"Φανταστείτε να έχουμε τέτοιες ψυχές στα γήπεδά μας σήμερα". Με αυτά τα λόγια ο Νίκος Μάλλιαρης, παλαίμαχος ποδοσφαιριστής του Εθνικού Αστέρα και της Προοδευτικής, έκλεισε ως συντονιστής της συζήτησης, την εκδήλωση για το ποδόσφαιρο στα χρόνια της αντίστασης, το βράδυ της Πέμπτης στη Δημοτική Πινακοθήκη του Πειραιά.
Μέσα σε δύο ώρες περίπου, όσο διήρκεσε η εκδήλωση που έγινε στο πλαίσιο των δράσεων "12 Οκτωβρίου 1944. Η Αθήνα ελεύθερη", αναβίωσαν μνήμες από τις ημέρες που οι αθλητές, όχι μόνο δεν είχαν απόσταση από τα κοινά, αλλά μάχονταν πλάι - πλάι για να στηρίξουν την κοινωνία και να υπερασπιστούν την ελευθερία της, δίνοντας σε όλους το παράδειγμα.
Με την ερυθρόλευκη φανέλα
Οι δημοσιογράφοι Γιάννης Γεωργάκης και Νάσος Μπράτσος ανέλαβαν να παρουσιάσουν σημαντικές πτυχές του παρελθόντος και πρόσωπα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο. Προβλήθηκε επίσης το βίντεο για τον κομμουνιστή παίκτη του Ολυμπιακού Νίκο Γόδα που εκτελέστηκε στις 19 Νοεμβρίου του 1948 στο Λαζαρέτο της Κέρκυρας με τη φανέλα της ομάδας του. Επέλεξε να τη φορά στο "τελευταίο και νικητήριο ματς της ζωής του", όπως το χαρακτηρίζει ο φίλος και συγκρατούμενός του Σταμάτης Σκούρτης σε βιβλίο του, απόσπασμα του οποίου διάβασε προκαλώντας συγκίνηση η συγγραφέας Αναστασία Βούλγαρη.
Ο δημοσιογράφος Γιάννης Γεωργάκης θύμισε τι στέρησε από το ποδόσφαιρό μας ο ναζισμός. "Η Εθνική Ομάδα έμεινε εκτός δράσης για δέκα χρόνια. Το τελευταίο της παιχνίδι ήταν με την Ουγγαρία στη Βουδαπέστη το 1938 και το επόμενο στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας με την Τουρκία το 1948". Εξαιτίας του ναζισμού, όπως επισήμανε ο δημοσιογράφος, χάθηκαν επίσης δύο Ολυμπιάδες και δύο Μουντιάλ. Την ίδια ώρα οι ναζί χρησιμοποιούσαν το ποδόσφαιρο ως μέσο για να χειραγωγούν τον κόσμο. Όπως χαρακτηριστικά είχε πει ο Γκέμπελς μετά από ήττα της Γερμανίας: "Σήμερα έφυγαν 100.000 απογοητευμένοι άνθρωποι. Αν κερδίζαμε θα ήταν σημαντικότερο από μια κατάκτηση περιοχής".
Κεντρική πρωτοβουλία των αθλητών αποτέλεσε η Ένωση Ελλήνων Αθλητών. Με τη δράση της προσπάθησε να σώσει τους αθλητές από την πείνα και να ενεργοποιήσει πάλι τον αθλητισμό στη χώρα διοργανώνοντας φιλικούς αγώνες με κοινωνικό χαρακτήρα.
Ο αγώνας που δεν έγινε
Όπως ανέφερε ο Γ. Γεωργάκης επικαλούμενος μαρτυρίες, βλέποντας ο κόσμος τους αθλητές να προπονούνται πάλι άρχισε να πιστεύει ότι "η Ελλάδα αναπνέει". Μεγάλη στιγμή αποτέλεσε η διοργάνωση ποδοσφαιρικού αγώνα μεταξύ της ΑΕΚ και του Παναθηναϊκού στο γήπεδο της Λεωφόρου το 1942. Πάνω από 15.000 κόσμος βρέθηκε στο γήπεδο, ενώ υπήρχαν και έξω φίλαθλοι. Το παιχνίδι ωστόσο ματαιώθηκε ύστερα από άρνηση να διανεμηθούν τα έσοδα στο νοσοκομείο "Σωτηρία" για τους ασθενείς από φυματίωση που ανάμεσά τους ήταν και αθλητές, αλλά και απόφαση να σφυρίξει διαιτητής Αυστριακός αξιωματικός. Ακολούθησαν έντονες αντιδράσεις με καταστροφές στο γήπεδο, συνθήματα ενάντια στον πρόεδρο του Παναθηναϊκού Απόστολο Νικολαΐδη που είχε ενημερώσει για τις γερμανικές εντολές την επιτροπή των αθλητών και αντιφασιστική διαδήλωση μέχρι την Ομόνοια.
Γερό κορμί - γερό μυαλό...
Από την πλευρά του ο Νάσος Μπράτσος τόνισε ότι η αντίσταση βρήκε μέσα από το ποδόσφαιρο μια χαραμάδα για να δράσει. Δεδομένου ότι θεωρούταν ακόμη "νόμιμη" η συγκέντρωση πλήθους στα γήπεδα, μπορούσε να υπάρξει τόσο ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ του κόσμου για την αντίσταση, αλλά και να ανυψωθεί το ηθικό του από το παιχνίδι. "Τα γυμναστήρια γίνονταν κέντρα απελευθερωτικά δράσης. Γερό κορμί - γερό μυαλό έλεγαν οι Επονίτες", συμπλήρωσε ο Ν. Μπράτσος.
Ξεχωριστή αναφορά υπήρξε σε αρκετούς αθλητές όπως στον Ανδρέα Μουράτη, επίσης παίκτη του Ολυμπιακού που μαζί με τον Γόδα συμμετείχαν στην επιχείρηση για την προστασία της Ηλεκτρικής Εταιρείας ώστε να μη βυθιστούν στο σκοτάδι Αθήνα και Πειραιάς. Όπως και στους Μίμη Πιερράκο επιθετικό του Παναθηναϊκού και Αχιλλέα Γραμματικόπουλο τερματοφύλακα του Ολυμπιακού, που πολέμησαν τον φασισμό πλάι-πλάι στο αλβανικό.
"Ανήμερα της 28ης διεξήχθη η 7η αγωνιστική της Super League. Ούτε σ’ ένα γήπεδο, ούτε μία ομάδα δεν σκέφτηκε να τιμήσει τους αθλητές που αντιστάθηκαν", σημείωσε ο Γ. Γεωργάκης καταδεικνύοντας το "κενό" που υπάρχει στην ενημέρωση των νεότερων.
