Την καθαρή έξοδο από τα Μνημόνια σφραγίζουν τα θετικά μαντάτα από την κατάθεση του προϋπολογισμού, του πρώτου μεταμνημονιακού, που αντί για λαίλαπα λιτότητας προβλέπει μέτρα δημοσιονομικής επέκτασης. Μια εξέλιξη που έρχεται να βάει τέλος σε όλα τα σενάρια καταστροφής στα οποία βασίστηκε όλη την προηγούμενη περίοδο το αφήγημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Δικαιώνεται η δύσκολη απόφαση του 2015
Στο κυβερνητικό επιτελείο έχουν κάθε λόγο να χαμογελούν και να νιώθουν δικαιωμένοι. Όχι μόνο γιατί γίνονται πράξη όσα είχαν εξαγγελθεί από τον πρωθυπουργό στη ΔΕΘ - αλήθεια, πότε ήταν η τελευταία φορά που συνέβη κάτι τέτοιο; Όχι μόνο γιατί οι συντάξεις δεν περικόπτονται, επαληθεύοντας έτσι τα όσα υποστήριζαν τα κυβερνητικά στελέχη στις διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς. Όταν τόνιζαν πως το ΔΝΤ θα πέσει ξανά έξω και πως τα μέτρα που εισηγείται είναι δημοσιονομικά αχρείαστα. Ήταν η περίοδος που η αξιωματική αντιπολίτευση ήταν στα κάγκελα ζητώντας από την κυβέρνηση "να τα κλείσει όλα" για να μην τεθεί σε κίνδυνο η αξιολόγηση.
Στην πραγματικότητα, δικαιώνεται η πολύ δύσκολη πολιτική επιλογή του Αλέξη Τσίπρα το καλοκαίρι του 2015 να προχωρήσει σε έναν σκληρό συμβιβασμό. Μια κρίσιμη τακτική κίνηση, που είχε στον ορίζοντα έναν στρατηγικό στόχο: Να βγει η χώρα από τα μνημονιακά δεσμά με την κοινωνία όρθια. Επιλογή που λοιδωρήθηκε και επικρίθηκε με τον πιο σκληρό τρόπο από τους αντιπάλους, μα κυρίως από τους... φίλους.
Σήμερα, τρεισήμισι χρόνια μετά, το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής ανήκει στο παρελθόν, η Ελλάδα είναι ένα κράτος, με ελαφρώς πιο αυστηρή εποπτεία μεν, ίσο με τα υπόλοιπα κράτη - μέλη της Ευρωζώνης δε. Οι στόχοι επιτυγχάνονται και η οικονομία εξέρχεται του σπιράλ της λιτότητας καταγράφοντας τα πρώτα αναπτυξιακά βήματα. Και όλα αυτά τη στιγμή που για πρώτη φορά, σε επίπεδο διακυβέρνησης, γίνεται προσπάθεια ώστε η ανάκαμψη των αριθμών να σημαίνει και ανάκαμψη της κοινωνίας.
Πολιτική προσανατολισμένη στην κοινωνία
Φυσικά, δεν πρόκειται ούτε για επανάσταση ούτε για σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει όμως πως μια αριστερή πολιτική σε συνθήκες ασφυκτικής κρίσης και συντριπτικών συσχετισμών είναι η πολιτική που κρατάει τη χώρα όρθια και παράλληλα έχει σαφή προσανατολισμό για τα συμφέροντα των πολλών;
Η στήριξη του κοινωνικού κράτους με την ενίσχυση κρίσιμων τομέων του όπως η υγεία και η παιδεία, η παραγωγική ανασυγκρότηση με την ανάκαμψη της μεσαίας τάξης που διέλυσαν τα Μνημόνια, η στήριξη των εργαζομένων με την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και την αύξηση του κατώτατου μισθού, παρά το σαμποτάζ της ΓΣΣΕ, αν μη τι άλλο συνιστούν σαφή προσανατολισμό.
Η μείωση της ανεργίας, που σήμερα βρίσκεται στο 18,9% από το 27% που παρέδωσαν οι κυβερνήσεις Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ, η δημιουργία 300.000 θέσεων εργασίας με βασικό επίδικο την ολοένα και πιο καθαρή επικράτηση της πλήρους και σταθερής απασχόλησης έναντι της μερικής, τα στοχευμένα προγράμματα για νέους επιστήμονες και η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος βάζουν γερά θεμέλια για τη μεταμνημονιακή εποχή.
Τι θα γενούμε χωρίς Μνημόνια;
Ήταν άραγε αυτή μια προδιαγεγραμμένη πορεία; Κάθε άλλο. Οι ακραίες νεοφιλελεύθερες δυνάμεις στη χώρα, με προεξάρχουσα τη Ν.Δ. του Κυριάκου Μητσοτάκη, βρίσκονται σε στρατηγικό και πολιτικό αδιέξοδο. Και αυτό διότι η τρόικα και τα Μνημόνια έδιναν το άλλοθι να εφαρμόζονται τα προγράμματα λιτότητας υπό τον μανδύα της επιβολής και της έκτακτης εθνικής ανάγκης.
Είναι χαρακτηριστικό πως η αξιωματική αντιπολίτευση με κάθε μέσο επιχείρησε να "συνεφέρει" τους Ευρωπαίους ώστε να μην "υποκύψουν" στον Τσίπρα και τον Τσακαλώτο, ζητώντας να μην επιτρέψουν την κατάργηση της περικοπής των συντάξεων. Έπαιξαν μάλιστα όλα τους τα λεφτά, πολιτικά μιλώντας, σε αυτό, χάνοντας πανηγυρικά. Την ίδια στιγμή, ο Κ. Μητσοτάκης ζητάει την επαναφορά του μνημονιακού "1 προς 5" για το Δημόσιο, ενώ κάνει λόγο για τέταρτο Μνημόνιο και καταστροφή της οικονομίας, μην μπορώντας όμως να καταψηφίσει τα θετικά μέτρα της κυβέρνησης. Το κενό στο αφήγημά της η Ν.Δ. το καλύπτει με την υιοθέτηση της ακροδεξιάς ατζέντας.
Η εικόνα της απουσίας του Κυριάκου Μητσοτάκη από τη Βουλή κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου για τη μείωση των ασφαλιστικων εισφορών και της επανόδου του την επομένη για την ασφάλεια, με αφορμή τη "βία και την ανομία" στα πανεπιστήμια, μαρτυράει πολλά.
Η συμφωνία των Πρεσπών και ο εξορθολογισμός των σχέσεων με την Εκκλησία κλείνουν ιστορικές εκκρεμότητες
Παράλληλα, η κυβέρνηση προχωράει στην επίλυση ιστορικών εκκρεμοτήτων εντός και εκτός της χώρας. Η διαδικασία για την κύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών προχωράει, παρά τα εμπόδια που επιχειρούν να βάλουν οι νοσταλγοί των εθνικισμών και του μίσους σε Ελλάδα και ΠΓΔΜ. Ο Ζ. Ζάεφ φαίνεται πως έχει καταφέρει να πείσει, εκτός από τους βουλευτές, και την κοινωνία για την αναγκαιότητα και τα οφέλη της εφαρμογής της συμφωνίας με τις συνταγματικές αλλαγές. Πρόσφατη δημοσκόπηση στη γείτονα αποκάλυπτε πως το 56,5% των πολιτών τάσσεται υπέρ της κοινοβουλευτικής διαδικασίας σχετικά με την τροποποίηση του συντάγματος.
Έτσι, όπως όλα δείχνουν, η διαδικασία στην ΠΓΔΜ θα ολοκληρωθεί έως τον Ιανουάριο, ανοίγωντας τον δρόμο για την κύρωση της συμφωνίας από το ελληνικό Κοινοβούλιο, κλείνοντας ένα κρίσιμο κεφάλαιο για την ιστορία της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων. Με τρόπο ειρηνικό, συναινετικό και αμοιβαία επωφελή.
Όσον αφορά την άλλη ιστορική εκκρεμότητα, αυτή του εξορθολογισμού των σχέσεων Εκκλησίας- Πολιτείας, η κυβέρνηση εμφανίζεται αποφασισμένη να προχωρήσει στην ολοκλήρωσή της με τη νομοθέτηση του πλαισίου συμφωνίας που ανακοίνωσαν ο Αλ. Τσίπρας και ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος. Με γνώμονα την ανάγκη εξαντλητικού διαλόγου και συναινέσεων, την Παρασκευή ξεκίνησε ο κύκλος επαφών και διαβουλεύσεων. Ο υπουργός Παιδείας Κ. Γαβρόγλου συναντήθηκε με τον αρχιεπίσκοπο, ενώ σήμερα είναι προγραμματισμένη συνάντηση με αντιπροσωπεία της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης και δρομολογείται επαφή και με αντιπροσωπεία του Πατριαρχείου.
