Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
21.7°C26.3°C
2 BF 38%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
23 °C
20.6°C24.9°C
3 BF 38%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
19 °C
19.4°C24.3°C
2 BF 55%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.4°C21.6°C
2 BF 64%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
21.9°C23.5°C
0 BF 37%
Η σοφία του γυναικείου σώματος
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η σοφία του γυναικείου σώματος

ΕΥΤΥΧΙΑ ΛΕΟΝΤΙΔΟΥ, Η θεά σε δράση: Τοκετός, εκδόσεις Κουκκίδα, σελ. 126

Το βιβλίο της Ευτυχίας Λεοντίδου ομολογώ ότι το διάβασα αμέσως μόλις μου το εμπιστεύτηκε. Το ρούφηξα. Και με συγκίνησε βαθειά. Μέχρι δακρύων. Αυτά τα απελευθερωτικά δάκρυα που μας καθαρίζουν από την σκόνη του χρόνου. Νιώθεις πιο ανάλαφρα τότε. Αποκτάς ένα βλέμμα διαυγές. Για όσα υπήρξαν, όσα είναι, όσα έρχονται. Μέσα στην κρίση που έχει κάνει το αδιανόητο για την ζωή μας να φαντάζει αναπόδραστο, το βιβλίο αυτό ανοίγει δρόμους ελευθερίας. Γιατί μιλά για τον εν τω καλώ τόκο, για έναν τοκετό δηλαδή μέσα στην ομορφιά. Που δεν τον αγγίζουν τα ερειπωμένα πεζοδρόμια μιας ακόμα ανάθεσης στο όνομα αυτής της αγαπημένης και απροσάρμοστης πόλης. Που δεν σταματά να μυρίζει την άνοιξη μέσα στον βαρύ χειμώνα των διαρθρωτικών αλλαγών που έχουν αποδιαρθρώσει τις ζωές μας. Που δεν βλέπει την γυναίκα απέναντι στον άνδρα, αυτόν τον φορέα μιας εξουσιαστικής κληρονομιάς, που μέσα στο σημερινό περιβάλλον χάνει τον ρόλο του και ψάχνει να βρει τη νέα του ταυτότητα.

Το βιολογικό γεγονός της γέννας περιγράφεται από ιατρική σκοπιά ενώ τα δύο άλλα κεφάλαια του βιβλίου συζητούν το φαινόμενο αυτό σε σχέση με τον φεμινιστικό λόγο και το αντίστοιχο κίνημα που στην Ελλάδα και στον κόσμο διεκδίκησε τον σεβασμό και την αυτοδιαχείριση του γυναικείου σώματος αλλά και σε σχέση με τον κόσμο, ανάγοντας έτσι τον τοκετό σε ένα συμπαντικό γεγονός. Το ίδιο το βιβλίο που συνοψίζει την δουλειά 40 χρόνων της συγγραφέως ως μαιευτήρος - γυναικολόγου, γεννήθηκε, όπως μας λέει στον πρόλογο της, ένα καλοκαίρι, σε ένα όμορφο περιβάλλον κοντά στην φύση, τις στιγμές αυτές που ψάχνουμε να βρούμε το στίγμα της σύντομης ύπαρξης μας μέσα στην απεραντοσύνη. Γεννήθηκε δηλαδή μέσα στην ομορφιά για να μιλήσει για τις πολλές εκδοχές του τοκετού, της γέννας μέσα στην ομορφιά. Ομορφιά επώδυνη, ομορφιά σωματική μέσα στην ανάγκη και την ηδονή.

Στο πρώτο μέρος του βιβλίου της η συγγραφέας περιπλανάται σε έναν απώτερο χρόνο, χρόνο που δεν χάνεται ποτέ γιατί είναι υπό συνεχή μετασχηματισμό και αφορά το μύχιο του ανθρώπου, και σε κοινωνίες για τις οποίες ο τοκετός υπήρξε κεντρικό συμβάν συνδεδεμένο με το θείο. Αλλά μιλά και για τις σύγχρονες διεκδικήσεις της γυναίκας που δεν θέλει να θεωρείται άρρωστη επειδή περιμένει παιδί, αλλά και για τον κίνδυνο να νιώσει ελάχιστη μπροστά στην απρόσωπη δύναμη των μεγάλων νοσοκομείων που αναλαμβάνουν την περίπτωση της και την θεοποίηση της επιστήμης και έτσι να μην αφεθεί στο μοναδικό αυτό βίωμα, να μην εκφράσει ποτέ το τι θέλει και τι νιώθει σε σχέση με το μεγάλο αυτό γεγονός. Το φεμινιστικό αίτημα για έναν φυσιολογικό και ανώδυνο τοκετό δεν αναιρεί κατά την συγγραφέα το δικαίωμα της γυναίκας στην εμπειρία του τοκετού. Συμμετέχοντας και η ίδια σε γυναικείες ομάδες διερωτάται ωστόσο για το πώς είναι δυνατόν να εντάξεις το καινούργιο που γεννιέται μέσα σου στην καθημερινή ζωή. Κάτι που νομίζω το νιώθουμε κάθε φορά που μπαίνει ένα νέο φως μέσα μας και που φωτίζει με έναν άλλο τρόπο τις γνώσεις και τα βιώματά μας.

Η ιατρική προσέγγιση του τοκετού γίνεται με έναν εκλαϊκευτικό τρόπο, χωρίς την οποιαδήποτε έκπτωση. Καταγράφονται τα τρία στάδια του, προτείνονται τεχνικές ανακούφισης, που ακόμα και αν δεν είναι διδαγμένες, η σοφία του κάθε γυναικείου σώματος βρίσκει τρόπους να τις ανακαλύψει για να αντέξει τον πόνο. Ο τοκετός για την συγγραφέα είναι μια τελετουργία επώδυνη και ηδονική.

Και αυτήν την σχέση με την ηδονή την στηρίζει σε αφηγήσεις γυναικών που περιγράφουν την οργασμική αυτή διαδικασία. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό να το νιώσουμε και να το κατανοήσουμε. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αν μια γυναίκα δεν έχει νιώσει κάτι τέτοιο, αν ο τοκετός της δεν της έχει δώσει μια τέτοια αίσθηση, πρέπει να νιώσει περίεργα. Γιατί η Ευτυχία το διατυπώνει εξ αρχής και το επαναλαμβάνει: δεν υπάρχει ένας κανόνας για τον τοκετό. Ο κάθε τοκετός είναι μια ιδιαίτερη προσωπική εμπειρία. Μια ανεπανάληπτη εμπειρία αφού ακόμα και η ίδια γυναίκα έχει άλλη αίσθηση κάθε φορά που θα γεννήσει. Αυτή η κομψότητα και η ακρίβεια που χαρακτηρίζει τον απελευθερωτικό λόγο της συγγραφέως πάνε μαζί με την βασική στάση της που αναδύεται χωρίς να δηλώνεται ρητά: να είναι δίπλα στην γυναίκα με μία διακριτική ετοιμότητα, χωρίς να διασχίζει με όρους σκοτεινούς ή παραινέσεις πιεστικές το σώμα, το πνεύμα και την ψυχή της. Σκύβει με σεβασμό να προσφέρει την γνώση και την εμπειρία της. Και αυτό το ακούμε μέσα από τον μυστικά παλλόμενο, τον υπεύθυνο λόγο της, μια φούγκα που αγγίζει χωρίς να τραυματίζει τις λέξεις και τα πράγματα, ακουμπώντας με μία απαλότητα στα σώματα των γυναικών που έχει υπηρετήσει αλλά και των αγαλμάτων που έχει συναντήσει στα διαφορετικά της ταξίδια. Το σώμα και το άγαλμα μοιράζονται τις εικόνες μιας έκθεσης που αν και προαιώνια δημιουργεί κάθε φορά που θα τις δεις, ένα δέος. Γυναίκες που γεννούν, σε διαφορετικές στάσεις, από διαφορετικούς χώρους και χρόνους με διαφορετική κουλτούρα, και που με έναν οικουμενικό τρόπο έχουν συναντηθεί και συναντώνται μέσα από την ιδιαιτερότητα τους σε ένα κοινό μυστηριακό σημείο που είναι η δημιουργία.

Με την ευρύτητα του πνεύματος που την διακρίνει η συγγραφέας στέκεται στο σημείο αυτό αναγνωρίζοντας το για κάθε επί της γης άνθρωπο. Θυμίζει έτσι τον λόγο του Χρυσοστόμου περί αυτών που καλούνται να προσέλθουν στην ανάσταση-αναγέννηση και που είναι οι πάντες, οι νηστεύσαντες όπως λέει και οι μη νηστεύσαντες. Αυτή η οικουμενική ματιά σε σχέση με την δημιουργία αντιλαμβάνεται τον τοκετό ως μία διαδικασία ψυχοπνευματική στην υλικότητα της, συντάσσει το σώμα αλληλέγγυο του πνεύματος και βλέπει τον άνθρωπο πέρα από την ενοχή. Μέσα στην αθωότητα που επανευρίσκει από τους περίπλοκους δρόμους της ζωής που τον συντρίβουν και τον ξαναγεννούν. Ο λόγος της είναι μακριά από την γκριζάδα και την πιτυρίδα της ευθύνης όταν δεν λούζεται τακτικά στο καθαρό ενδεχόμενο του κάθε πλάσματος που από απόφαση ή από τύχη, από πρόθεση ή από ενόραση μπαίνει στην διαδικασία της κύησης. Για την συγγραφέα η κύηση ο τοκετός είναι μια τελετή μετάβασης προς ένα συνολικό έργο τέχνης στο οποίο τα φύλα συμμετέχουν. Οργασμός και κύηση καθαγιάζονται μέσα στην ομορφιά. Με την διευκρίνιση ότι η γυναίκα τα ζει και τα δυο και δεν συμβαίνει αυτό που πολλοί ακόμα και καλοπροαίρετοι άνδρες λένε ότι δηλαδή η κύηση στην γυναίκα είναι το ισοδύναμο του οργασμού στον άνδρα. Εξ άλλου η διαμάχη σχετικά με το ποιο από τα δύο φύλα νιώθει την μεγαλύτερη ηδονή είναι καταγεγραμμένη και στον μύθο. Στο ερώτημα αν η γυναίκα ή ο άντρας νιώθει την πιο μεγάλη ηδονή καλείται από την Ήρα και τον Δία να απαντήσει ο μάντης Τειρεσίας λόγω της εμπειρίας που έχει από την γυναικεία και την αντρική φύση αφού είχε τιμωρηθεί να ζήσει ως γυναίκα για επτά χρόνια. Όταν εκείνος απαντά ότι η γυναίκα είναι εκείνη που νιώθει την πιο μεγάλη ηδονή, η Ήρα τον τυφλώνει και ο Δίας του δίνει την δεύτερη όραση, την ικανότητα δηλαδή να βλέπει αυτά που άλλοι δεν μπορούν να δουν.

Η σύνδεση που κάνει η Ευτυχία του ατομικού με το συμπαντικό μας οδηγεί να δούμε τον μικρόκοσμο της μήτρας ως το ισοδύναμο της μεγάλης μήτρας από την οποία γεννήθηκε ο κόσμος μας με την μεγάλη έκρηξη. Αυτή η αίσθηση της περιστροφής που καταγράφεται στην μαρτυρία μιας γυναίκας την ώρα που γεννά, (σελ. 116), αλλά και στην παρατήρηση των κινήσεων του βρέφους προς την έξοδο από την μήτρα και τον κόλπο, παραλληλίζονται με την περιστροφή του σύμπαντος την ώρα της γέννησής του. Σαν μια βίδα που στρίβει, σαν ένας λαβύρινθος από τον οποίο προσπαθείς να βγεις χωρίς το μαγικό νήμα της Αριάδνης, σαν μια σπειροειδή κίνηση μέσα από την σκουληκότρυπα, είναι κάποιες από τις περιγραφές που κάνει η πραγματική εμπειρία του αισθητού κόσμου αλλά και η επιστημονική των άλλων μη ορατών διαστάσεων όπως και ο μύθος που με την απλότητα του δηλώνει.

Για να συλλάβουμε συνολικά το βιβλίο που έχουμε στα χέρια μας, θα καταφύγω στο Συμπόσιο του Πλάτωνος. Εκεί ανάμεσα στους άνδρες συμποσιαστές κάνει μέσα από τα λεγόμενα του Σωκράτη, γιατί η ίδια δεν εμφανίζεται, την εμφάνισή της η Διοτίμα. Σ’ αυτήν ανήκουν και οι λέξεις που έγιναν ο τίτλος του κειμένου μου. Η μάντισσα λοιπόν αυτή λέει στον Σωκράτη ότι υπάρχει στο μεταξύ των πραγμάτων κάτι που είναι πολύ σημαντικό. Αυτό το κάτι είναι ένα δαιμόνιο, ο Έρωτας, που κάνει τους ανθρώπους να εγκυμονούν στο σώμα και την ψυχή. Η εγκυμοσύνη είναι η τάση του ανθρώπου για δημιουργία. Για να γεννήσει όμως όμορφα πράγματα πρέπει πρώτα να μυηθεί στην ομορφιά. Νομίζω ότι αυτό το βιβλίο εντάσσεται ανάμεσα σε αυτά που μας καλούν στην μύηση στην ομορφιά για να γεννήσουμε όμορφα πράγματα που τόσο ο κόσμος τα έχει ανάγκη σήμερα.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL