεκόμαστε με τη Σύμβαση της Γενεύης, διεθνές δίκαιο και δύσκολες έννοιες. Αυτά είναι για τους νομικούς.
Στο μεταξύ, κανένας δεν είχε αντίρρηση -προ κρίσης- οι άνθρωποι αυτοί να αναλαμβάνουν τις δυσκολότερες δουλειές για το μισό μεροκάματο, το οποίο δεν έπαιρναν και πάντα, ειδικά σε περιπτώσεις που ο εργοδότης θυμόταν ξαφνικά ότι ήταν πολύ "πατριώτης" και κατήγγειλλε τον εργάτη του στην αστυνομία, οπότε η αμοιβή του ήταν η απέλαση.
Ο δε όρος "πρόσφυγας" ήταν σχεδόν απαγορευμένος στον δημόσιο λόγο μέχρι το 2014. Μάλιστα η δυσκολία του τότε υπουργού Δημόσιας Τάξης Ν. Δένδια να δει την πραγματικότητα ήταν τέτοια που το 2012-2013 κάποιοι από τους λίγους Σύρους πρόσφυγες κατέληξαν κρατούμενοι στην Αμυγδαλέζα σαν "παράνομοι μετανάστες" για απέλαση!
Και χρειάστηκε πολύς αγώνας από δικηγόρους και οργανώσεις για να μην κρατούνται οι Σύροι και να φτάσει η αστυνομία να εκδίδει ένα χαρτί εξάμηνης αναβολής απέλασης με δυνατότητα ανανέωσης - φυσικά, καμία αναγνώριση του αυτονόητου: ότι οι άνθρωποι αυτοί είναι πρόσφυγες. Θυμίζουμε ότι η πρόσβαση στο άσυλο ήταν εξαιρετικά δύσκολη, καθώς μόλις τον Ιούνιο του 2013 ξεκίνησε τη λειτουργία της η Υπηρεσία Ασύλου, -η οποία συστάθηκε μετά από ευρωπαϊκή πίεση και καταδίκες της χώρας-, με ελάχιστους υπαλλήλους ενώ πριν η πρόσβαση στο άσυλο ήταν μια αστυνομική και δικαστική υπόθεση που σήμαινε ολονύχτιες ουρές έξω από τη Διεύθυνση Αλλοδαπών για την παραλαβή μόλις 20 αιτημάτων κάθε Σάββατο πρωί.
Πολιτικές αποφάσεις, ιδεοληψίες και πραγματικότητα
Η μετονομασία του προσφυγικού ζητήματος από τη νέα κυβέρνηση της Ν.Δ. σε μεταναστευτικό προ μηνός σηματοδότησε την επιστροφή στα "παλιά". Η Ν.Δ. δεν βλέπει πρόσφυγες πέραν των Σύρων, όπως προκύπτει από δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών αλλά και του ίδιου του πρωθυπουργού, ενώ υποδεικνύονται και εθνικότητες που η κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν θεωρεί προσφυγικές, όπως στην περίπτωση των Αφγανών. Και το γεγονός αυτό είναι εξαιρετικής σημασίας για δύο λόγους: Πρώτον, με το άρθρο 86 του ψηφισθέντος πια νομοσχεδίου για τη Διεθνή Προστασία, ορίζεται η κατάρτιση κατάλογου "ασφαλών χωρών καταγωγής" και οι ασφαλείς τρίτες χώρες καθορίζονται «με Κοινή Απόφαση των υπουργών Προστασίας του Πολίτη και Εξωτερικών, η οποία εκδίδεται κατόπιν εισήγησης του διευθυντή της Υπηρεσίας Ασύλου". Δεύτερον, τα ίδια τα στοιχεία της Υπηρεσίας Ασύλου δείχνουν ότι στη χώρα μας οι δέκα χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά απόδοσης ασύλου σε πρώτο βαθμό από την Υπηρεσία Ασύλου είναι: η Συρία (99,6%), η Υεμένη (99,2%), η Παλαιστίνη (97,6%), ανιθαγενείς (90,1%), η Ερυθραία (89,6%), η Σομαλία (88,9%), το Αφγανιστάν (71,9%), το Ιράκ (69,2%), το Σουδάν (60,6%) και το Ιράν (60,6%).
Και μετά την κυβερνητική απόφαση ότι οι αιτούντες άσυλο και οι πρόσφυγες θα μετονομαστούν σε μετανάστες ή "εισβολείς" που τους στέλνουν "άλλες χώρες εξαιτίας γεωπολιτικών συμφερόντων", η κυβέρνηση έσπευσε να φέρει με έκτακτες διαδικασίες, χωρίς ουσιαστικό διάλογο με τους δρώντες στο πεδίο, ένα νομοσχέδιο με σκοπό να υλοποιήσει την απόφασή της.
Σε αυτό το σημείο βέβαια είναι ενδιαφέρον ότι ακόμα και τα στοιχεία της αστυνομίας διαψεύδουν τον ίδιο τον πρωθυπουργό, που επικαλέστηκε το μεταναστευτικό προφίλ των τελευταίων αφίξεων, καθώς, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. του πρώτου εξαμήνου του 2019, οι συλληφθέντες νεοεισερχόμενοι, με την εξαίρεση των υπηκόων Αλβανίας (5.025), προέρχονται: από το Αφγανιστάν (7.310), τη Συρία (4.234), την Τουρκία (3.228), το Ιράκ (3.014), την Παλαιστίνη (1,479), το Ιράν (1.358), τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (1.196), τη Σομαλία (866), το Πακιστάν (4.840), το Μπαγκλαντές (1.350), την Αλγερία (732), το Μαρόκο (595).
Νομοσχέδιο για επιστροφές και στέρηση δικαιωμάτων
Βασικός στόχος του νομοσχεδίου είναι οι επιστροφές, όπως είπε ο αναπληρωτής υπουργός, αρμόδιος για την Μεταναστευτική Πολιτική, Γιώργος Κουμουτσάκος σε δηλώσεις του με την Ολλανδή υπουργό Μετανάστευσης την προηγούμενη εβδομάδα.
Το "στιβαρό σύστημα ασύλου", που ανέφερε όμως δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα σύστημα σχεδιασμένο με συνεχή εμπόδια για τον αιτούντα, ο οποίος ανά πάσα στιγμή μπορεί να βρεθεί χωρίς καν να εξεταστεί η αίτησή του ή σε παρατεταμένη κράτηση.
«Η μείωση του χρονικού περιθωρίου εξέτασης των αιτημάτων ασύλου και η αύξηση των διαδικασιών περί παραδεκτότητας εμποδίζουν στην ουσία την εξέταση των αιτημάτων ασύλου», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, επικεφαλής του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας στην κοινή συνέντευξη Τύπου της Διεθνούς Αμνηστίας με την ΕΕΔΑ, την HumanRights360, το ΕΣΠ, τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και το Ελληνικό Forum Προσφύγων.
Οι τιμωρητικές διατάξεις του νομοσχεδίου σε περίπτωση μη συμμόρφωσης του αιτούντος ουσιαστικά βάζουν ανυπέρβλητα εμπόδια στην πρόσβαση στο άσυλο, κατά παράβαση των διεθνών προτύπων, όπως τονίζει η Διεθνής Αμνηστία.
Η αφαίρεση του μετατραυματικού στρες από τα κριτήρια ευαλωτότητας, από την άλλη, συνδέεται με τη συστηματική πίεση από την Κομισιόν οι ευάλωτοι να μειωθούν και να μην εξαιρούνται της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας, όπως υπενθύμισε στην κοινή συνέντευξη των οργανώσεων ο Αλέξανδρος Κωνσταντίνου από το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες.
Σημειώνεται ότι στο νομοσχέδιο προστέθηκε, τελευταία στιγμή, ότι μέλη της αστυνομίας και του στρατού θα μπορούν να διεξάγουν συνέντευξη επί της παραδεκτότητας του αιτήματος ασύλου (!)
Φόβοι για αύξηση αστέγων και ανθρώπων χωρίς χαρτιά
Την ίδια ώρα, οι ανθρωπιστικές οργανώσει κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου επισημαίνοντας ότι ο νέος νόμος θα οδηγήσει χιλιάδες ανθρώπους να μην έχουν χαρτιά, άρα και καμία πρόσβαση σε βασικά αγαθά. Μάλιστα εκφράζονται φόβοι και για αύξηση των αστέγων προσφύγων από τον Ιανουάριο, καθώς διάταξη του νόμου ορίζει ότι οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες πρέπει να εγκαταλείψουν τις δομές φιλοξενίας δύο μήνες μετά την εφαρμογή του νομοσχεδίου. Όλα αυτά, την ώρα που θα λειτουργούν παράλληλα δύο συστήματα υγείας για τους αιτούντες άσυλο, όπως τόνιζε και ο Απόστολος Βεΐζης, ο διευθυντής προγραμμάτων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, ενώ η στέρηση του ΑΜΚΑ από τους νεοεισελθέντες πρόσφυγες απαγορεύει ήδη τη νόμιμη πρόσβαση των αιτούντων άσυλο στην υγεία.
Αλήθεια, να περιμένουμε σε λίγους μήνες ένα νέο κυνήγι μαγισσών για "υγειονομικές βόμβες"; Ή νέες καταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων;
