Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
15 °C
12.0°C16.5°C
1 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
11.5°C16.0°C
0 BF 65%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
14 °C
7.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
12.8°C15.8°C
2 BF 80%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
5 °C
4.9°C12.9°C
0 BF 100%
Η ευθύνη μας απέναντι στην Ιστορία
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η ευθύνη μας απέναντι στην Ιστορία

Η περιφρούρηση μέσα από το ύψιστο αγαθό, που είναι η γνώση και η έρευνα, του δημόσιου χώρου. Είναι η περιφρούρηση του άρρηκτου δεσμού ισότητας και ελευθερίας. Εάν για τις νεοφιλελεύθερες δυνάμεις η ελευθερία είναι ένα πράγμα και σχετίζεται με τον ιδιωτικό τομέα, για τον προοδευτικό κόσμο ελευθερία και ισότητα είναι ένα πράγμα

Της Σίας Αναγνωστοπούλου*

Η συζήτηση για την αναθεώρηση του συντάγματος, η κορυφαία στιγμή του κοινοβουλευτικού και πολιτικού βίου, δεν ξεκινάει με τους καλύτερους οιωνούς. Πολύς χρόνος καταναλώνεται σε μια στείρα αντιπολίτευση, στην καταστροφολογία. Κι όταν κάποιοι λένε ότι το σύνταγμα, τόσο η θέσπισή του όσο και η αναθεώρησή του, απαντάει στις προκλήσεις της Ιστορίας, τίθεται το μεγάλο ερώτημα πώς και τι διαβάζει ο καθένας μας από την Ιστορία. Και εκεί είναι οι ιδεολογικές γραμμές, εκεί δημιουργούνται οι συναινέσεις, εκεί δημιουργούνται, όμως, και οι συγκρούσεις.

Τι διαβάζουμε, λοιπόν, ο καθένας από την Ιστορία; Είχαμε μία μεγάλη κρίση, μία τραυματική κρίση. Είχαμε σε όλη την Ευρώπη -και εξακολουθούμε να έχουμε- επέλαση ενός νεοφιλελευθερισμού που όχι μόνο καθηλώνει τις κοινωνίες λόγω ακραίας λιτότητας, κυρίως, αλλά μετασχηματίζει τους ίδιους τους δημοκρατικούς θεσμούς, την ίδια τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών.

Αυτές είναι μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας. Η ακόμα πιο μεγάλη πρόκληση; Είναι η ακραία άνοδος της Ακροδεξιάς.

Η αναθεώρηση ενός συντάγματος τι στόχο έχει; Να απαντήσει, πρώτον, στο κατεπείγον των καιρών, αυτό το ερώτημα το κατεπείγον που έχει θέσει ένας λαός. Δεύτερον, να κατευθύνει το σύνταγμα, άρα και τον ίδιο τον λαό, το ίδιο το πολιτικό σύστημα προς μία κατεύθυνση που θα δείχνει τι όραμα έχει για το μέλλον και τι θέσεις μάχης θέλει να έχει ένας λαός για να μπορέσει να πολεμήσει.

Αυτός ο λαός απαξίωσε το πολιτικό σύστημα και εξαιτίας του άρθρου 86, άρα χρειάζεται άμεση αναθεώρηση. Συναινούμε τώρα ότι η επόμενη αναθεωρητική Βουλή προς αυτήν την κατεύθυνση θα το αναθεωρήσει; Αν δεν μιλήσουμε γι' αυτό, φοβάμαι ότι θέλουμε να φτιάξουμε έναν χυλό.

Τρίτον, συμφωνούμε όλοι ότι αυτή η κοινωνία, αυτήν τη στιγμή και μετά την εμπειρία της κρίσης, φωνάζει ότι το πολιτικό σύστημα συγκροτήθηκε σε μία ελίτ σε διασύνδεση με οικονομικά συμφέροντα, με πελατειακό σύστημα, άρα κάπου πρέπει να σπάσει αυτό; Άρα η βουλευτική ασυλία πρέπει να διαφοροποιηθεί και να αναθεωρηθεί; Πρέπει οι βουλευτικές θητείες να μειωθούν, να μην έχουμε αυτήν την επαγγελματοποίηση της βουλευτικής ζωής, της πολιτικής ζωής, που δημιουργεί από την άλλη μεριά αναγκαστικά πελατειακές σχέσεις;

Πρέπει να απαντήσουμε τώρα σε αυτά, όχι αύριο, όχι να αφήσουμε ως άλλοθι να πούμε ότι τα αναθεωρούμε γι’ αυτόν τον λόγο και αυτά πρέπει να αναθεωρηθούν. Συναινέσεις, λοιπόν, σε τέτοια μείζονα άρθρα πρέπει να υπάρξουν.

Ένα άλλο άρθρο, στο οποίο μπορούν να υπάρχουν συναινέσεις και στο οποίο ρίξαμε νερό στο κρασί μας, είναι το άρθρο 3. Επαίρονται τα κόμματα και της Νέας Δημοκρατίας και του ΚΙΝ.ΑΛΛ. ότι είναι φιλελεύθερα αστικά κόμματα, είναι απευθείας από τον διαφωτισμό.

Πρέπει το άρθρο 3 -και σε αυτό πρέπει να συναινέσουμε- να υπογραμμίζει ότι το κράτος είναι ουδετερόθρησκο; Πρέπει σε συνδυασμό με το άρθρο 13 να συναινέσουμε όλοι ότι το κράτος δεν θρησκεύεται; Η κοινωνία θρησκεύεται ή δεν θρησκεύεται. Το κράτος, όμως, δεν θρησκεύεται, άρα οι αξιωματούχοι του και οι λειτουργοί του αυτονομιμοποιούνται μέσω των δημοκρατικών θεσμών. Πρέπει να συναινέσουμε;

Για μένα έπρεπε να καταργηθεί και η διατύπωση «επικρατούσα» θρησκεία. Ήδη από τον Κοραή υπάρχει αυτό το αίτημα. Αν δεν το φέρνουμε τώρα, είναι γιατί όντως χρειάζονται συναινέσεις σε ένα κρίσιμο θέμα που ακουμπάει την παράδοση του ελληνικού λαού και όλα αυτά, αλλά τουλάχιστον ας συμφωνήσουμε στα ελάχιστα.

Ας κάνουμε ένα μεγαλύτερο βήμα. Ποια είναι τα επείγοντα των καιρών και στην Ελλάδα, αλλά κυρίως στην Ευρώπη; Το σύνταγμα πρέπει να δημιουργεί θέσεις μάχης για μια κοινωνία, για ένα πολιτικό σώμα, για τον λαό ως πολιτική οντότητα;

Τι διαπιστώσαμε στην κρίση; Τι διαπιστώνουμε με την επέλαση του νεοφιλελευθερισμού; Την υπονόμευση των δημοκρατικών θεσμών, την υπονόμευση της λαϊκής κυριαρχίας, άρα την υπονόμευση της ίδιας της δημοκρατίας. Πρέπει να ξαναβρεί τρόπους. Είναι ή δεν είναι επείγον να ξαναβρεί τρόπους το κοινοβουλευτικό σύστημα για να μην αποστεωθεί, για να μην χάσει την πολιτική του δυναμική να συνομιλήσει πάλι με τον δρόμο; Να συνομιλήσει και να συνεγείρει τον λαό στην πολιτική πράξη;

Δεν είναι κατεπείγον όταν βλέπουμε ότι απέχει τόσο μεγάλο σώμα, τόσο μεγάλο ποσοστό του εκλογικού σώματος από τις εκλογές; Δεν χτυπάει η καμπάνα της Αγια - Σοφιάς όταν το βλέπουμε αυτό και ταυτοχρόνως βλέπουμε την άνοδο της Ακροδεξιάς; Άρα δεν πρέπει να βρεθούν δρόμοι; Η λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία, η άμεση δημοκρατία σε σχέση, σε συνδυασμό πάντα με τους κοινοβουλευτικούς θεσμούς, δηλαδή τα δημοψηφίσματα.

Θα είχα να πω για το δημοψήφισμα του 2015 ότι και εγώ είμαι υπερήφανη και ούτε το παίρνω πίσω δευτερόλεπτο για έναν λόγο, και οφείλω να τον πω σε αυτήν τη Βουλή. Σε εκείνες τις κρίσιμες στιγμές, αν το 62% του ελληνικού λαού δεν στεκόταν δίπλα στην κυβέρνησή του, η χώρα θα είχε βγει από την Ευρωζώνη όπως το κανόνιζε ο Σόιμπλε. Ήταν μια μεγαλειώδης στιγμή και απαξιώστε την όσο θέλετε. Εμείς και αυτοί ξέρουν.

Είχα την τύχη και την τιμή να οριστώ αμέσως μετά τον πρωθυπουργό αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών. Όλοι οι πρέσβεις ευρωπαϊκών χωρών που ήλθαν και με επισκέφθηκαν μου είπαν ένα πράγμα, ότι συντάραξε την Ευρώπη. Και εκεί που πρέπει να δείτε τι συμβαίνει πραγματικά και να δούμε το κατεπείγον είναι πώς μια Ευρώπη με τους θεσμούς της, που δεν λογοδοτούν, δεν δίνει σημασία στη λαϊκή κυριαρχία. Άρα, το σύνταγμα είναι θέση μάχης και γι’ αυτό.

Ένα τελευταίο ζήτημα, το περίφημο άρθρο 16. Στην Επιτροπή θα έχουμε χρόνο να συζητήσουμε γι’ αυτό το θέμα. Η θέση μας είναι γνωστή και δεν είναι γνωστή ούτε για ιδεοληψία ούτε για τίποτα τέτοιο όπως θεωρείτε εσείς. Εδώ συμπυκνώνεται η σύγκρουση Αριστεράς, προοδευτικών δυνάμεων -και θα αποδείξουμε ποιες είναι προοδευτικές δυνάμεις- με τον νεοφιλελευθερισμό και τις νεοσυντηρητικές δυνάμεις.

Τι είναι, λοιπόν, το άρθρο 16; Η περιφρούρηση μέσα από το ύψιστο αγαθό, που είναι η γνώση και η έρευνα, του δημόσιου χώρου. Είναι η περιφρούρηση του άρρηκτου δεσμού ισότητας και ελευθερίας. Εάν για τις νεοφιλελεύθερες δυνάμεις η ελευθερία είναι ένα πράγμα και σχετίζεται με τον ιδιωτικό τομέα, για τον προοδευτικό κόσμο ελευθερία και ισότητα είναι ένα πράγμα.

Μας κατηγορείτε για εξισωτισμό. Ναι, γιατί για εμάς η αριστεία είναι αποτέλεσμα της ισότητας και της ελευθερίας. Είναι προϋπόθεση η ισότητα και η ελευθερία και αυτό θέλουμε να το εγγυηθούμε. Είδαμε τι έγινε με τα ΜΜΕ και την ιδιωτικοποίηση του δημόσιου χώρου. Για το άρθρο 16, λοιπόν, θα επανέλθουμε.

Έχουμε ευθύνη, αυτό το Κοινοβούλιο, εμείς σήμερα, απέναντι στην Ιστορία. Δεν μπορεί να ερχόμαστε εδώ και να λέμε ότι το να εξορθολογίσουμε ή να συνταγματοποιήσουμε τον νεοφιλελευθερισμό είναι η απάντηση στις προκλήσεις του καιρού μας. Αύριο οι επόμενες κοινωνίες, οι επόμενες γενεές που θα διαβάζουν τα πρακτικά της Βουλής, θα έρθουν να μας κρίνουν. Άλλο ανεβαίνει, άλλο επελαύνει, που απαξιώνει μεγάλη μερίδα του πληθυσμού. Σε αυτά πρέπει να απαντήσουμε.

* Από την ομιλία της στη Βουλή για τη συνταγματική αναθεώρηση

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL