Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
14.5°C19.6°C
3 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
16 °C
13.5°C17.7°C
1 BF 73%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
14.8°C18.0°C
1 BF 58%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
16.3°C16.3°C
1 BF 65%
Μέρες κορωνοϊού σε γύρο της Κεντρικής Αμερικής
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Μέρες κορωνοϊού σε γύρο της Κεντρικής Αμερικής

Κείμενο - φωτογραφίες: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου 2020. Ώρα 8.15 το βράδυ. Ανοίγω το Shiraz «Cape» που μου πρόσφερε η αεροσυνοδός και κάνω, υπό τη μυρωδιά του ράσπμπερι που αναδύεται από τον νοτιοαφρικανικό ερυθρό, νοερή πρόποση για το ταξίδι. Ύστερα από 13 χρόνια ξεκινώ για δεύτερη φορά, πάλι Φεβρουάριο, ταξίδι στην Κεντρική Αμερική.

Στην Ελλάδα ο προβληματισμός για τον Covid-19 εξαντλείται στο αν η σωστή απόδοση είναι «κορωναϊός», «κορονοϊός» ή «κορωνοϊός». Ίσως όχι άδικα. Με εξαίρεση από ένα κρούσμα σε Βέλγιο, Φινλανδία, Σουηδία, τρία σε Ιταλία, μονοψήφιους αριθμούς σε Γαλλία, Βρετανία και κάποια ελάχιστα στην Γερμανία, η Ευρώπη δεν δείχνει, τουλάχιστον στα μάτια των πολλών και ανυποψίαστων, να κινδυνεύει ιδιαίτερα. Και πάντως απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά σε πανδημία.

Όσο για τις χώρες προορισμού μου, κατά σειρά Παναμά, Μπελίζ, Γουατεμάλα, Ελ Σαλβαδόρ, Ονδούρα, Νικαράγουα, Κόστα Ρίκα και ξανά Παναμά, και τη χώρα διέλευσης, την Ολλανδία, ο απολογισμός κρουσμάτων είναι ακόμη μηδενικός. «All clear» λοιπόν για το ταξίδι. Όσο για τους ειδικούς, πιθανολογούν με βάσιμα επιχειρήματα ότι Κεντρική Αμερική και Υποσαχάρια Αφρική είναι οι λιγότερο «επισφαλείς» προορισμοί, δίχως αυτό να αποκλείει βεβαίως μεταφορά του ιού εκεί από κάποιον μετανάστη που επιστρέφει στην πατρίδα του ή κάποιον τουρίστα.

Τούτων δοθέντων, από το βράδυ Παρασκευής 14 Μαρτίου και την πρώτη μου διανυκτέρευση στον Παναμά, ο κορωνοϊός είναι το τελευταίο ζήτημα που με απασχολεί και που θα μπορούσε να με αποθαρρύνει από το να ακολουθήσω το αρχικό μου πρόγραμμα.


Υγειονομικό "φυλάκιο" της Νικαράγουα στα σύνορα με την Ονδούρα. Η "συνέντευξη" διήρκεσε σχεδόν μισή ώρα

Στις εφημερίδες, στις ειδήσεις στα τοπικά κανάλια, ακόμη και στις συζητήσεις μου με ντόπιους, είναι από τα τελευταία θέματα που απασχολούν την κεντροαμερικανική κοινή γνώμη. Ακόμη και όταν τα κρούσματα στην Ευρώπη αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται, «παίζει χαμηλά» στα δελτία ειδήσεων, κάποιες φορές μετά και τα αθλητικά.

Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου, πρωί. Αφήνω την Πόλη της Γουατεμάλας για Σαν Σαλβαδόρ. Έως τώρα οι διατυπώσεις στα σύνορα ήταν οι τυπικές. Συμπλήρωση φόρμας εισόδου / εξόδου, σφράγιση διαβατηρίου, τσεκάρισμα πως δεν μεταφέρω ζωικά προϊόντα, παράγωγα, φυτά, σπόρους ή τεράστια ποσά συναλλάγματος, ημερομηνία, υπογραφή, όλα αυτά τα γραφειοκρατικά.

Σήμερα όμως οι διατυπώσεις περνώντας τη συνοριακή γραμμή του Ελ Σαλβαδόρ είναι διαφορετικές. Είμαι ο μόνος Ευρωπαίος στα σύνορα. Τρεις ένστολοι με ρωτούν ποιες χώρες έχω επισκεφθεί τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Μου κάνει εντύπωση που και οι τρεις μετρούν δεύτερη και τρίτη φορά τις ημέρες που δείχνουν οι σφραγίδες στο διαβατήριό μου ότι απουσιάζω από την Ευρώπη. Έχω κλείσει ακριβώς 14 ημέρες και μπαίνω στη 15η. Κοιτάζουν ξανά τις σφραγίδες εισόδου σε Παναμά, Μπελίζ και Γουατεμάλα και μετρούν ξανά και ξανά τις ημέρες που έχουν μεσολαβήσει.

Διαβουλεύονται μεταξύ τους και, από τα ισπανικά που κάπως καταλαβαίνω, ακούω που αναφέρουν πως μόλις έκλεισα τις 14 ημέρες στην Κεντρική Αμερική, όπως και ότι είμαι απύρετος, ευδιάθετος και σε καλή φυσική κατάσταση. Μετά από λίγη ώρα παίρνω τη σφραγίδα εισόδου.

Κάνοντας επιτόπιο «ρεπορτάζ» μαθαίνω πως πήρα άδεια εισόδου καθώς ότι είχα κλείσει το μάξιμουμ χρονικό διάστημα εμφάνισης συμπτωμάτων του κορωνοϊού, που είναι οι 14 ημέρες, διαμένοντας στη διάρκειά τους σε τρεις χώρες της απολύτως «καθαρής» από τον ιό Κεντρικής Αμερικής. Αργότερα θα μάθω ότι χθες, Τετάρτη, εμφανίστηκε το πρώτο κρούσμα κορωνοϊού στη Λατινική Αμερική, στο Σάο Πάουλο, και ότι η Ελλάδα μπήκε και αυτή στο «κλαμπ».
 


Συμβουλές και οδηγίες πρόληψης της μετάδοσης του ιού στην είσοδο του Μουσέο ντε Άρτε υ Ντισένιο Κοντεμποράνεο του Σαν Χοσέ
 

Μπαίνει και η Κεντρική Αμερική στο «κλαμπ»

Σάββατο 7 Μαρτίου, νωρίς το πρωί. Διανύω την τρίτη εβδομάδα του ταξιδιού. Είμαι σε καλό «mood» και για τον πρόσθετο λόγο ότι στην περιοχή δεν έχει ακόμη εντοπιστεί κρούσμα κορωνοϊού. Στο ταξί όμως για τη στάση των υπεραστικών λεωφορείων της Τεγουσιγάλπα για Μανάγουα ο οδηγός με πληροφορεί ότι από χθες έχουμε το πρώτο κρούσμα στην Κεντρική Αμερική, και συγκεκριμένα στην Κόστα Ρίκα. Υπεύθυνος ένας 47χρονος φορέας από τις ΗΠΑ.

Μεσημέρι, Φροντέρα Λας Μάνος. Φθάνοντας στη μεθοριακή πόλη στα σύνορα Ονδούρας - Γουατεμάλας, βεβαιώνομαι πως η ιστορία με τον κορωνοϊό έχει γίνει πλέον επικίνδυνη και για την περιοχή. Εγώ και μία Ισπανίδα είμαστε οι μόνοι Ευρωπαίοι που φθάνουν σήμερα στη χώρα. Μας ζητούν να ακολουθήσουμε έναν αστυνομικό και έναν γιατρό. Μας συνοδεύουν ξεχωριστά σε έναν χώρο όπου είναι εμφανές πως έχει μόλις έχει στηθεί ιατρείο. Πλησιάζοντας το κόκκινο κιόσκι διαβάζω στα μπλε γράμματα της λευκής ταμπέλας: «Oficina Sanitaria Internacional. MINSA - Nicaragua».


Άδειοι από τουρίστες, λόγω ιού, η Πλάσα ντε Φράνσια και οι πεζόδρομοι ολόγυρα στο γραφικό όσο και κοσμικό Κάσκο Βιέχο

Η πρώτη ερώτηση που μου απευθύνει ο ιατρός είναι ποιες χώρες έχω επισκεφθεί τις τελευταίες εβδομάδες. Και οι τρεις παριστάμενοι υγειονομικοί μετρούν και δεύτερη και τρίτη φορά, όπως και στο Ελ Σαλβαδόρ, τις ημέρες που δείχνουν οι σφραγίδες στο διαβατήριο ότι απουσιάζω από Ευρώπη. Συνομιλούν, τηλεφωνούν προφανώς σε κάποια αρχή, με εξετάζουν, με βρίσκουν απύρετο, με ρωτούν αν είχα βήχα ή πυρετό, τους απαντώ όχι. Έπειτα από μισή ώρα ο γιατρός σηκώνει τον αντίχειρά του στο σήμα του «ΟΚ» εννοώντας πως γνωμοδοτεί υπέρ της εισόδου μου στη χώρα.

«Δηλαδή υπήρχε περίπτωση να μου απαγορεύσουν την είσοδο;» ρωτώ μια αξιόπιστη λόγω ιδιότητας πηγή. «Si» μου απαντά λιτά και κατηγορηματικά.

Τρίτη 10 Μαρτίου, Μανάγουα. Πρώτη είδηση στα κανάλια ο δεύτερος νεκρός στη Λατινική Αμερική και πρώτος στην Κεντρική Αμερική από κορωνοϊό, μια 40χρονη Παναμιανή ερχόμενη από την Ισπανία. Αρχίζω να προβληματίζομαι. Αύριο αναχωρώ για την πρώτη χώρα της Κεντρικής Αμερικής που μπήκε στο «κλαμπ», την Κόστα Ρίκα, ενώ μεσάνυχτα Πέμπτης προς Παρασκευή θα περνάω τα σύνορα του Παναμά.


Για κάποιον λόγο η πτήση που πήρα από το αεροδρόμιο Τοκούμεν του Παναμά για Άμστερνταμ θεωρήθηκε αυξημένης επικινδυνότητας και για πολλή ώρα η πύλη εξόδου είχε "καταληφθεί" από υγειονομικούς

«Οδύσσεια» σε αναστολή

Τετάρτη 11 Μαρτίου. Περπατώντας στο κεντρικότερο σημείο του Σαν Χοσέ, την «Αβενίδα 0», αντιλαμβάνομαι κάτι περίεργο. Δεν βλέπω «τρίτη ηλικία». Σκέφτομαι πως δεν μπορεί να είναι τυχαίο και πιστεύω πως οι γηραιότεροι συνειδητοποιούν ότι είναι περισσότερο εκτεθειμένοι στον ιό.

Δεν μου κάνει εντύπωση. Οι Κοσταρικανοί έχουν αυτοπειθαρχία. Ακόμη και δύο άτομα να βρίσκονται στη στάση συνομιλώντας όσο αναμένουν το λεωφορείο, θα έχουν πρώτα σχηματίσει ουρά. «Ευρώπη» για τα κεντροαμερικανικά δεδομένα. Και μάλιστα όχι οποιαδήποτε Ευρώπη, αλλά «Δυτική Ευρώπη» αναφέρω σε έναν διαδικτυακό διάλογο με άλλους Έλληνες.

Με βρίσκουν υπερβολικό. Δεν απαντώ. Απλώς αφήνω το λινκ μιας είδησης: στην παγκόσμια κατάταξη η Κόστα Ρίκα είναι 44η χώρα σε διαφάνεια. Η Ελλάδα 60ή. Ούτε μία ούτε δύο, αλλά 16 θέσεις χειρότερη. Διαβάζοντας στο Διαδίκτυο τις ειδήσεις για την -σε εγκληματικό βαθμό απερίσκεπτη- συμπεριφορά κάποιων επιπόλαιων Ελλήνων έναντι του κορωνοϊού βεβαιώνομαι για την ορθότητα κάποιων στατιστικών. Αλλά και για την αναπόφευκτη λήψη αυστηρών μέτρων στην Ελλάδα.

Πριν από τις 4 το απόγευμα επισκέπτομαι το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και Design. Βγαίνοντας βλέπω δύο αφίσες του υπουργείου Υγείας να καλύπτουν την ξύλινη πόρτα εισόδου. Στη μία το σλόγκαν «Cuándo hay que lavarse las manos?» συνοδεύεται από 12 εικονογραφημένα μηνύματα για το πότε απαιτείται να πλένουμε τα χέρια. Στη δεύτερη άλλα σκίτσα εξηγούν τη δέουσα συμπεριφορά όταν κάποιος φτερνίζεται.

Την επομένη ο υπουργός Υγείας της Κόστα Ρίκα προβαίνει σε ανακοινώσεις. Τη Δευτέρα κλείνουν τα σχολεία, αναστέλλονται τα ταξίδια των δημόσιων υπαλλήλων και λειτουργών στο εξωτερικό, Υγειονομικό μπαίνει στα σημεία εισόδου στη χώρα, οι δημόσιοι χώροι θα λειτουργούν με το 50% της πληρότητας.

Οι εφημερίδες στέκονται και στην οικονομική διάσταση του θέματος. Το 8,2% του κοσταρικανικού ΑΕΠ προέρχεται από τον τουρισμό, πάνω από 3,1 εκατομμύρια ξένοι επισκέφθηκαν τη χώρα το 2019, ενώ περίπου 220.000 εργαζόμενοι απασχολούνται στον τουριστικό τομέα.

Περνάω από το Εθνικό Θέατρο -και όπερα- του Σαν Χοσέ για να ρωτήσω πότε έχει παραστάσεις της «Οδύσσειας», που επρόκειτο να ανέβει σε διασκευή για κουκλοθέατρο και θέατρο σκιών. Για να μάθω πως αναστέλλονται λόγω ιού. Κρίμα...

Παρασκευή 13 Μαρτίου. Τελευταίο βράδυ στην Κεντρική Αμερική. Το αφιερώνω για βόλτα στο γραφικό Κάσκο Αντίγουο. Μουσική στα μπαρ, τουριστικά καταστήματα, πάγκοι, όμως ο κορωνοϊός έχει ήδη κάνει τη ζημιά του στον τουρισμό. Οι ξένοι είναι ελάχιστοι. Επιστρέφοντας στο ξενοδοχείο πετυχαίνω πλανόδια που πουλάει αντισηπτικά. Τα μπουκαλάκια είναι των 60 ml, άρα μπορώ να τα πάρω στο αεροπλάνο. Τη ρωτώ πόσο κοστίζει το καθένα. «Ουν ντόλαρ» μου απαντά.

Αν ήξερε τι αισχροκέρδεια επικρατεί στη χώρα μου, δεν είμαι καθόλου βέβαιος πως θα μου έλεγε την ίδια τιμή. Ίσως πάλι όμως η τιμιότητά της να μην επηρεαζόταν. Αυτό δεν θα το μάθω.


Στο Διεθνές Αεροδρόμιο της Πόλης του Παναμά. Πανέτοιμος για την επιστροφή στην Ευρώπη
 

Κυριακή 15 Μαρτίου 2020, Άμστερνταμ. Από την προσγείωσή μου στην ολλανδική πρωτεύουσα έως την αναχώρηση για Αθήνα μεσολαβούν δέκα ολόκληρες ώρες. Πολλές. Και σε αεροδρόμιο μεγάλο, με πολύ κόσμο. Δεν το πολυσκέφτομαι. Θα προτιμήσω βόλτα στην πόλη, έστω και με κρύο καιρό, από το να προσπαθώ να κρατιέμαι στα δύο μέτρα απόσταση από καθέναν εκ των χιλιάδων ταξιδιωτών που έρχονται, φεύγουν ή αλλάζουν αεροδρόμιο.

Όλοι οι Ασιάτες στους δρόμους κυκλοφορούν με μάσκες. Εδώ και στο απλό συνάχι τις φορούν, θα αμελούσαν στον κορωνοϊό;

Περνάω από ένα ιρλανδικό μπαρ, το «Molly Malone’s». Στον μαυροπίνακα μια χιουμοριστική προειδοποίηση «When the floor is full please use the astray» και μία σοβαρή με άσπρη κιμωλία: «cards only. Sorry no cash please». Υποθέτω πως το κατάστημα αποφάσισε να προστατεύσει τους εργαζόμενους, σερβιτόρους και ταμία από τα αγνώστων μικροβίων χαρτονομίσματα.

Σε μικρή απόσταση ένα ταχυφαγείο έχει κρεμάσει στη βιτρίνα μια αγγλόγλωσση ταμπέλα: «We do not shake hands due to the Coronavirus. Hopefully this way we can prvent the virus from infecting vulnerable people».

Την ίδια ώρα η Γουατεμάλα απαγορεύει την είσοδο σε όλους τους Ευρωπαίους.


"Handgel Sold Out". Άμστερνταμ, τελευταίος σταθμός στον δρόμο για την επιστροφή

Δευτέρα 16 Μαρτίου 2020, ξημερώματα. Φτάνω στο αεροδρόμιο της Αθήνας. Ελάχιστες ώρες μετά, έχοντας παραμείνει άυπνος από την υπερένταση του ταξιδιού μιας επιστροφής που, κάτι η διαφορά ώρας, κάτι η σύντομη διέλευση από Ολλανδία, διήρκεσε δύο ημέρες, από το Σάββατο, ακούω στις ειδήσεις για 14ήμερη καραντίνα όσων έρχονται εφεξής από το εξωτερικό.

Καθώς για ελάχιστες ώρες έχω αποφύγει το «υποχρεωτικόν» του μέτρου, αντιλαμβάνομαι πως όλο το ταξίδι στην Κεντρική Αμερική ήταν χρονικώς οριακό. Σχεδόν ταυτόχρονα η κυβέρνηση της Κόστα Ρίκα ανακοινώνει ότι μεσάνυχτα 18ης Μαρτίου κλείνει τα σύνορά της για τους ξένους, ενώ ήδη από την προηγουμένη έχουν κλείσει μπαρ, κλαμπ και καζίνα.

Στο Ελ Σαλβαδόρ ο Πρόεδρος Ναγκίμπ Μπουκέλε, ο οποίος έχει ήδη κλείσει σχολεία και χερσαία σύνορα λίγα εικοσιτετράωρα αφότου έφυγα από τη χώρα, απαγορεύει την είσοδο στους Ευρωπαίους.

Από τις 11.59 μ.μ. της ίδιας μέρας, ο Παναμάς κλείνει και αυτός τα σύνορά του.

Τρίτη 17 Μαρτίου 2020. Η κυβέρνηση της Γουατεμάλας κλείνει τα malls, απαγορεύει τις επισκέψεις σε γηροκομεία και φυλακές, απαγορεύει το αλκοόλ μετά τις 5 το απόγευμα και ακινητοποιεί τις δημόσιες συγκοινωνίες. Ταυτοχρόνως γίνεται η πρώτη κεντροαμερικανική χώρα που απαγορεύει τις πτήσεις επαναπροώθησης παράνομων μεταναστών από τις ΗΠΑ στο έδαφός της.

Τετάρτη 18 Μαρτίου. Γράφοντας το ταξιδιωτικό αυτό χρονικό στις μέρες του κορωνοϊού κλεισμένος στο σπίτι, κρατώ μια εικόνα αισιόδοξη: Είναι Σάββατο 29 Φεβρουαρίου και βρίσκομαι ακόμη στη Χουαγιούα του Ελ Σαλβαδόρ, όπου διοργανώνεται το διήμερο food festival. Πάνω από 100 πάγκοι με μπάρμπεκιου, κοψίδια, γαρίδες, ταμάλες, φριχόλες, πίτες πουπούσας με τυρί και λαχανικά και τεράστια γούφερ στην πλατεία να παίζουν κούμπια για να χορεύουν ζευγάρια όλων των ηλικιών. Μια αντιπροσωπευτική κεντροαμερικανική εικόνα.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL