Τον δρόμο για την εξοικονόμηση ενέργειας και την αναβάθμιση του κτηριακού αποθέματος, τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα, ανοίγει η κυβέρνηση με την προώθηση δύο προγραμμάτων στήριξης: του νέου κύκλου για το “Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον”, που αφορά κατοικίες, ύψους 250 εκατ., και του “Ηλέκτρα” για τα δημόσια κτήρια, συνολικού προϋπολογισμού τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ.
Χθες παρουσιάστηκαν οι δύο πρωτοβουλίες σε εκδήλωση υπό τον υπουργό ΠΕΝ Γ. Σταθάκη και με τη συμμετοχή του αρμόδιου γενικού γραμματέα Μ. Βερροιόπουλου, του γενικού γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Π. Κορκολή, του εκπροσώπου της ΕΤΕπ Η. Παπαγεωργίου, του προέδρου του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων Κ. Βαρλαμίτη και του προέδρου του ΚΑΠΕ Β. Τσολακίδη.
Ο υπουργός συνέδεσε τις πρωτοβουλίες αυτές με την ευρύτερη στρατηγική της χώρας στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, δεδομένου ότι σε επίπεδο εξοικονόμησης ενέργειας ο στόχος έως το 2030 είναι η κατανάλωση 32,5% λιγότερης ενέργειας, σε σχέση με τις προβλέψεις του 2009.
Ανέφερε δε χαρακτηριστικά ότι η Ν.Δ. διά του προέδρου της έχει δώσει ήδη μερικά δείγματα της πολιτικής που θα ακολουθήσει, καθώς έχει προτείνει ως κίνητρο στις ξενοδοχειακές μονάδες να προχωρήσουν σε ενεργειακή αναβάθμιση με κατά παρέκκλιση αναγνώριση αυξημένου συντελεστή δόμησης... “Ελπίζω”, σημείωσε, “να μην υποστηρίζει εγχειρήματα όπως εκείνα που προηγήθηκαν του 1974, αλλά να συντάσσεται με μια λελογισμένη πολιτική αναβάθμισης των κτηρίων, που τηρεί το ευρύτερο χωροταξικό και περιβαλλοντικό πρότυπο”.
Νέο Εξοικονομώ κατ’ Οίκον
Πρόκειται, στην ουσία, για τον δεύτερο κύκλο του προγράμματος που “έτρεξε” πέρσι το ΥΠΕΝ, υπό την νέα αρχιτεκτονική του, με διαθέσιμους πόρους ύψους 250 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχούν σε παρεμβάσεις συνολικού ύψους άνω των 400 εκατ., μαζί με τη συμμετοχή των ιδιωτών, για την κάλυψη μέχρι και 25.000 κατοικιών. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) καθώς και από επιστροφές του προηγούμενου εργαλείου.
Σύμφωνα με τον Μ. Βερροιόπουλο, ο σχετικός οδηγός εφαρμογής του προγράμματος είναι έτοιμος και τις επόμενες λίγες μέρες θα “βγει στον αέρα”, με στόχο στα μέσα Ιουλίου να ανοίξει η ηλεκτρονική πλατφόρμα για την υποδοχή των αιτήσεων των ενδιαφερομένων νοικοκυριών.
Κατά τον υπουργό, η δεύτερη φάση είναι ακριβώς η ίδια με την πρώτη σε επίπεδο όρων και διαδικασιών, δηλαδή εμπεριέχει δύο σημαντικές καινοτομίες, έναντι του “παλαιού” πρώτου προγράμματος: αυξημένο ποσοστό επιχορήγησης έως το 70% (περιλαμβανομένης της προσαύξησης 5% ανά προστατευόμενο μέλος) και εισοδηματικά κριτήρια προκειμένου να στηριχθούν οι χαμηλότερες κατηγορίες, που είχαν αποκλειστεί προηγουμένως.
Η μόνη διαφορά είναι ότι στην τελευταία (7η) εισοδηματική κατηγορία (έως 45.000-50.000 ευρώ ετήσιο εισόδημα), για την οποία δεν προβλεπόταν επιδότηση αλλά στήριξη με άτοκο δάνειο, τώρα εξετάζεται είτε να μην υπάρχει οροφή στο ύψος του εισοδήματος είτε να διευρυνθεί σημαντικά το όριο για να ενταχθούν και περισσότερες κατοικίες και σε επίπεδο μεσαίας τάξης.
Ισχύει επίσης η αποσύνδεση της υποχρέωσης λήψης δανείου από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα, δηλαδή δεν είναι υποχρεωτική.
Ο προϋπολογισμός της κάθε αίτησης δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 25.000 ευρώ.
Οι παρεμβάσεις που μπορούν να γίνουν στο πλαίσιο τους προγράμματος για μονοκατοικίες, πολυκατοικίες αλλά και μεμονωμένα διαμερίσματα με οικοδομική άδεια ή άλλο νομιμοποιητικό έγγραφο, αφορούν τις εξής κατηγορίες:
- Αντικατάσταση κουφωμάτων.
- Τοποθέτηση συστημάτων σκίασης.
- Τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κτηριακό κέλυφος.
- Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης.
- Αναβάθμιση συστήματος παροχής ζεστού νερού χρήσης.
Οι παρεμβάσεις αυτές πρέπει να ικανοποιούν τις ελάχιστες απαιτήσεις του ΚΕΝΑΚ και να επιτυγχάνουν εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας μεγαλύτερης από το 40% της κατανάλωσης του κτηρίου αναφοράς στις δύο πρώτες κατηγορίες με ετήσιο εισόδημα έως 15.000 ευρώ (ατομικό) και έως 25.000 ευρώ (οικογενειακό) και μεγαλύτερης από το 70% της κατανάλωσης για τις υπόλοιπες κατηγορίες.
Υπενθυμίζεται ότι πριν ένα χρόνο ξεκίνησε το Εξοικονομώ κατ’ Οίκον ΙΙ, στο πλαίσιο του οποίου εγκρίθηκαν περί τις 43.000 αιτήσεις υπαγωγής, συνολικού προϋπολογισμού έργων 640 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 362 εκατ. προέρχονται από επιδοτήσεις. Από το σύνολο των αιτήσεων, οι 15.000 έχουν ήδη ολοκληρώσει τις παρεμβάσεις και λάβει τις επιδοτήσεις, ενώ 24.000 ολοκληρώνουν τις παρεμβάσεις κι επίκεινται οι εκταμιεύσεις. Σημαντικό στοιχείο είναι ότι επετεύχθη ο στόχος της ενίσχυσης των ασθενέστερων εισοδηματικά νοικοκυριών καθώς πάνω από 66% των αιτήσεων προήλθε από οικογένειες με εισόδημα έως 20.000 ευρώ.
Όπως επισήμανε ο Μ. Βερροιόπουλος, η ενεργειακή αναβάθμιση του 10% των κατοικιών εντός της περιόδου 2012-2030 καθώς και η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτηριακού αποθέματος στο σύνολό του εντός του ίδιου διαστήματος, αναμένεται να οδηγήσει σε άνω των 10 δισ. ευρώ επενδύσεις και στη δημιουργία και διατήρηση άνω των 25.000 θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης.
“Ηλέκτρα” για την αναβάθμιση δημοσίων κτηρίων
Το έτερο πρόγραμμα, με την επωνυμία “Ηλέκτρα”, αφορά την ενεργειακή αναβάθμιση στα δημόσια κτήρια και έχει συνολικό προϋπολογισμό 500 εκατ. ευρώ, με προοπτική αύξησης.
Κατά τον υπουργό, είναι πολύ σημαντική παρέμβαση, καθώς “για πρώτη φορά το Δημόσιο οφείλει να δώσει το καλό παράδειγμα στην εθνική προσπάθεια αναβαθμίζοντας ενεργειακά νοσοκομεία, σχολεία, πανεπιστήμια, κολυμβητήρια κ.λπ.”.
Αφορά στη χορήγηση επενδυτικών δανείων μέσω του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων στους φορείς της γενικής κυβέρνησης, που έχουν την κυριότητα των κτηρίων, τα οποία αποπληρώνονται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και καλύπτονται με προσωρινό δάνειο από την ΕΤΕπ.
Όπως τόνισε ο Π. Κορκολής, στην ουσία το Δημόσιο μεταφέρει τις υποχρεώσεις του πίσω και φέρνει μπροστά την αναγκαία χρηματοδότηση, που ειδάλλως θα ήταν δύσκολη. Αναφέρθηκε δε στην οικονομική υπεραξία τέτοιων παρεμβάσεων και στα οφέλη κι από την αλλαγή του ενεργειακού μίγματος, αφού προβλέπεται ότι μπορούν να υπάρξουν και παρεμβάσεις με χρήση φωτοβολταϊκών, μικρών ανεμογεννητριών ή ακόμα και γεωθερμίας.
Οι παρεμβάσεις αφορούν ενδεικτικά στο κέλυφος του κτηρίου, στα διάφορα συστήματα ηλεκτρο-μηχανολογικών εγκαταστάσεων και γενικότερα σε παρεμβάσεις που αποδεδειγμένα συμβάλλουν στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων, συμπεριλαμβανομένης μάλιστα της στατικής ενίσχυσης, όπου απαιτείται.
Σημειώνεται ότι τα βασικά κριτήρια για την επιλογή των έργων είναι: η σκοπιμότητα στη βάση τεκμηρίωσης της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, ο ολοκληρωμένος και λειτουργικός χαρακτήρας τους, η ωριμότητα υλοποίησης, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και η ρεαλιστικότητα του προϋπολογισμού και του χρονοδιαγράμματος υλοποίησης.
“Πιλοτική” εφαρμογή σε ώριμα έργα
Σύμφωνα με τον Π. Κορκολή, επελέγησαν αρχικά τα ώριμα έργα, τα οποία αποτελούν την “πρώτη μαγιά”, ώστε να προχωρήσει το πρόγραμμα. Αυτή τη στιγμή έχουν επιλεγεί έργα 12 φορέων, προϋπολογισμού περίπου 57.759.000 ευρώ, που είναι έτοιμα προς δημοπράτηση, με την πρώτη πρόσκληση, και στη συνέχεια θα βγουν ανοιχτές προσκλήσεις προς όλους τους φορείς, ώστε να υποβάλουν τις μελέτες, τα έργα τους προς χρηματοδότηση.
Η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση αναμένεται το αμέσως επόμενο διάστημα, οπότε τα πρώτα ώριμα έργα θα ξεκινήσουν άμεσα.
Συγκεκριμένα, στο πρώτο πιλοτικό σκέλος του προγράμματος θα ενταχθούν 20 ώριμα έργα (11 ώριμα με τεύχη δημοπράτησης, συνολικού ύψους 38.574.000 ευρώ και 9 ώριμα χωρίς τεύχη δημοπράτησης, ύψους 19.185.000 ευρώ), που περιλαμβάνουν παρεμβάσεις σε οκτώ σχολεία και ένα κτήριο ΑΕΙ, τρία νοσοκομεία, ένα μουσείο, τρία κολυμβητήρια, δύο κέντρα πρόνοιας, ένα δημαρχείο και μια μονή, σε διάφορες περιοχές της χώρας. Αξίζει να σημειωθεί ότι, καθώς πρόκειται για μεγάλου μεγέθους κτήρια, ο προϋπολογισμός ανά έργο/κτήριο ξεκινά από 500.000 και φτάνει έως και τα 11,2 εκατ ευρώ.
Υπάρχουν κι άλλα δεκαεπτά μη ώριμα έργα (δηλαδή είτε σε διαδικασία εκπόνησης μελέτης είτε χωρίς μελέτη, με προμελέτη), συνολικού προϋπολογισμού 43.399.700 ευρώ.
Συνολικά αυτή τη στιγμή υπάρχει ενδιαφέρον για έργα αναβάθμισης δημοσίων κτηρίων συνολικού προϋπολογισμού 101.158.700 ευρώ.
Οφέλη από τη μείωση του ενεργειακού κόστους
Σύμφωνα με τον Μ. Βερροιόπουλο, στον τομέα δημοσίων κτηρίων για κάθε 1 εκατ. ευρώ που διατίθεται για την ενεργειακή αναβάθμιση εξοικονομούνται 553 Mwh/έτος, δημιουργείται ετήσιο οικονομικό όφελος 94.000 ευρώ και 31 νέες θέσεις εργασίας, μειώνεται η εισαγωγή πετρελαίου κατά 110 κυβικά μέτρα ετησίως και επιτυγχάνεται μείωση της εκπομπής ρύπων CO2 κατά 553 τόνους/έτος.
Ενδιαφέροντα στοιχεία έδωσε και ο Β. Τσολακίδης, επισημαίνοντας ότι τα κτήρια που χρησιμοποιούνται στη χώρα μας έχουν εμβαδόν περίπου 500 εκατ. τ.μ., εκ των οποίων περίπου 10% αφορά το Δημόσιο, δηλαδή 50 εκατ. τ.μ. και από αυτά σχεδόν τα μισά είναι εκπαιδευτικά ιδρύματα. Το συνολικό ενεργειακό κόστος στα κτήρια υπολογίζεται σε 10-12 δισ. ευρώ ετησίως, ανάλογα με τη διακύμανση των διεθνών τιμών πετρελαίου, ενώ το 10% αφορά το Δημόσιο, το οποίο ξοδεύει κάθε χρόνο 1 δισ. ευρώ για να πληρώνει την ενέργεια που καταναλώνει στον κτηριακό τομέα. Ο ίδιος σημείωσε ότι όταν κάνουμε ριζικές παρεμβάσεις, η δυνατότητα εξοικονόμησης μπορεί να φτάσει το 80%, ήτοι εξοικονόμηση περίπου 8 δισ. ετησίως. Ωστόσο, πρόσθεσε, η ριζική ανακαίνιση έχει τεράστιο κόστος, ύψους περίπου 100 δισ. ευρώ, οπότε για να “πιάσουμε” τον στόχο, που είναι περίπου 1/3 εξοικονόμηση ενέργειας, το κόστος ανέρχεται σε περίπου 20 δισ. ευρώ, ή 2 δισ. ευρώ τον χρόνο για την επίτευξη των στόχων στη δεκαετία, μόνο για τα κτήρια.
