Δεκάδες αντικείμενα που κρύβουν τις προσωπικές ιστορίες και περιπέτειες φυγής και εκτοπισμού των κατόχων τους αλλά και μια βαθιά συναισθηματική αξία των ιδιοκτητών τους, ανθρώπων που αποχωρίστηκαν σπίτια, πόλεις, χωριά, τόπους και πατρίδες, ξεριζώθηκαν και διέσχισαν δρόμους προσφυγιάς, διωγμών και μετανάστευσης, από ένα ρόπτρο, ένα μεταξωτό κεντητό φουστάνι και ένα ζευγάρι παιδικά παπούτσια έως ένα μουσικό όργανο, μια κασέλα κι έναν κομψό καθρέφτη ανθρώπινης φιλαρέσκειας, μπορεί να συναντήσουν όσοι επισκεφθούν από σήμερα την έκθεση “Η Ευρώπη των απόκληρων” στο ξενοδοχείο Μπάγκειο της Ομόνοιας.
Την έκθεση, που θα διαρκέσει έως και τις 27 Οκτωβρίου, πλαισιωμένη από ομιλίες και προβολές, διοργανώνει μια ομάδα νέων ανθρώπων, επαγγελματιών, επιστημόνων και φοιτητών, υπό την επωνυμία “Inter Alia”, “ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που δραστηριοποιείται από το 2013 στους χώρους της πολιτειακής δράσης και εκπαίδευσης, της έρευνας και του πολιτισμού και σε ζητήματα συμμετοχής των πολιτών και της νεολαίας”.
“Τα αντικείμενα αντανακλούν προσφυγικές εμπειρίες πολιτών των χωρών της Ευρώπης αλλά και σύγχρονων προσφύγων και μεταναστών που κατοικούν σε αυτές. Χώρες όπως η Τσεχία, η Ουγγαρία, η ΠΓΔΜ, η Σερβία, η Βουλγαρία και η Ελλάδα”, μας λέει ο Νίκος Παπακώστας, από την ομάδα οργάνωσης που συνέλεξε μέσω ιδιωτών και συλλόγων, εδώ και πολλούς μήνες, αντικείμενα που σχετίζονται με τη σύγχρονη προσφυγική, ιστορική συγκυρία και περίοδο αλλά και αντικείμενα ανθρώπων που προέρχονται από “παλαιές ροές, έτσι ώστε να υπάρχει ταυτόχρονη παράθεση της εμπειρίας της μετακίνησης ”, όπως μας εξηγεί.
Τοποθετημένα σε θεματικές ενότητες που έχουν σχέση με το σπίτι αλλά και τον δρόμο της φυγής, ο επισκέπτης της έκθεσης μπορεί να συναντήσει αντικείμενα όπως ένα ρόπτρο σπιτιού από το Αϊβαλί, έναν κομψό καθρέφτη από κασσίτερο, που ο κάτοχός του δεν θέλησε να τον αποχωριστεί ακόμα και μέσα στη φωτιά του ξεριζωμού, ένα τηγάνι μιας οικογένειας που περιπλανήθηκε σε πέντε χώρες, παιδικά παπούτσια που διέσχισαν άπειρα χιλιόμετρα σε δύσβατους δρόμους και επικίνδυνα μονοπάτια, μια μικρή φορητή τηλεόραση που λειτουργούσε με παράδοξο τρόπο και αποτελούσε συντροφιά, ένα μουσικό έγχορδο όργανο, ένα τελευταίο χαρτονόμισμα που έφερε μαζί του στην Ελλάδα ένας Κούρδος από το Αφρίν της Συρίας, μια κασέλα του 1910 από το Ιράκ που ακολούθησε τους διωγμούς της οικογένειας που την είχε, ένα ολομέταξο ροζ πλουμιστό και κεντημένο φόρεμα που ένας Τούρκος χάρισε σε Έλληνα το σπίτι του οποίου κατοικούσε στα μικρασιατικά παράλια, αλλά και μινιατούρα ενός σπιτιού που χάρισε ο φίλος της στη Ζλάτα, αρχιτεκτόνισσα από τα Σκόπια, που μετανάστευσε σε Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Βαρκελώνη και Βελιγράδι, αναζητώντας εργασιακή ασφάλεια.
“Διασχίζοντας ιστορικές περιόδους και σύνορα χωρών, η έκθεση αντηχεί τον αντίκτυπο της μετανάστευσης και της προσφυγικής μετακίνησης ως μέρος μιας συλλογικής συνείδησης των ευρωπαϊκών λαών. Βάζει το βίωμα στο επίκεντρο και δημιουργεί μια εναλλακτική αφήγηση για όσα βίωσαν όσοι έπρεπε να εγκαταλείψουν το σπίτι τους. Δίνει στον επισκέπτη ένα σημείο θέασης απ’ όπου μπορεί να αντικρίσει τη συλλογική ιστορία ως προσωπική ανάμνηση. Για το σπίτι που έμεινε πίσω. Για το νέο σπίτι που βρίσκεται μπροστά”, σημειώνουν οι οργανωτές που, εκτός από τον Νίκο Παπακώστα, είναι οι Αλέξανδρος Βάκουλας, Νίκος Πασαμήτρος, Βερονίκη Κρικώνη, Μελίνα Καλφαντή και Βάσω Πλαβού.
Στα εκθέματα περιλαμβάνονται ακόμη φωτογραφίες και βιβλία, κονκάρδες και σημαία μαθητικών αγώνων, αλλά και πίνακες ζωγραφικής από ανθρώπους που έχουν μεταναστευτικά βιώματα και δάνεισαν τα έργα τους στην έκθεση. Πρόκειται για ζωγραφικά έργα των καλλιτεχνών Αγάπης Ματζιώρη, Γιώργου Πανταζή και Όλγας Μπογδάνου της ομάδας ΕΝ-ΦΛΩ του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας καθώς και έργα ξένων εικαστικών.
Η έκθεση “Outcast Europe” ολοκληρώνει εδώ το ταξίδι της που έγινε μετά από περιήγηση των οργανωτών με ένα βανάκι συλλογής αντικειμένων από ανθρώπους σε Τσεχία, Ουγγαρία, Σερβία, Βουλγαρία και ΠΓΔΜ.
“Με τον τρόπο αυτό, 'Η Ευρώπη των Απόκληρων' θα διηγηθεί ιστορίες που αντανακλούν τον αντίκτυπο της προσφυγικής και μεταναστευτικής εμπειρίας ως προσωπικό βίωμα και ως μέρος της συλλογικής συνείδησης των ευρωπαϊκών λαών, έχοντας ως απώτερο στόχο την προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου και της αμοιβαίας κατανόησης”, λέει η οργανωτική επιτροπή.
Η έκθεση, που στηρίζεται από το Πρόγραμμα “Ευρώπη για τους Πολίτες της Ε.Ε.” και “στοχεύει στη στήριξη της δημοκρατίας και της συμμετοχής”, θα είναι ανοιχτή και με ελεύθερη είσοδο για το κοινό μέχρι και τις 27 Οκτωβρίου, όλη την εβδομάδα 12.00 με 8.00 και Κυριακή 11.00 με 6.00.
Μάνια Ζούση
