Του Χαράλαμπου Μπαλτά*
Ο αργός ρυθμός εκκένωσης των καταλήψεων των αυτοοργανωμένων δομών στα Εξάρχεια δυσχεραίνει και κάνει απρόβλεπτη τη ζωή των παιδιών. Από την πρώτη εκκένωση, το καλοκαίρι του 2019, μέχρι τώρα πολλά παιδιά έχουν αφήσει τη γειτονιά κι έχουν παράνομα αλλάξει σχολείο ή έχασαν τον δρόμο για το σχολείο. Στην προηγούμενη εκκένωση, αυτή του 5ου Λυκείου Εξαρχείων, στερηθήκαμε οκτώ παιδιά του 35ου Δημοτικού Σχολείου (τα πέντε από τα οποία έχουν βρει τον δρόμο για το σχολείο στην Ελευσίνα και τη Μάντρα Αττικής) και οκτώ έφηβα παιδιά - με το ένα να είναι τώρα στην πλατεία Κολιάτσου. Με την εκκένωση του χώρου «Όνειρο» τέσσερα παιδιά σταμάτησαν να πηγαίνουν στο 36ο Δημοτικό Σχολείο Εξαρχείων.
Η μελλοντική εκκένωση της «Νοταρά» θα μας στερήσει περίπου άλλα δέκα παιδιά, δύο από το 35ο Δημοτικό Σχολείο και οχτώ από το 36ο Δημοτικό Σχολείο. Και συνολικά από τις εκκενώσεις το 35ο Δημοτικό Σχολείο θα στερηθεί περίπου άλλα δεκαπέντε παιδιά. Όσο για το 14ο Δημοτικό Σχολείο Νεάπολης, ενώ την προηγούμενη χρονιά είχε περίπου επτά παιδιά, τώρα δεν πηγαίνει σχολείο κανένα.
Όλα αυτά τα στοιχεία δεν είναι σταθερά με ακρίβεια, αλλά πολύ κοντά στα μεγέθη της κατάστασης που βιώνουμε. Μέχρι τώρα έχουν γραφτεί επιστολές των συλλόγων γονέων, επιστολή μιας πρωτοβουλίας δασκάλων καθώς οι σύλλογοί τους δυσκολεύονταν που έκανε αίσθηση, της Πρωτοβουλίας Κατοίκων Εξαρχείων, των ΕΛΜΕ, της ΟΛΜΕ και της Ένωσης Γονέων. Επίσης το γαλλικό ICEM, η παιδαγωγική του Freinet, δημοσίευσε κείμενο ανησυχίας για τα δικαιώματα των παιδιών στα Εξάρχεια και τους στείλαμε κι εμείς ένα κατατοπιστικό κείμενο για τη γειτονιά. Η μαχητική δημοσιογραφία επίσης στήριξε την ενημέρωση.
"Θέλουμε τους συμμαθητές μας πίσω"
Είχαμε μια μεγάλη εκδήλωση από εκπαιδευτικούς της «Κίνησης Απελάστε τον Ρατσισμό» στη ΔΟΕ στις 16.10 με κεντρικό ομιλητή τον Γιώργο Τσιάκαλο, ο οποίος, μαζί με το δημοτικό σχήμα «ΑΝΤΑΡΣΥΑ στις γειτονιές της Αθήνας» επισκέφτηκε τα παιδιά στην Κόρινθο και ζήτησε την παρέμβαση του εισαγγελέα. Η Νάγια Κομκοτού επίσης, από το City Plaza και το «Σκασιαρχείο», μίλησε για τα οφέλη των παιδιών από τη διαμονή τους στον αστικό ιστό. Στις 20.10 στο Πάρκο Ναυαρίνου η Πρωτοβουλία Κατοίκων Εξαρχείων πρόβαλε την ταινία του Ρομέν Γκουπίλ «Ψηλά τα χέρια» (New Star, 2010) για να ευαισθητοποιήσει τη γειτονιά. Η ταινία θα μοιραστεί σε γειτονιές και κινήσεις για να προβληθεί και σε άλλους χώρους, καθώς δείχνει τον αγώνα των παιδιών να κρατήσουν τη συμμαθήτριά τους που είναι προς απέλαση. Σύντομα, μετά από διαδικασίες που ξεκίνησαν στις 16.10 θα δούμε αν θα έχουμε επιστολές προς τον περιφερειακό διευθυντή Εκπαίδευσης για να απαντήσει πού είναι τα παιδιά και στη Συνήγορο του Παιδιού από τους Συλλόγους Γονέων και Κηδεμόνων και των τριών σχολείων της γειτονιάς. Στις 3 Νοεμβρίου πάλι, η Πρωτοβουλία Κατοίκων Εξαρχείων θα κάνει μια πορεία διαμαρτυρίας για τα παιδιά με θέμα της καμπάνιας «Μένουμε Εξάρχεια» και «Θέλουμε τους συμμαθητές μας πίσω». Ελάτε!
Το προσφυγάκι βγήκε από το Αρχαιολογικό Μουσείο, πήγε σχολείο, έπαιξε με τον συγγραφέα και τον δάσκαλο και μπήκε πάλι στο μουσείο, έγινε πάλι άγαλμα και κρυώνει. Δεν είναι όμως μόνο τα προσφυγάκια. Η γειτονιά των Εξαρχείων αλλάζει μέσα από τις μεταμορφώσεις των χώρων καθώς και οι οικογένειες των μεταναστών και των μεταναστριών δεν μπορούν να συνεχίσουν να μένουν εκεί. Η επέλαση του τουρισμού και της αλλαγής της χρήσης των χώρων μεταβάλλει και τη σχέση των παιδιών με τη χώρα καταγωγής τους, το σχολείο και την πόλη. Ο εξευγενισμός μειώνει περαιτέρω τη συνύπαρξη, κλείνει το σχολείο και κάνει αόρατη την παιδική ηλικία στην πόλη. Η κίνηση, το παιχνίδι, η αρχιτεκτονική και η παιδαγωγική μένουν στα χαρτιά.
Το «ζώντας μαζί» αμφισβητείται
Η επόμενη περίοδος θα έχει κι άλλες εκκενώσεις, καθώς οι καταλήψεις στα Εξάρχεια είναι περίπου είκοσι πέντε. Η συνύπαρξη, το «ζώντας μαζί», αμφισβητείται. Η παρουσία των παιδιών στον αστικό ιστό έδινε έναν χαρακτήρα στην πόλη που τώρα θα τον στερηθεί. Και τα ίδια τα παιδιά, αν κρίνουμε συγκριτικά με τα παιδιά από τα στρατόπεδα, δεν είναι ίδια. Είναι διαφορετικά. Στην παιδαγωγική του «Σκασιαρχείου» που δουλεύουμε μαζί με τα προσφυγάκια από το 2015 αυτό το λέμε αποϊδρυματοποίηση και το κάνουμε αποσχολειοποίηση και έξοδο στην κοινότητα. Το σχολείο είναι μια διαρκής συνέλευση και η πόλη το συμβούλιο της τάξης. Κι όταν τα όριά τους δεν είναι ανεκτικά, όταν τα σύνορα δεν μετακινούνται, γινόμαστε δημόσιος χώρος, πάρκο ή παιδική χαρά. Κι αν είναι και κλειστή, όπως είναι στο Πεδίο του Άρεως τώρα και οι τέσσερις παιδικές χαρές την Κυριακή 20.10 βρεθήκαμε απέξω να διαμαρτυρηθούμε.
Η μετεγγραφή των παιδιών χωρίς να τη ζητούν εκ των πρότερων οι γονείς καθιστά αυτή την πολιτική βίαιη. Θέλουμε όλοι/όλες, όλα τα παιδιά να φωνάξουμε μαζί «Θέλουμε τους συμμαθητές μας πίσω». Ποια δικαιώματα των παιδιών θα γιορτάσουμε σε λίγες μέρες στις 20 Νοεμβρίου; Αυτά της ασφάλειας ή αυτά της ελευθερίας; Ή το δικαίωμα στη γνώμη τους (άρθρο 12); Τι σημαίνει το δικαίωμα των παιδιών στον θάνατο (Κόρτσακ) και τι να κάνουμε εμείς για να τα ετοιμάσουμε να τα αποχωριστούμε; Ποια κοινότητα είναι αυτή που έχουν τα παιδιά και ποια σχολική κουλτούρα που μας επιμορφώνουν υπερασπιζόμαστε; Ποιο είναι το σχολείο της κοινότητας που ονειρευόμαστε; Ποιος είναι δάσκαλος ή δασκάλα που ονειρεύεται αυτή την περίοδο και ποια όνειρα κάνουν τα παιδιά; Ας δούμε λοιπόν τη Συνήγορό τους στην πράξη. Είναι παιδιά με όνομα και επώνυμο και δεν μιλάμε αόριστα. Και θα είμαστε κι εμείς εκεί.
* Ο Χαράλαμπος Μπαλτάς είναι δάσκαλος στο 35οΔημοτικό Σχολείο Εξαρχείων και μέλος του «Σκασιαρχείου»
