Του Αδάμ Γιαννίκου
«Σοβαρά τώρα, δεν καταλαβαίνω γιατί οι ρεπόρτερ πρέπει βγαίνουν έξω στην κακοκαιρία για να μας προειδοποιήσουν γι’ αυτήν». Με αυτήν την αποστροφή του λόγου του ο γνωστός αμερικανός παρουσιαστής Τρέβορ Νόα σχολίασε την εικόνα των παγωμένων δημοσιογράφων που μετέδιδαν τα νέα για τον καιρό εν μέσω χιονισμένων τοπίων στις μεσοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ.
Στις αρχές του περασμένου Σεπτεμβρίου ο τυφώνας Φλόρενς είχε σφυροκοπήσει τη Βόρεια Καρολίνα, κινούμενος με ανέμους ταχύτητας 200 χιλιομέτρων την ώρα. Χιλιάδες άνθρωποι εγκατέλειψαν τότε τις εστίες τους, περιουσίες καταστράφηκαν. Οι εικόνες που μετέδωσαν τα διεθνή πρακτορεία έδειξαν τη θάλασσα να βγαίνει κυριολεκτικά στη στεριά. Τα νερά αποτέλειωσαν ότι είχαν αφήσει οι θυελλώδεις άνεμοι. Το καταστροφικό πέρασμα του τυφώνα άφησε πίσω του 57 νεκρούς σε τέσσερις ανατολικές πολιτείες. Εν μέσω αυτού του κατακλυσμού, που καταγράφηκε ως μια από τις χειρότερες πλημμύρες στην ιστορία των ΗΠΑ, οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν έχασαν την ευκαιρία να σχολιάσουν σκωπτικά την εικόνα ενός ρεπόρτερ του Weather Channel στο Γουίλμινγκτον της Βόρειας Καρολίνας, που με χίλια ζόρια προσπαθούσε να κρατηθεί όρθιος, στα όρια της επιβίωσης, αντιμέτωπος με τη μανία της φύσης και τους ανέμους που λυσσομανούσαν. Δεν ήταν, βέβαια, ακριβώς έτσι τα πράγματα. Την ώρα που ο ηρωικός ρεπόρτερ πάσχιζε να ξεσηκώσει το κοινό του, δύο περαστικοί πίσω του τον γείωσαν, περπατώντας σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Το σχετικό βίντεο είδαν 13,6 εκατομμύρια θεατές.
Το ερώτημα που βασανίζει σήμερα ακόμη περισσότερους είναι το αν υφίσταται πράγματι κλιματική αλλαγή. Κι αυτό είναι πράγματι περίεργο, αν κρίνει κανείς πως για τους επιστήμονες που ασχολούνται χρόνια με το περιβάλλον η κλιματική αλλαγή είναι γεγονός. Το ερώτημα που θα έπρεπε να μας βασανίζει είναι σε ποια έκταση υφίσταται, τι παραπάνω πρέπει να κατανοήσουμε γι’ αυτήν και ακολούθως πώς να την αντιμετωπίσουμε.
Στις αρχές του περασμένου Οκτωβρίου η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC), που ιδρύθηκε πριν τρεις δεκαετίες από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO) και λειτουργεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, προειδοποίησε ότι απομένουν πολύ λίγα χρόνια μέχρι να εξαντληθεί και το τελευταίο περιθώριο αύξησης της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου, πέρα από το οποίο και η παραμικρή μεταβολή θα έχει άμεσες και καταστροφικές συνέπειες για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους. Η έκθεση των ειδικών επιστημόνων δημοσιεύτηκε μία μόλις μέρα μετά την πρώτη Κυριακή των εκλογών στη Βραζιλία, που έδιναν σαφές προβάδισμα στον ακροδεξιό ηγέτη Ζαΐρ Μπολσονάρου. Ο πρόεδρος πλέον της Βραζιλίας έχει διακηρύξει με κάθε τρόπο πως σκοπεύει να καταργήσει το καθεστώς προστασίας τεράστιων εκτάσεων στον Αμαζόνιο, προκειμένου να κατασκευάσει υδροηλεκτρικά φράγματα και να εκκινήσει εξορύξεις, αγνοώντας επιδεικτικά τις προειδοποιήσεις για την ανεπανόρθωτη καταστροφή που τέτοιες κινήσεις θα προκαλέσουν στο φυσικό οικοσύστημα του αποκαλούμενου και πνεύμονα της Γης. Ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του βραζιλιάνου πρώην στρατιωτικού, με τον οποίο παγιώθηκε η πολιτική ανωμαλία στην όγδοη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, είναι και ο Ντόναλντ Τραμπ. Εν μέσω πολικού ψύχους την περασμένη βδομάδα, ο τελευταίος βρήκε την ευκαιρία να επαναλάβει τις γνωστές του απόψεις περί κλιματικής αλλαγής. «Στα όμορφα Μεσοδυτικά, οι θερμοκρασίες του ανέμου φτάνουν τους μείον 60, το ψυχρότερο που έχει ποτέ καταγραφεί. Τις ερχόμενες ημέρες αναμένεται να γίνουν πιο κρύες. Τι διάολο συμβαίνει με την Παγκόσμια Υπερθέρμανση; Σε παρακαλώ, γύρνα πίσω γρήγορα, σε χρειαζόμαστε!» Το τουίτ του αμερικανού Προέδρου προκάλεσε πλημμύρα αντιδράσεων. Οι επιστήμονες πάγωσαν.
Είναι αλήθεια πως δεν θα περίμενε κανείς σήμερα να μην γίνεται κατανοητή η διαφορά ανάμεσα στο «κλίμα» και τον «καιρό». Παράλληλα με τη ροή των σχετικών ειδήσεων, πολλές εφημερίδες και τηλεοπτικά δίκτυα στις ΗΠΑ κατέφυγαν σε χρηστικά θέματα, προκειμένου να εξηγήσουν τη διαφορά των δύο εννοιών στο ευρύ κοινό. Ακόμη και η Εθνική Διοίκηση Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) των ΗΠΑ, που όλον τον προηγούμενο καιρό είχε σιγήσει λόγω της αναστολής λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών, απάντησε ουσιαστικά στον Τραμπ μέσω twitter, εξηγώντας πως «οι χειμερινές καταιγίδες δεν αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει κλιματική αλλαγή».
Η αποκαλούμενη Πολική Δίνη προκάλεσε νέα βαρομετρικά χαμηλά στη σχέση της αμερικανικής ηγεσίας με την πραγματικότητα, αναγκάζοντας πολλούς να καταφύγουν για άλλη μια φορά στο χιούμορ. Το σκίτσο έδειχνε την υψωμένη πρύμνη του βυθιζόμενου Τιτανικού και σε ένα σύννεφο τα λόγια των τελευταίων επιβατών: «αν πράγματι βυθιζόμαστε, γιατί είμαστε τόσοι πολλοί έξω στον αέρα;» Εν μέσω γενικευμένης κρίσης, ο πολιτικός λόγος παραμένει στον αέρα: με ανθρώπους που παγώνουν στη θέα των φαινομένων και ανθρώπους που πασχίζουν να ισορροπήσουν με τη φαντασία τους.
