Άνθρωπος χαμηλών τόνων, αλλά με υψηλό αίσθημα καθήκοντος, δεν διστάζει να μπει μπροστά στα μεγάλα ζητήματα του πολιτισμού και κυρίως της πολιτιστικής κληρονομιάς, την οποία επί χρόνια υπηρέτησε ως αρχαιολόγος του υπουργείου Πολιτισμού και εδώ και ένα χρόνο από τη θέση του υφυπουργού με τη συγκεκριμένη αρμοδιότητα. Στον απολογισμό αυτού του διαστήματος μιλάει για τα μεγάλα προβλήματα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει, αλλά και για τις μεγάλες προκλήσεις του υπουργείου.
Μερικές ημέρες μετά τον νέο νόμο για την εξυγίανση του Ταμείου Αλληλοβοήθειας, ο Κώστας Στρατής αποκαλύπτει ότι, καθώς ολοκληρώνεται η προκαταρκτική εξέταση για τα εικονικά δάνεια του ταμείου, "τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί στοιχειοθετούν την υπόθεση, η οποία αφορά απάτη για ποσά που υπερβαίνουν το όριο του κακουργήματος", για τις σοβαρές ελλείψεις που δείχνει το πόρισμα της ΕΔΕ για την υπόθεση της παραποίησης των παραστατικών της μεταφορικής εταιρείας στο ΤΑΠ, για το νέο οργανόγραμμα του ΤΑΠ που θα ανακοινωθεί το επόμενο διάστημα, για τους νέους χώρους στους οποίους θα εφαρμοστεί το ηλεκτρονικό εισιτήριο, αλλά και για το νέο μοντέλο διαχείρισης αναψυκτηρίων που εφαρμόζεται από φέτος στη Λάρισα.
Μιλάει ακόμη για το διακύβευμα των εκλογών και αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο της υποψηφιότητάς του.
Συνέντευξη στην Πόλυ Κρημνιώτη
* Πριν από μερικές ημέρες συμπληρώθηκε ένας χρόνος που βρίσκεστε στη θέση του υφυπουργού. Πώς ήταν αυτό το διάστημα;
Είναι μεγάλη τιμή για εμένα και ακόμα μεγαλύτερη ευθύνη το γεγονός ότι επιλέχθηκα από τον πρωθυπουργό να υπηρετήσω από τη θέση του υφυπουργού τον πολιτισμό μιας χώρας όπως είναι η Ελλάδα, ενός τόπου με μοναδική πολιτιστική κληρονομιά και υψηλής ποιότητας σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία.
Τον χρόνο που πέρασε θα τον χαρακτήριζα ως ένα διαρκές άνοιγμα σε μία ευρεία γκάμα θεμάτων του πολιτισμού, στα οποία κληθήκαμε να πάρουμε αποφάσεις και να τις υλοποιήσουμε. Ήταν ένας χρόνος με πολλή δουλειά, τα αποτελέσματα της οποίας, παρά τις δυσκολίες που χρειάστηκε να αντιμετωπίσουμε, μας γεμίζουν με ικανοποίηση και μας κάνουν να αισιοδοξούμε ότι μπορούμε να πετύχουμε ακόμα περισσότερα το επόμενο διάστημα.
* Πώς οφείλει να χειρονομεί η Αριστερά στην κοινωνία σε ό,τι αφορά τον πολιτισμό;
Η Αριστερά οφείλει να ανοίξει τον πολιτισμό στη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία, να κάνει τον πολιτισμό υπόθεση των πολλών και όχι κάποιων ελίτ. Και ταυτόχρονα μέσω του πολιτισμού οφείλει να κάνει την κοινωνία όλο και πιο ανοιχτή, πιο δημοκρατική, πιο οραματική. Ο πολιτισμός για την Αριστερά παίζει καθοριστικό ρόλο στην κοινωνική συνοχή, στη δημιουργία ενός νέου κοινωνικού και δημοκρατικού ήθους, μιας κοινωνίας με ανοιχτούς ορίζοντες χωρίς περιχαρακώσεις και αποκλεισμούς, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό σε μια εποχή που παντού σχεδόν αντιμετωπίζουμε την άνοδο μισαλλόδοξων και ακροδεξιών ιδεών. Ο πολιτισμός για την Αριστερά είναι η ασπίδα απέναντι στην Ακροδεξιά.
Επιπλέον, ειδικά για τη χώρα μας, είναι μεγάλη η ευθύνη της προστασίας και ανάδειξης των μνημείων μας, τα οποία αποτελούν δημόσιο αγαθό και ταυτόχρονα παγκόσμια κληρονομιά. Το να προστατεύουμε και να διαχειριζόμαστε την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο είναι και αυτό ένα απαιτητικό καθήκον για την Αριστερά απέναντι στην κοινωνία.
* Πώς τα έχει πάει αυτά τα τέσσερα χρόνια το υπουργείο σ’ αυτό το πεδίο;
Νομίζω ότι αυτό που έχει συμβεί στο υπουργείο Πολιτισμού αυτά τα τέσσερα χρόνια είναι αυτό που συμβαίνει και συνολικά στην κυβέρνηση. Δηλαδή έρχεται κανείς με ορμή και πολλή θέληση να κάνει μεγάλες αλλαγές και βρίσκεται αντιμέτωπος με προβλήματα και δυσκολίες στο επίπεδο της καθημερινής διακυβέρνησης που θέτουν τις δικές τους ανελαστικές προτεραιότητες.
Έτσι αυτό που χρειάστηκε να γίνει το προηγούμενο διάστημα ήταν να αντιμετωπιστούν πολλά και μεγάλα χρονίζοντα προβλήματα, τα οποία κανείς δεν είχε φροντίσει να λύσει στο παρελθόν και τα οποία επιδεινώθηκαν μέσα στην κρίση. Το γεγονός ότι στάθηκαν όρθιοι και πλέον παράγουν σημαντικό πολιτιστικό έργο μια σειρά από φορείς που ήταν στα όρια της χρεοκοπίας αποτέλεσε ένα επίτευγμα του υπουργείου Πολιτισμού και της κυβέρνησης.
Για παράδειγμα το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, που η διοίκησή του το παρέλαβε με σχεδόν 10 εκατομμύρια χρέη και μόλις 3.000 ευρώ στο ταμείο. Ή το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ένας χρεοκοπημένος ιδιωτικός οργανισμός που χρειάστηκε μια μεγάλης κλίμακας για τα δεδομένα του πολιτισμού κρατική διάσωση για να συνεχίσει να λειτουργεί.
Περνώντας στην πολιτιστική κληρονομιά, το υπουργείο χρειάστηκε να δώσει μεγάλες μάχες προκειμένου να αλλάξει τελείως ο τρόπος που αντιμετωπίζονται τα αρχαία σε σχέση με τις επενδύσεις και την ανάπτυξη. Μη ξεχνάμε ότι ζήσαμε την εποχή των ψευδεπίγραφων διλημμάτων “ή αρχαία ή ανάπτυξη”. Η κυβέρνηση πέτυχε να αλλάξει τελείως αυτή την αντίληψη. Πλέον είναι κοινός τόπος ότι η πολιτιστική κληρονομιά μπορεί και πρέπει να συμβιώνει με τη σύγχρονη ζωή και τις ανάγκες του σήμερα.
* Με την ανάληψη των καθηκόντων σας βρεθήκατε μπροστά σε χρόνια προβλήματα και παθογένειες του υπουργείου. Όλες αυτές οι καταστάσεις αντιμετωπίζονται με πολιτική βούληση, ωστόσο μήπως και το ίδιο το υπουργείο, δομικά, είναι ένας γερασμένος οργανισμός;
Το υπουργείο Πολιτισμού και ειδικά ο τομέας της πολιτιστικής κληρονομιάς, που είναι η αρμοδιότητά μου, διαθέτει ένα αξιόλογο στελεχικό δυναμικό και αυτό πρέπει να το αναγνωρίσουμε. Αντιμετωπίζει, όμως, έντονα προβλήματα υποστελέχωσης και έλλειψης κρίσιμων ειδικοτήτων που έχει ευρύτερα το Δημόσιο.
Ταυτόχρονα, με δεδομένο ότι δεν έχουν γίνει μόνιμες προσλήψεις για πολλά χρόνια, οι τακτικοί υπάλληλοι του υπουργείου είναι όλοι πλέον άνω των 40 ετών. Άρα λείπει η νέα γενιά που θα έφερνε νέα οπτική των πραγμάτων, νέες αντιλήψεις, νέες δεξιότητες. Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν υπερβολικά πολλές συναρμοδιότητες, που σημαίνει ότι εμπλέκονται πολλοί στις διαδικασίες λήψης και υλοποίησης των αποφάσεων, με αποτέλεσμα να μην προχωρούν κάποια πράγματα με τον ρυθμό που θα έπρεπε.
Κοιτάζουμε, λοιπόν, με ποιες παρεμβάσεις μπορεί να απλοποιηθούν κάποιες διαδικασίες. Όχι να μειωθεί η προστασία των αρχαίων και ο ρόλος του υπουργείου, αλλά να αποφορτιστούν οι υπηρεσίες από διαδικασίες που απλώς ανακυκλώνουν τη γραφειοκρατία. Για παράδειγμα έχουν πλέον απλοποιηθεί σημαντικά οι διαδικασίες παραχώρησης αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και μουσείων για πολιτιστικές εκδηλώσεις, δείχνοντας ακριβώς την κατεύθυνση στην οποία κινούμαστε, ενώ το αμέσως επόμενο διάστημα ακολουθεί η αντίστοιχη απλοποίηση για τις διαδικασίες κινηματογράφησης.
* Ο νόμος για το Ταμείο Αλληλοβοήθειας εξυγιαίνει το “αμαρτωλό” ταμείο. Θεωρείτε ότι εμποδίζεται πλέον η δυνατότητα για κατασπατάληση και διασπάθιση δημοσίου χρήματος στο μέλλον;
Η ιδέα ενός ταμείου αλληλοβοήθειας είναι απολύτως θετική, η εφαρμογή της όμως στο ΥΠΠΟΑ κατέληξε να είναι ιδιαιτέρως προβληματική. Αφενός γιατί δεν υπάρχει κανένα στοιχείο αλληλοβοήθειας, καθώς το ταμείο είναι 100% χρηματοδοτούμενο από δημόσιο χρήμα. Αφετέρου γιατί δεν υπήρχε ουσιαστικός έλεγχος της διοίκησης, η οποία μάλιστα ήταν η ίδια για δεκαπέντε χρόνια.
Με το νομοσχέδιο που ψηφίσαμε πρόσφατα ο παιδικός σταθμός και οι κατασκηνώσεις, που χρησιμοποιήθηκαν ως μέσο πίεσης απέναντι στις προσπάθειες να τεθούν κανόνες και να εξυγιανθεί ο τρόπος λειτουργίας του ταμείου, μεταφέρονται στις δομές του υπουργείου. Άρα απομένει ένα ταμείο που η δική μας πρόθεση είναι να μετατραπεί σε κανονικό ταμείο αλληλοβοήθειας, με Γενική Συνέλευση που θα εκλέγει και θα ελέγχει τη διοίκηση και με μια μικρή εισφορά από πλευράς των υπαλλήλων.
Με ένα ευρώ τον μήνα από τους περίπου 7.000 υπαλλήλους του υπουργείου μαζεύονται κοντά στα 100.000 ευρώ τον χρόνο. Σε ένα τέτοιο ταμείο το υπουργείο προφανώς θα συνεισφέρει για πολιτιστικές και κοινωνικές δράσεις με απόλυτα διαφανείς διαδικασίες. Ουσιαστικά πρόκειται για μια επανίδρυση του ταμείου αλληλοβοήθειας, στο οποίο θα έχουν τον καθοριστικό ρόλο οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, με τον ρόλο του υπουργείου να είναι επικουρικός. Αυτό είναι το σχέδιό μας και αυτό υλοποιούμε, ώστε στο μέλλον να μην υπάρχει περίπτωση επανάληψης φαινομένων κακοδιαχείρισης.
* Υπάρχει λόγος να επιχορηγείται και από το υπουργείο; Το ποσό της επιχορήγησης που ο νόμος λέει ότι ορίζεται με υπουργική απόφαση ποιο θα είναι;
Η επιχορήγηση από το υπουργείο δεν θα αφορά το κομμάτι της αλληλοβοήθειας, το οποίο θα χρηματοδοτείται από τις εισφορές των ίδιων των υπαλλήλων. Από 'κεί και πέρα, εφόσον υπάρχουν συγκεκριμένες προτάσεις για πολιτιστικές και κοινωνικές δράσεις, σαφώς κοστολογημένες, θα υπάρχει επιχορήγηση που θα δίνεται όχι από το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων αλλά από τη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών του υπουργείου, μέσα από αυστηρούς κανόνες διαφάνειας και λογοδοσίας.
Το ύψος της επιχορήγησης θα είναι ανάλογο με το ποσό που συγκεντρώνεται από τις εισφορές των εργαζομένων. Παράλληλα εξετάζουμε με ποιον τρόπο το ίδιο το υπουργείο θα μπορούσε να επεκτείνει την κοινωνική παροχή παιδικού σταθμού για όσους εργαζόμενους στην Αθήνα ή την περιφέρεια δεν καλύπτονται από τον παιδικό σταθμό του υπουργείου ή άλλους δημόσιους παιδικούς σταθμούς.
* Ο φάκελος με τα εικονικά δάνεια και τα βοηθήματα του Ταμείου Αλληλοβοήθειας βρίσκεται στη Δικαιοσύνη, όπως επίσης οι σκληροί δίσκοι των πέντε υπολογιστών που υπήρχαν στα γραφεία του. Υπάρχουν εξελίξεις γύρω απ' αυτά τα ζητήματα;
Ο συνολικός φάκελος του ταμείου έχει διαβιβαστεί στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου και έχουν κατασχεθεί οι σκληροί δίσκοι των υπολογιστών της έδρας του ταμείου. Η ενημέρωση που έχουμε είναι ότι ολοκληρώνεται η προκαταρκτική εξέταση για τα εικονικά δάνεια, με τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί να στοιχειοθετούν την υπόθεση, η οποία αφορά απάτη για ποσά που υπερβαίνουν το όριο του κακουργήματος. Το επόμενο διάστημα, λοιπόν, αναμένονται οι σχετικές κινήσεις από την πλευρά της Δικαιοσύνης.
* Σε ποιο σημείο βρίσκεται ο έλεγχος που διενεργείται για την υπόθεση της μεταφορικής εταιρείας στο Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, την οποία επίσης έχετε στείλει στη Δικαιοσύνη;
Με την ανάληψη των καθηκόντων μου ενημερώθηκα για την υπόθεση παραποίησης των παραστατικών της μεταφορικής εταιρείας με την οποία είχε διαδοχικές συμβάσεις το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, με αποτέλεσμα να πληρώνεται μεταφορικό έργο πολλαπλάσιο του πραγματικού. Αμέσως διαβίβασα τον φάκελο στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου και διέταξα Ένορκη Διοικητική Εξέταση, η οποία με εντολή μου επεκτάθηκε στα έτη από το 2015 και εξής, προς αποφυγή οποιασδήποτε υπόνοιας για συγκάλυψη.
Με βάση το πόρισμα της ΕΔΕ κινούμαστε στην κατεύθυνση της παραπομπής των εμπλεκομένων υπαλλήλων στο Πειθαρχικό Συμβούλιο, ενώ ο φάκελος της ΕΔΕ θα διαβιβαστεί στη Δικαιοσύνη για τη διερεύνηση του ποινικού σκέλους της υπόθεσης. Παράλληλα θα ζητηθεί από το ΤΑΠ να υπολογίσει τη συνολική ζημία που έχει υποστεί από την πρώτη σύμβαση με την εν λόγω εταιρεία το 2012 μέχρι το 2018, προκειμένου να διεκδικηθεί η ανάκτηση του συνολικού ποσού.
* Τι δείχνει το πόρισμα της ΕΔΕ για τη μεταφορική;
Το πόρισμα δείχνει σοβαρές ελλείψεις στον διοικητικό μηχανισμό παρακολούθησης της εκτέλεσης των συμβάσεων και στον εσωτερικό έλεγχο του ΤΑΠ διαχρονικά, είτε από αμέλεια είτε από άγνοια των διαδικασιών είτε βεβαίως από δόλο, που μένει να διερευνηθεί.
* Έχετε πει κατά καιρούς ότι νέο οργανόγραμμα του ΤΑΠ θα βοηθήσει στην επίλυση βασικών προβλημάτων του. Πότε θα ολοκληρωθεί;
Το ΤΑΠ έχει δύο βασικά προβλήματα. Το ένα είναι το πρόβλημα στελέχωσης. Το άλλο ζήτημα είναι το πρόβλημα της εσωτερικής δομής. Ενώ την προηγούμενη χρονιά εξελισσόταν η δωρεά για το ηλεκτρονικό εισιτήριο και το νέο ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης επιχειρησιακών πόρων του ΤΑΠ, κάναμε μία σε βάθος επεξεργασία για ένα νέο οργανόγραμμα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν σε όλο τους το εύρος και το βάθος οι αρμοδιότητες και λειτουργίες που πρέπει να έχει το ΤΑΠ. Η επεξεργασία αυτή, που υπερβαίνει κατά πολύ τις προτάσεις που έχουν παρουσιαστεί στο παρελθόν, έχει ολοκληρωθεί και θα την παρουσιάσουμε το επόμενο διάστημα.
* Ποια ζητήματα συγκεκριμένα αναμένεται να λύσει;
Να ξεκαθαρίσουμε από την αρχή ότι το ΤΑΠ είναι και θα παραμείνει Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Η δομή του, όμως, θα πρέπει να εμπλουτιστεί σε σημαντικό βαθμό, ώστε να μπορεί να επιτελεί αποτελεσματικά την αποστολή του. Καταρχάς το νέο οργανόγραμμα προβλέπει θέση γενικού διευθυντή. Στη συνέχεια θα υπάρχουν τρεις πυλώνες διακυβέρνησης.
Ο πρώτος πυλώνας θα αφορά τη στρατηγική του οργανισμού, είναι δηλαδή το κομμάτι του οργανισμού που κοιτάζει μπροστά, που δίνει κατευθύνσεις, που σχεδιάζει και υλοποιεί έργα. Ο δεύτερος πυλώνας αφορά τις εκδόσεις, τα πολιτιστικά προϊόντα και το δίκτυο πωλήσεων. Ο τρίτος πυλώνας αφορά όλη την υποστήριξη του ΤΑΠ σε επίπεδο δημόσιου λογιστικού, δημοσιοϋπαλληλικής νομοθεσίας και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, ώστε να εξασφαλίζεται η καλή λειτουργία και η χρηστή διαχείριση για όλο το οικοδόμημα. Όσον αφορά τα περιγράμματα θέσης, θα προβλέπονται καθήκοντα και προσόντα αντίστοιχα των απαιτήσεων της νέας δομής.
* Έως τώρα τι αποδίδει το ΤΑΠ στα ταμεία του ΥΠΠΟΑ και ποιοι είναι οι στόχοι από 'δώ και πέρα;
Το ΤΑΠ εισπράττει τα έσοδα από τα εισιτήρια και τα πωλητήρια των αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και μουσείων, καθώς και από τα μισθώματα αναψυκτηρίων και ακινήτων που διαχειρίζεται. Στο τέλος του χρόνου προκύπτει ένα αποθεματικό, το 40% του οποίου πηγαίνει την επόμενη χρονιά στο υπουργείο. Επιπλέον το ΤΑΠ έχει αναλάβει να πληρώνει το ίδιο μια σειρά από υποχρεώσεις του υπουργείου, όπως τις αποζημιώσεις για την έκτη ημέρα εργασίας και τις αργίες των αρχαιοφυλάκων, τις απαλλοτριώσεις, τις στερήσεις χρήσης κ.λπ. Το συνολικό ποσό της χρηματοδότησης των αναγκών του υπουργείου από το ΤΑΠ το 2014 ήταν 22 εκατ. ευρώ, ενώ το 2019 αναμένεται να υπερβεί τα 70 εκατομμύρια ευρώ.
* Πώς προέκυψε αυτή η αύξηση;
Αυτή η σημαντική αύξηση της χρηματοδότησης των αναγκών του υπουργείου από το ΤΑΠ οφείλεται στη μεγάλη αύξηση των εσόδων που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια. Από την πρώτη στιγμή το 2015 είδαμε ότι το έσοδο ανά επισκέπτη σε αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία και μουσεία στην Ελλάδα είναι πολύ μικρότερο από τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους. Επί υπουργίας Νίκου Ξυδάκη δημιουργήθηκε ειδική επιτροπή που μελέτησε το θέμα και επί Αριστείδη Μπαλτά διαμορφώθηκε η νέα τιμολογιακή πολιτική του υπουργείου που εφαρμόζεται από τον Απρίλιο του 2016.
Συχνά λέγεται, και σε ένα βαθμό είναι σωστό, ότι αυξήσαμε τις τιμές και έτσι αυξήθηκαν τα έσοδα. Δεν κάναμε, όμως, μόνο αύξηση τιμών, αλλά εφαρμόσαμε για πρώτη φορά ένα διζωνικό σύστημα. Έτσι οι τιμές τη θερινή περίοδο της υψηλής τουριστικής επισκεψιμότητας είναι όντως μεγαλύτερες σε σχέση με το παρελθόν, εντούτοις οι τιμές τον χειμώνα είναι αυτές που ίσχυαν πριν ή και χαμηλότερες.
Δεν μείναμε όμως μόνο σ’ αυτό. Ταυτόχρονα κάναμε σημαντικές οργανωτικές βελτιώσεις στα συστήματα έκδοσης εισιτηρίων και ελέγχου της πρόσβασης των επισκεπτών στις εισόδους των χώρων μεγάλης επισκεψιμότητας, με κύριο παράδειγμα την Ακρόπολη, όπου ενοποιήθηκαν διαχειρίσεις και διαμορφώθηκε και ένα ειδικό εκδοτήριο για τους επαγγελματίες του τουρισμού, δηλαδή για τα τουριστικά γραφεία που οργανώνουν ομαδικές επισκέψεις.
Από την εποχή που εφαρμόσαμε αυτές τις βελτιώσεις, τον Σεπτέμβριο του 2016, είδαμε μια μεγάλη αύξηση στα έσοδά μας. Αυτό σημαίνει ότι πιθανά διαφυγόντα έσοδα από έναν όχι ορθό έλεγχο στις εισόδους πετύχαμε να μπαίνουν στο ταμείο του ΤΑΠ. Είχαμε κάνει δηλαδή αποτελεσματικές κινήσεις ήδη πριν από το ηλεκτρονικό εισιτήριο, που ήταν η επόμενη μεγάλη παρέμβασή μας.
* Η εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου τι έδειξε;
Απέδειξε ότι το υπουργείο Πολιτισμού και το ΤΑΠ μπορούν να υλοποιήσουν και να λειτουργήσουν με επιτυχία ένα απαιτητικό ψηφιακό έργο. Έτσι έχουμε πλέον πλήρη στατιστική ανάλυση των εισιτηρίων που εκδίδονται και αυτών που διέρχονται από τα συστήματα ελέγχου και εισέρχονται στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία.
Από την εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου έχουμε δει μια αύξηση των εσόδων, η οποία σε κάποιο βαθμό οφείλεται στην αύξηση των επισκεπτών λόγω της γενικότερης ανόδου του τουρισμού, ενώ σε κάποιο άλλο ποσοστό ενδεχομένως οφείλεται στη βελτίωση του ελέγχου. Επαναλαμβάνω, όμως, ότι τη μεγάλη βελτίωση στα νούμερα την είδαμε όταν εφαρμόσαμε τις βελτιώσεις το 2016, που περιγράψαμε παραπάνω.
* Σε ποιους χώρους θα επεκταθεί το ηλεκτρονικό εισιτήριο;
Όπως έχουμε ανακοινώσει και στη Βουλή, το ηλεκτρονικό εισιτήριο θα επεκταθεί με τρεις τρόπους. Σε κάποιες περιπτώσεις από τις ίδιες τις υπηρεσίες του υπουργείου, που θα αναλάβουν να προμηθευτούν τον εξοπλισμό και να συνδεθούν με το σύστημα. Σε άλλες περιπτώσεις με πολιτιστικές χορηγίες, με την περίπτωση της Ολυμπίας να έχει καλές προοπτικές. Για τους υπόλοιπους χώρους μέσω μιας στρατηγικής συνεργασίας με το υπουργείο Παιδείας και το Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας.
Οι πιο άμεσες επεκτάσεις, που αναμένεται να πραγματοποιηθούν μέχρι το καλοκαίρι που μας έρχεται, είναι από τις ίδιες τις υπηρεσίες του υπουργείου, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, τα μουσεία και τα μνημεία της Θεσσαλονίκης και τους Βασιλικούς Τάφους των Αιγών στη Βεργίνα. Για τις χορηγίες ο στόχος μας είναι να έχουν ολοκληρωθεί ως το τέλος του 2019. Παράλληλα θα ολοκληρώνονται οι μελέτες και οι προεργασίες, ώστε να ξεκινήσει το μεγάλο έργο της συνεργασίας μας με την ΕΔΕΤ, με ορίζοντα υλοποίησης ενάμισι με δύο χρόνια.
* Σε δεκαπέντε ημέρες ξεκινάει το θερινό διευρυμένο ωράριο. Θα ανοίξουν και θα λειτουργήσουν κανονικά όλα τα μνημεία, τα μουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι; Υπάρχει το φυλακτικό προσωπικό;
Το μεγάλο πρόβλημα του υπουργείου στη διαχείριση των αρχαιολογικών χώρων, των μνημείων και των μουσείων είναι οι ελλείψεις σε φυλακτικό προσωπικό και προσωπικό καθαριότητας, το οποίο το αντιμετωπίζουμε με συνεχείς προσλήψεις έκτακτου προσωπικού.
Φέτος έχουμε ξεκινήσει πολύ νωρίς όλη την προεργασία, φροντίσαμε να συντονίσουμε κατάλληλα το ΤΑΠ και τη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών του υπουργείου, ώστε να εκταμιευτούν οι σχετικοί πόροι νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά, και στείλαμε εγκαίρως τις προκηρύξεις στο ΑΣΕΠ για έγκριση, με στόχο την 1η Απριλίου να λειτουργήσουν οι χώροι με διευρυμένο ωράριο.
Από τη στιγμή όμως που υπάρχει καθυστέρηση από πλευράς ΑΣΕΠ, σ’ αυτή τη φάση δεν είμαι σε θέση να πω αν ο στόχος θα επιτευχθεί για το σύνολο των χώρων. Ενδεχομένως να υπάρξει μια μικρή καθυστέρηση μίας ή δύο εβδομάδων σε κάποιους χώρους, την οποία θα αντιμετωπίσουμε με οργανωμένο τρόπο.
* Τα πωλητήρια θα λειτουργήσουν κανονικά;
Μετά την αλλαγή διοίκησης τον περασμένο Νοέμβριο, στα πωλητήρια έχει γίνει εξαιρετική δουλειά αναβάθμισης, αρχής γενομένης από το πωλητήριο στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, μια προσπάθεια που έχει επεκταθεί με πολύ καλά αποτελέσματα και στα υπόλοιπα πωλητήρια της Αθήνας, αλλά και πρόσφατα στη Μακεδονία, στην Πέλλα και στο Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού στη Θεσσαλονίκη. Τα επόμενα βήματα θα είναι σε Δελφούς, Ολυμπία, Σούνιο, Μυκήνες, Κνωσό και Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου.
Παράλληλα έχουμε αναδιοργανώσει και την παραγωγή των εργαστηρίων του ΤΑΠ. Είναι πολύ θετικό και αισιόδοξο το ότι ξαναστήσαμε τα εργαστήρια του ΤΑΠ στα πόδια τους, έχοντας την τύχη να έχουμε πολύ πρόθυμο και δημιουργικό προσωπικό. Επομένως έχουμε και την παραγωγή για να στηρίξουμε τη λειτουργία των πωλητηρίων και πλέον είμαστε αισιόδοξοι ότι η φετινή χρονιά θα είναι σημαντικά καλύτερη σε σχέση με πέρσι.
Ταυτόχρονα έχουμε διασφαλίσει την ομαλή διαδοχή των συμβάσεων έκτακτου προσωπικού στο ΤΑΠ, άρα δεν θα έχουμε κλειστά πωλητήρια μέχρι να προσληφθούν νέοι πωλητές. Συγκεκριμένα, με τροπολογία που ψηφίσαμε πρόσφατα καλύπτεται το κενό ανάμεσα στη λήξη των συμβάσεων του περυσινού εποχικού προσωπικού και στην πρόσληψη του νέου εποχικού προσωπικού. Πέρσι τέτοια εποχή είχαν κλείσει τα πωλητήρια, φέτος δεν θα συμβεί αυτό.
* Τα αναψυκτήρια θα λειτουργήσουν και με ποιο καθεστώς;
Η νομοθετική ρύθμιση που ψηφίσαμε πέρσι το καλοκαίρι αλλάζει το πλαίσιο διαχείρισης των αναψυκτηρίων. Ήδη ξεκινάει ειδική μελέτη για την κατάρτιση του προβλεπόμενου προγράμματος αξιοποίησης, το οποίο θα εγκριθεί από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, ώστε στη συνέχεια να πραγματοποιηθούν ανοιχτές διαγωνιστικές διαδικασίες. Δηλαδή γίνεται μια συστηματική δουλειά, που όμως απαιτεί κάποιο χρόνο.
Η ίδια νομοθετική ρύθμιση προβλέπει ότι στο ενδιάμεσο διάστημα τα κλειστά αναψυκτήρια μπορούν να λειτουργήσουν μέσω βραχυχρόνιων απευθείας εκμισθώσεων. Αυτή η διαδικασία δεν προχώρησε με την προηγούμενη διοίκηση του ΤΑΠ. Με τη νέα διοίκηση κινούμαστε συντονισμένα προς την κατεύθυνση να ανοίξουν τα κλειστά αναψυκτήρια, τουλάχιστον σημαντικών χώρων, όπως της Μεσσήνης, της Ολυμπίας, του Μουσείου Ηρακλείου κ.λπ.
Στόχος μας είναι το φετινό καλοκαίρι να μη μας βρει με αυτά τα αναψυκτήρια κλειστά. Μάλιστα, την προηγούμενη εβδομάδα εγκρίθηκε από το Δ.Σ. του ΤΑΠ και το ΚΑΣ η βραχυχρόνια παραχώρηση της διαχείρισης του αναψυκτηρίου του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας στον δήμο με τη σύμφωνη γνώμη της Εφορείας Αρχαιοτήτων. Εκεί λοιπόν θα δοκιμαστεί ένα νέο μοντέλο συνεργασίας με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, με αυστηρούς όρους λειτουργίας, με τον ήμο να προσανατολίζεται να αναθέσει τη διαχείριση του αναψυκτηρίου σε φορέα της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας που έχει να κάνει με ζητήματα κοινωνικής ένταξης.
Μάλιστα, στο πλαίσιο της συνεργασίας ο δήμος θα αναλάβει τη διαμόρφωση και τη συντήρηση του περιβάλλοντος χώρου και την προβολή του μουσείου, ενώ θα υπάρξουν συνέργειες του Διαχρονικού Μουσείου με τη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας - Μουσείο Κατσίγρα, στις οποίες θα συμμετάσχει και το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Λάρισας.
Αυτή είναι μια συγκινητική παράμετρος, καθώς το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στεγάζεται σε μια πυριτιδαποθήκη των μεταβυζαντινών χρόνων, η οποία στα χρόνια της Κατοχής είχε μετατραπεί σε φυλακή από την οποία διέρχονταν όσοι επρόκειτο να οδηγηθούν για εκτέλεση στον λόφο Μεζούρλο, εκεί όπου έχει χτιστεί το Διαχρονικό Μουσείο.
Τολμούμε, λοιπόν, να προχωρήσουμε στη συνεργασία με τον Δήμο Λάρισας για να ανοίξει ένα αναψυκτήριο με έντονα κοινωνικό χαρακτήρα, κινητοποιώντας παράλληλα τους σημαντικούς πολιτιστικούς φορείς της πόλης να συνεργαστούν, ενώ ταυτόχρονα υπομνηματίζεται ένα συγκινητικό κομμάτι της ιστορικής μνήμης της πόλης, που συνδέει το Διαχρονικό Μουσείο με το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης.
* Την Τετάρτη είχαμε ένα κρούσμα λογοκρισίας σε παράσταση του ΚΘΒΕ. Το ακροδεξιό αφήγημα απλώνεται και θέλει να κάνει εμφανή την παρουσία του.
Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό το γεγονός ότι ο μισαλλόδοξος και ακροδεξιός λόγος εκφράζεται ανοιχτά κάνοντας δημόσιες παρεμβάσεις. Δεν είμαστε συνηθισμένοι στην Ελλάδα σ’ αυτό. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η παρέμβαση που έγινε βάλλει ευθέως κατά της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης, που είναι βασικά στοιχεία της δημοκρατίας. Αυτό πρέπει να μας ανησυχήσει πάρα πολύ ως πολιτικό σύστημα. Οτιδήποτε λέγεται σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο, και έχουν ακουστεί πολλά το τελευταίο διάστημα, μπορεί να νομιμοποιεί ακρότητες και να έχει παρενέργειες πολύ βαθύτερες, οι οποίες δεν μπορούν να ελεγχθούν εκ των υστέρων.
* Η διείσδυση του ακροδεξιού αφηγήματος στις κοινωνίες, η επανάκαμψη ναζιστικών και φασιστικών μορφωμάτων στη χώρα, στην Ευρώπη στον κόσμο σας ανησυχεί;
Δυστυχώς, είναι σαφές ότι στις μέρες μας ο ακροδεξιός λόγος είναι ελκυστικός για μεγάλη μερίδα του κόσμου. Έτσι μέσω εκλογών εμφανίζονται ακροδεξιοί σχηματισμοί να αναλαμβάνουν τις τύχες κρατών, και αυτό συμβαίνει και στον υπόλοιπο πλανήτη αλλά και στην Ευρώπη. Αυτό είναι, λοιπόν, ένα από τα διακυβεύματα των επερχόμενων ευρωεκλογών, οι οποίες έχουν έντονα πολιτικό χαρακτήρα για την κατεύθυνση που θα πάρει η Ευρώπη τα επόμενα χρόνια.
* Στις εθνικές εκλογές ποιο θεωρείτε ότι είναι το διακύβευμα;
Η χώρα τα προηγούμενα χρόνια έχει βιώσει τη μεγαλύτερη κρίση της μεταπολεμικά, το ξέσπασμα της οποία οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό σε δικές της παθογένειες, αλλά υπήρξε και απότοκο της μεγαλύτερης κρίσης που έζησε το παγκόσμιο σύστημα τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970.
Αποτέλεσμα αυτής της κρίσης, που δεν ήταν μόνο οικονομική, αλλά ήταν και βαθύτατη κρίση θεσμών και αξιών, κρίση υπαρξιακή για την ελληνική κοινωνία, ήταν μια διαδικασία συνεχούς αναδιάταξης του πολιτικού σκηνικού, η οποία, αφού οδήγησε ένα κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς στην κυβέρνηση το 2015, συνεχίζεται -και το βλέπουμε αυτό στις διεργασίες που συντελούνται στην Κεντροαριστερά.
Μετά την έξοδο της χώρας από τα Μνημόνια, η συζήτηση πια γίνεται για την επόμενη μέρα. Υπάρχουν, λοιπόν, δύο πολιτικά σχέδια για τα χρόνια που έρχονται. Το ένα είναι το πολιτικό σχέδιο της προόδου, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ενίσχυσης του κοινωνικού κράτους, της προστασίας της εργασίας, της προάσπισης των δημόσιων αγαθών, της διασφάλισης των δικαιωμάτων, της εμβάθυνσης της δημοκρατίας, των εκσυγχρονισμών που δεν έχουν γίνει για χρόνια στη χώρα και έχουν καταλήξει να αποτελούν σχεδόν επαναστατικές πράξεις, όπως για παράδειγμα ο εξορθολογισμός των σχέσεων κράτους και Εκκλησίας, το εθνικό κτηματολόγιο, το πρώτο αποτεφρωτήριο στη χώρα.
Από την άλλη υπάρχει το υπερσυντηρητικό πολιτικό σχέδιο, ένα μείγμα νεοφιλελευθερισμού και Ακροδεξιάς, που θεωρεί ότι το κοινωνικό κράτος είναι σπατάλη, ότι η Υγεία, η ασφάλιση και η Παιδεία πρέπει να παραδοθούν σε ιδιώτες, ότι η προστασία της εργασίας είναι εμπόδιο στην ανάπτυξη, ότι η διαφορετικότητα δεν είναι ανεκτή. Ποιο από αυτά τα δύο σχέδια θα ακολουθήσει η χώρα τα χρόνια που έρχονται, αυτό είναι το διακύβευμα των εθνικών εκλογών και σ’ αυτό θα κληθούν να πάρουν θέση οι πολίτες.
* Στο θέμα του πολιτισμού πού εστιάζεται αυτή η σύγκρουση αντιλήψεων με τη Ν.Δ.;
Οι ευρύτερες προτάσεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης για τα θέματα του Δημοσίου, όπως ο κανόνας "μία πρόσληψη για κάθε πέντε αποχωρήσεις", καθώς και οι θέσεις της για το κοινωνικό κράτος, όπως είναι η ασφάλιση και η Υγεία, εφαρμοζόμενες στον πολιτισμό οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην έντονη εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Ο ίδιος ο αρχηγός της σε συνέντευξή του πέρυσι το καλοκαίρι μίλησε ξεκάθαρα για εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στη διαχείριση των αρχαιολογικών χώρων. Αντίθετα ο ΣΥΡΙΖΑ πιστεύει ότι η πολιτιστική κληρονομιά πρέπει να βρίσκεται υπό δημόσια διαχείριση, όπως τα υπόλοιπα κοινωνικά και δημόσια αγαθά. Να λοιπόν μια μεγάλη διαφορά.
Όσον αφορά τον σύγχρονο πολιτισμό, η Αριστερά εστιάζει στην κοινωνική διάσταση του πολιτισμού. Η άλλη πλευρά νομίζω ότι εκλαμβάνει τον σύγχρονο πολιτισμό ως μια σειρά εκδηλώσεων που αποτελούν αφορμή για κοινωνικές εμφανίσεις και εντυπωσιασμό.
* Θα είστε υποψήφιος στις εθνικές εκλογές;
Είναι υποχρέωσή μου να συμβάλω με όποιον τρόπο θεωρηθεί ωφελιμότερος στην προσπάθεια που κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ να αλλάξει τη χώρα, όπως έχω κάνει από το 2015 μέχρι σήμερα.
* Σ’ αυτόν τον ένα χρόνο σας έχει λείψει η μουσική;
Η αλήθεια είναι ότι έχω μουσική παιδεία, η οποία μου έχει αφήσει μια μεγάλη αγάπη για την καλή μουσική, είτε είναι κλασική είτε σύγχρονη. Αυτό που μου έχει λείψει ιδιαίτερα είναι η δυνατότητα για καθημερινές ιδιωτικές στιγμές απόλαυσης της μουσικής, όπως και της ανάγνωσης. Προσπαθώ, όμως, κάθε τόσο να υπάρχει ένα μικρό κενό στο πρόγραμμά μου για να ακούσω μουσική. Πηγαίνω στην Εθνική Λυρική Σκηνή και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, έχω εκτιμήσει τον εξαιρετικό ήχο των κρατικών ορχηστρών, ενώ πριν από λίγο καιρό ταξίδεψα μέχρι τη Θεσσαλονίκη για το Φεστιβάλ Μπαρόκ στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.
