Της Πόλυς Κρημνιώτη
Ιστορική φυσιογνωμία της Ανανεωτικής Αριστεράς, ο Θόδωρος Μαλικιώσης, ιδρυτής από κοινού με τον Μίμη Δεσποτίδη του εμβληματικού εκδοτικού οίκου "Θεμέλιο", πέθανε χθες το βράδυ στον "Ευαγγελισμό", όπου νοσηλευόταν το τελευταίο διάστημα μετά από ολιγόμηνη περιπέτεια με την υγεία του.
Παρά τα 87 του χρόνια, μέχρι λίγο πριν από τα Χριστούγεννα βρισκόταν καθημερινά στο γραφείο του στο "Θεμέλιο", σχεδίαζε μαζί με την κόρη του Άννα τις επόμενες εκδόσεις, μαζί με τη δεύτερη θυγατέρα του τη Δέσποινα φρόντιζαν τα ζητήματα του βιβλιοπωλείου. Βράχος δίπλα του στάθηκε πάντα η σύντροφός του Φωφώ. Ώς το τέλος της ζωής του η έγνοια του ήταν στον εκδοτικό οίκο και την Αριστερά. Είχε αφιερωθεί και στα δύο, είχε πληρώσει το τίμημα της αφοσίωσής του. "Ήταν μέρος της ζωής μας" για τους ανθρώπους της Ανανεωτικής Αριστεράς, αλλά και για όλους στην "Αυγή".
Βαθιά δημοκράτης και υπέρμαχος της νηφάλιας σκέψης και ανάλυσης των ζητημάτων, γοητευτικός αφηγητής και ακριβολόγος, ο Θόδωρος Μαλικιώσης διένυσε μια συνεπή πορεία στους κόλπους της Αριστεράς και, παρά τις διώξεις και τις ταλαιπωρίες του, εξακολούθησε έως το τέλος του βίου του να υποστηρίζει το ουμανιστικό πρόταγμα, τους αξιακούς κώδικες και την πνευματική ενάργεια ως ακρογωνιαίους λίθους της ζωής και της πολιτικής.
"Ένα χρέος έχουμε, τη δημοκρατία και τα μάτια μας. Να προστατέψουμε τη δημοκρατία και να αποτρέψουμε πολιτικές τέτοιες που θα μας οδηγήσουν σε παρόμοιο αποτέλεσμα" μας έλεγε στην τελευταία του συνέντευξη στις 23 Απριλίου 2017 στην "Αυγή". Τα λόγια του, απότοκα εμπειρίας και γνώσης, έχουν το δικό τους νόημα στις μέρες μας.
Βετεράνος εκδότης, ιστορικό στέλεχος της ΕΔΑ και της Ανανεωτικής Αριστεράς, έζησε τη δίνη της ιστορικής περιπέτειας της χώρας στον 20ό αιώνα, έδωσε τις μεγάλες μάχες για την καλύτερη προοπτική του τόπου. Μέσα από τη δραστηριότητά του, κυρίως στην προδικτατορική περίδο του "Θεμέλιου" μαζί με τον Δεσποτίδη, αλλά και μετά τη μεταπολίτευση, έγινε από τους συμπαγείς κρίκους που συνέδεσαν την Αριστερά με τη διανόηση και τον πολιτισμό.
Με την επίγνωση του καταλυτικού ρόλου της διανόησης και του πολιτισμού στα ιδεολογικοπολιτικά προτάγματα, ο Θόδωρος Μαλικιώσης ανέφερε συχνά το παράδειγμα του "Θεμέλιου" ως "επικίνδυνου ιδεολογικού εχθρού" και την προσωπική του εμπειρία όταν επιβλήθηκε η δικτατορία. "Είναι χαρακτηριστικό για τον ρόλο που είχε το "Θεμέλιο" ως επικίνδυνη για το καθεστώς δράση της Αριστεράς ότι το χαρτί της εκτόπισής μου δεν με αναφέρει με την ιδιότητα του μέλους της Διοικούσας Επιτροπής της ΕΔΑ, αλλά ως διευθυντή του 'Θεμέλιου'".
Γεννημένος στα Τρίκαλα στις 3 Ιουνίου του 1932 μεγάλωσε στην Αθήνα και μαθητής ακόμα εντάχθηκε στην Αριστερά. Μπορεί τις σπουδές του στην Πάντειο να μην τις ολοκλήρωσε, διένυσε όμως μια ολοκληρωμένη πορεία στους αγώνες της γενιάς του για δημοκρατία και ελευθερία. Γραμματέας της Σπουδάζουσας της ΕΔΑ και στη συνέχεια της Νεολαίας της, παρέμεινε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της ΕΔΑ έως το 1967, που την πρώτη μέρα της επιβολής του το δικτατορικό καθεστώς τον εκτόπισε και από τον Ιπππόδρομο μαζί με τον Ηλία Ηλιού και άλλα στελέχη βρέθηκε αρχικά στη Γιούρα και στη συνέχεια στο Παρθένι, στο Λακκί.
Με τα εκδοτικά ενεπλάκη νωρίς. Από το 1954 ίδρυσε έναν μικρό εκδοτικό οίκο, τον "Κόσμο του Βιβλίου". Όταν ο Μίμης Δεσποτίδης, επίσης μέλος στη Διοικούσα Επιτροπή, του πρότεινε να συμμετάχει στο εγχείρημα του 'Θεμέλιου' δέχτηκε αμέσως. "Εκδότης ήμουν εγώ, ο πνευματικός ηγέτης όμως του Θεμέλιου ήταν ο Μίμης" έλεγε χωρίς ποτέ να κρύβει τον σεβασμό και την αγάπη του στον "Πέτρο" της ΕΠΟΝ, "από τα πιο ριζοσπαστικά και ανανεωτικά στελέχη της στην ΕΔΑ" και "εμβληματική φυσιογνωμία για την Αριστερά και τον Πολιτισμό".
Από τον Μάιο του 1963 που ιδρύθηκε, "σαν μια ριζοσπαστική και αριστερή παρέμβαση στον χώρο του βιβλίου και του πολιτισμού γενικότερα", το "Θεμέλιο" διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στις μεγάλες ιδεολογικές και πολιτικές συγκρούσεις της εποχής. Αρχικά δίπλα από την "Επιθεώρηση Τέχνης" και στη συνέχεια στη "Στοά της Όπερας", το "Θεμέλιο" μετεξελίχθηκε σε ένα πολιτιστικό κύτταρο στο οποίο έβρισκε κανείς τη λογοτεχνία της εποχής, όπου εξέδιδαν βιβλία τους η Έλλη Αλεξίου, η Μέλπω Αξιώτη, ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος, η Διδώ Σωτηρίου, ο Νικηφόρος Βρεττάκος, η Άλκη Ζέη, μεταφραζόταν λογοτεχνία, δημιουργούνταν σειρές και παράλληλα φιλοξενούνταν ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Ο Θόδωρος Μαλικιώσης ξανάστησε τον εκδοτικό οίκο, που είχε κλείσει η χούντα, μεταδικτατορικά σχεδόν εκ του μηδενός. Ενέταξε νέες σειρές όπως η«Ιστορική Βιβλιοθήκη» υπό τη διεύθυνση του Νίκου Σβορώνου. Ταυτόχρονα ενεπλάκη ενεργά με τον συνδικαλισμό στον χώρο του βιβλίου. Παντού έχαιρε εκτίμησης.
Η κηδεία του θα είναι πολιτική, όμως μέχρι αργά χθες το βράδυ δεν είχε ακόμα αποφασιστεί η ακριβής ημέρα και ώρα.
