Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
22.8°C26.3°C
3 BF 32%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.6°C26.2°C
3 BF 34%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
19.0°C24.8°C
2 BF 50%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.8°C
2 BF 65%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
24 °C
23.9°C24.5°C
2 BF 33%
Εν αρχή ην ο φόβος
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Εν αρχή ην ο φόβος

Άνοιξη του Μποτιτσέλι
Της Λήδας Καζαντζάκη

Εν αρχή ην ο φόβος. Για να επιβιώσουμε μέσα στον εγκλεισμό και στην κοινωνική απομόνωση. Και να ζήσουμε την επόμενη μέρα των αυτοματοποιημένων συμπεριφορών που κάποιοι ιθύνοντες και τα συστηματικά ΜΜΕ που τους στηρίζουν καλλιεργούν με θρησκευτική ευλάβεια. Έτσι ώστε να διαλυθεί ο κοινωνικός ιστός, οι δεσμοί που τον συγκροτούν. Να μεταμορφωθούμε σε φτωχοποιημένα, ανθρωπόμορφα μυρμηγκάκια που αγωνίζονται, τοποθετημένα σε επισφαλείς -προσωρινές-, απασφαλισμένες από τις συλλογικές συμβάσεις και ανασφάλιστες θέσεις εργασίας, για τον επιούσιο και αφήνουν ελεύθερες τις βλαβερές, επιθετικές ενορμήσεις τους για τον Άλλο, τον Διαφορετικό. Να φοβηθούμε τη συγκινησιακή, αυθόρμητη, φιλική ή σεξουαλική, επαφή με τον Άλλο, τον Γείτονα και τον Διπλανό μας, πόσο μάλλον τον Ξένο.

Εν αρχή ήταν η πανδημία. Της πανώλης, του μαύρου θανάτου, που περιέγραψε ο σύγχρονός της Βοκάκιος στο «Δεκαήμερό» του αλλά και πολύ αργότερα στην «Πανούκλα» του ο Αλμπέρ Καμύ. Μια οξεία λοιμώδη νόσο που μετέφεραν οι μολυσμένοι Γενοβέζοι με τα εμπορικά τους πλοία από τη χερσόνησο της Κριμαίας και την Κίνα στην Ευρώπη, τον ύστερο Μεσαίωνα. Περνούσε με το τσίμπημα των ψύλλων που παρασιτούσαν στον άρρωστο, μαύρο αρουραίο στον άνθρωπο, προσέβαλλε τη βουβωνική χώρα και τους πνεύμονες, μεταδιδόταν γρήγορα με την άμεση επαφή και τα σταγονίδια και είχε ως αποτέλεσμα 200 εκατομμύρια νεκρούς. Στην Ιταλία και ιδιαίτερα στις περιοχές της Φλωρεντίας και τις Σιένα χάθηκε, σύμφωνα με τις πηγές, ο μισός πληθυσμός τους. Ήταν τότε που καθιερώθηκε στη Βενετία ο όρος καραντίνα, η προληπτική για 40 μέρες μόνωση των καραβιών και του πληρώματός τους που έρχονταν στη λιμνοθάλασσά της. Τότε που άρχισαν να διώκονται οι Εβραίοι ως «αντίχριστοι» υπαίτιοι του κακού και παραβλέπονταν οι κακές συνθήκες υγιεινής που κυριαρχούσαν σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Οι αντιστοιχίες με το σήμερα που βιώνουμε είναι πολλές. Η ποιοτική διαφορά στην Ιταλία του 14ου αι. είναι μία και μοναδική και ουσιαστική. Η καθιέρωση μιας διαφορετικής κοσμοθεωρίας γύρω από τον homo universalis, τον καθολικό άνθρωπο, την αποστροφή των ανθρώπων του πνεύματος και της τέχνης από τους βυζαντινούς τύπους αλλά και την αυστηρά θρησκευτική, γοτθική τεχνοτροπία στη στροφή τους στα κείμενα της αρχαιότητας και στις ανθρωποκεντρικές αξίες της. Υπάρχουν θεωρητικοί της τέχνης που συνδέουν άμεσα αυτή τη γείωση στην εγκόσμια ζωή στο πολιτιστικό κίνημα που ονομάστηκε, όχι τυχαία, Αναγέννηση. Με αρχιτέκτονες και εικαστικούς όπως ο Μπρουνελέσκι, ο Ντονατέλο, ο Φρα Αντζέλικο, ο Παόλο Ουτσέλο, ο Μποτιτσέλι, ο Ραφαήλ, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο Μιχαήλ Άγγελος. Που συνέθεσαν ακόμα και τα θρησκευτικά τους θέματα με τη βοήθεια της γεωμετρικής προοπτικής. Για να ανοίξουν ένα ψευδαίσθητο G παράθυρο στη φύση και στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Μελέτησαν την ανατομία του ανθρώπινου σώματος, για να αποδώσουν τους όγκους του αλλά και τα συναισθήματά του πλαστικά. Χρησιμοποίησαν χρώματα ονειρικά. Άλλαξαν τη ροή της τέχνης με τον κοσμικό χαρακτήρα και την ανθρωπιστική χροιά που της προσέδωσαν.

Η απώλεια του ανθρωπισμού είναι δεδομένη. Σήμερα που οι ισχυρές δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της Βόρειας Αμερικής επισφραγίζουν για μια ακόμη φορά δαρβινιστικά. Κρατώντας το απαραίτητο υγειονομικό υλικό για τη διάσωση των ανθρώπων του Νότου στα τελωνεία τους. Αφήνοντας τους απόμαχους της ζωής να τελειώνουν μόνοι τους στα γηροκομεία. Ανοίγοντας ομαδικούς τάφους, όπως τότε στην Ιταλία του 14ου αιώνα, για τους αποκλεισμένους από το ιδιωτικό σύστημα Υγείας. Κηρύσσοντας, όπως ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, τη φιλανθρωπία και τους μαικήνες της σε κυρίαρχο μέσο καταπολέμησης της πανδημίας.

Η επόμενη μέρα πρέπει να είναι μια ημέρα μάχης. Σαν αυτή που υπερασπίστηκαν σε όλη τη διάρκεια του βίου τους, στη ζωή και στην τέχνη, ο Μανώλης Γλέζος και ο Περικλής Κοροβέσης. Ενσαρκώνοντας και την ιδέα του ανθρώπου που μάχεται για την ελευθερία του κάτω από τις πιο αντίξοες και δύσκολες συνθήκες. Για να νικήσουμε τη διασπορά του φόβου και να φέρουμε ξανά την άνοιξη.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL