Το 2015, περίπου τέτοια εποχή, βρισκόμασταν σε μια βροχερή συνεδρίαση. «Την τελευταία δόση του ΕΝΦΙΑ αμφιβάλλω αν πρέπει να τη δώσουμε αφού θα είμαστε εμείς στην κυβέρνηση» είπε διστακτικά η συντρόφισσα από την καθοδήγηση. Καλή της ώρα όπου κι αν βρίσκεται.
Τη νύχτα του θερινού και δραματικού διαγγέλματος του Τσίπρα για τη συμφωνία (ή όχι), με πήρε ο πανταχού παρών Χρήστος Μ. και μου είπε «άκου προσεκτικά, γιατί αύριο είσαι σε κανάλι και πρέπει να είσαι προετοιμασμένος». Ανάμεσα στις δύο στιγμές, του χειμώνα και του θέρους, μεσολάβησαν, ίσως, τα σημαντικότερα γεγονότα των τελευταίων χρόνων. Όχι μόνο για την Αριστερά, αλλά και για τη χώρα και τους πολίτες και την ίδια την πολιτική. Διανύθηκε ένα τεράστιο πολιτικό διάστημα που πολλοί το θεώρησαν μια μορφή προδοσίας αρχέτυπων. Κληθήκαμε φίλοι, μέλη, στελέχη, βουλευτές, υπουργοί, ηγεσία να απολογηθούμε πολλαπλά για την επιλογή, για το «πρώτο εξάμηνο», για τον τύπο αντιπολίτευσης που κάναμε προηγουμένως, για τον χαρακτήρα της κυβέρνησης, για την Ιστορία, για την κουλτούρα, για ό,τι σχετίζεται με την Αριστερά, με το πολιτικό σύστημα, με την ιδεολογία, την κρίση, τη διοίκηση, τα πάντα.
Ως αριστεροί έπρεπε να εφεύρουμε επιχειρήματα όταν όλα τα είδη κοινού που μπορεί έστω και κάποια στιγμή της ζωής τους να επένδυσαν στην Αριστερά βρίσκονταν σε κλονισμό. Κανένας δεν αισθάνονταν ασφαλής, σταθερός, περιγεγραμμένος. Άνθρωποι που κάποτε είχαν ψηφίσει έναν αριστερό δήμαρχο και εκεί έληξε η σχέση τους με την Αριστερά, μέχρι παλιές καραβάνες του κινήματος, διαβασμένοι αντιστασιακοί, πιτσιρικάδες, ακτιβιστές, νεοφώτιστοι, ψυχωμένοι, τραυματισμένοι, όλοι βυθίστηκαν στην αμφιβολία, ένιωσαν ένοχοι που πίστεψαν, ένοχοι που επένδυσαν, ένοχοι για την ανατροπή. Υπήρξαν, βέβαια, και οι ανακουφισμένοι - «πήραμε χρόνο, θα τα καταφέρουμε, πόλεμος είναι».
Αυτός ο χώρος μιας εσωτερικής «διάσκεψης», αναστοχασμού, επίλυσης ενοχών, εύρεσης νέων ιδεολογικών μέτρων γέννησε αναγκαστικά τα υβρίδια μιας νέας Αριστεράς. Όχι ακριβώς ή μόνο της πραγματιστικής, αλλά την ανασφαλούς, της θητεύουσας στην αβεβαιότητα. Αυτής που πρέπει να επινοήσει λύσεις, όχι να κατοικήσει τις «ετοιματζίδικες» και αναφορικές. Η παράδοση της Αριστεράς ήταν οι βεβαιότητες.
«Το σύστημα νομοτελειακά θα καταρρεύσει, αφού βαθαίνει η κρίση του». Πού χωράει ο ουρανομήκης χρησμός μιας ολόκληρης αριστερής περιόδου στη σημερινή ταλάντευση τόσο της μνημονιακής επιλογής του θέρους του 2015, όσο και της κριτικής πρόσληψης σύνθετων λαϊκιστικών μορφωμάτων, σύγχρονων μορφών οικονομικής διακυβέρνησης, νεοφασισμού και νεοσυντηρητισμού; Η νέα Αριστερά είναι καταδικασμένη να ενσωματώσει τον συμβιβασμό χωρίς να γίνει συμβιβαστική. Αυτή την ενσωμάτωση (την εκλογίκευση μάλλον) μπορεί να την κάνει επιδερμικά, να γίνει, δηλαδή, απολογητής όλων των μέτρων οικονομικού φορμαλισμού που φάγαμε στο κεφάλι.
Μπορεί να την κάνει αναχωρητικά (ήδη ένα τμήμα παλιών συντρόφων δεν βρίσκεται κοντά μας). Μπορεί να την κάνει με μπαλιές στην εξέδρα, να επιτίθεται δηλαδή σε άλλο πρόβλημα από αυτό που της τίθεται. Μπορεί όμως να προσπαθήσει με σοβαρότητα να ζυγίσει συσχετισμούς, διοίκηση, στρατηγική και να πορευτεί εντάσσοντας το στιγμιαίο περιστατικό στη γενική κατεύθυνση - αρκεί να έχει γενική κατεύθυνση. Η εκλογίκευση για την οποία μιλάω δεν είναι θελκτική, με ρητορικές ευκολίες και γιουρούσια, είναι όμως ο μόνος δρόμος. Στην Ιταλία το πείραμα εντέλει απέτυχε. Εμείς δεν έχουμε τα περιθώρια.
Η Ελλάδα, μια χώρα υποτυπώδους παραγωγικής οντότητας, χωρίς ισχυρά πλέον πολιτισμικά χαρακτηριστικά, δεν έχει τα περιθώρια να έχει μια εξατμισμένη ή αλλοτριωμένη Αριστερά.
Πρέπει να αναπτυχθεί αυτή η σύνθετη νέα Αριστερά ακόμα και κόντρα στους «αριστερούς» της εθιμοτυπίας και όχι της αγάπης.
