Του Ιωάννη Σάββα*
Το μεσημέρι της 28ης Οκτωβρίου 2018, ημέρα Κυριακή, ο Έλληνας ομογενής Κωνσταντίνος Κατσίφας πέφτει νεκρός από τα πυρά της αλβανικής αστυνομίας και των αλβανικών ειδικών δυνάμεων κάτω από αδιευκρίνιστες μέχρι εκείνη τη στιγμή συνθήκες. Τα πιθανά σενάρια πίσω από τη στυγνή δολοφονία τού άτυχου ομογενή που οφείλει να ερευνήσει κάθε σώφρων και αμερόληπτος ερευνητής είναι πολλά, αλλά τρία είναι τα κυρίαρχα. Πρώτον, ο Κατσίφας δολοφονήθηκε γιατί ύψωσε την ελληνική σημαία. Δεύτερον, ο Κατσίφας δολοφονήθηκε γιατί τον «είχαν στο μάτι» οι αλβανικές αρχές, οι οποίες και έψαχναν την κατάλληλη αφορμή γι’ αυτό. Τρίτον, και λογικότερον, υπήρξε τραμπουκισμός μεταξύ Κατσίφα και Αλβανών ένστολων και στην ένοπλη σύρραξη που ακολούθησε η αστυνομία και ο στρατός (οργανισμοί γνωστοί παγκόσμια για τη χρήση άσκοπης βίας) σκότωσαν εν βρασμώ ή εν ψυχρώ τον 35χρονο Κατσίφα.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Κατ' αρχάς, είναι δέον να τονιστεί ότι ο εθνικισμός, σε οποιαδήποτε παραλλαγή του (ελληνική, αλβανική, τουρκική κ.ο.κ.), αποτελεί δολοφονικό εργαλείο, ιδιαίτερα επικίνδυνο στα χέρια κρατικών και παρακρατικών. Ο εθνικισμός, όπως και το κεφάλαιο άλλωστε έχουν αποδείξει ότι δεν δίνουν δεκάρα για την ανθρώπινη ζωή. Και μη μου ζητήσετε παράθεση παραδειγμάτων· υπάρχουν αναρίθμητα στην Ιστορία, σε όποια εποχή διαλέξετε.
Οι Έλληνες της Βορείου Ηπείρου όντως αποτελούν μειονότητα και, όπως όλες οι μειονότητες, βρίσκονται σε δυσχερή θέση μέσα στον ασφυκτικό κλοιό του κυριαρχικού κράτους. Όταν κάποιοι φωνάζουν υπέρ των μειονοτήτων στη χώρα τους, δεν το κάνουν, όπως νομίζουν οι ανίδεοι, επειδή αγαπούν τους ξένους πιο πολύ από τους ντόπιους, αλλά επειδή θέλουν ίσα και ίδια δικαιώματα για όλες τις μειονότητες όλων των χωρών. Όλοι αυτοί, για παράδειγμα, που δεν έχουν μιλήσει ποτέ για θέματα μειονοτήτων, ίσως από «υπερβολική αγάπη για την πατρίδα», είναι το ίδιο ένοχοι με το αλβανικό κράτος για την κακομεταχείριση των Βορειοηπειρωτών.
Οι γηγενείς αυτόκλητοι σωτήρες που αγάπησαν εν μία νυκτί τον Κατσίφα, αντί να ψέξουν την κρατική κτηνωδία σε όλες της τις εκφάνσεις και να καταγγείλουν την καταπίεση των μειονοτήτων από τα θεσμικά κράτη (της Βορείου Ηπείρου αλλά και όλων των μειονοτήτων αδιαχώριστα και αδιάκριτα), περιορίστηκαν στο να φωνάξουν «αθάνατος» και «ήρωας» και έπειτα επέστρεψαν ως τίμιοι φιλήσυχοι πολίτες στις εστίες τους και στον λήθαργό τους περιμένοντας τον επόμενο νεκρό ή τις επόμενες εκλογές (!) για να ασχοληθούν με τη Βόρεια Ήπειρο και με τα μειονοτικά ζητήματα. Ανθρωπισμός α λα καρτ και φιλοπατρία εκ του ασφαλούς πάντοτε. Τουλάχιστον ο Κατσίφας, καλώς ή κακώς (εγώ λέω κακώς), τίμησε τις ιδέες του με το αίμα του, σε αντίθεση με τους κάργα καλούς νοικοκυραίους εν Κύπρω και εν Ελλάδι, οι οποίοι δεν τόλμησαν ποτέ τους τίποτα με το πρόσχημα ότι έχουν «γυναίκα και παιδιά» και ούτε ποτέ υπερέβησαν την καθεστηκυία τάξη προσπαθώντας να βγουν λίγο έξω από τα στάσιμα νερά του αστικού τους βολέματος, έτσι από ιδεολογία βρε αδερφέ.
Οι κάτοικοι της Βορείου Ηπείρου από μικρά παιδιά ακούν από τους πατριδοκάπηλους και από τους μεγαλοϊδεάτες, οι οποίοι μίκρυναν την Ελλάδα ανεπιστρεπτί και θα τη μικρύνουν ακόμα περισσότερο αν συνεχίσουν με τον ίδιο ρυθμό, για τη Μεγάλη Ελλάδα και για τη θεόθεν εκπλήρωση της προφητείας «πάλι με χρόνους με καιρούς πάλι δικά μας θα 'ναι». Όλοι έχουν δικαίωμα στο όνειρο και στο κάτω-κάτω το όνειρο είναι τζάμπα και δεν απαιτεί και ιδιαίτερες θυσίες...
Η αλβανική Δικαιοσύνη, που έτσι κι αλλιώς έχει πολύ δρόμο ακόμα μπροστά της για να βελτιωθεί, παρουσίασε σημαντικές ελλείψεις και ερασιτεχνισμούς. Ωστόσο, αποτελεί αδήριτη ανάγκη να τονιστεί ότι τον Κατσίφα δεν τον δολοφόνησαν οι Αλβανοί. Οι λαοί, κύριοι της άκυρης ενημέρωσης, δεν δολοφονούν. Τα κράτη δολοφονούν. Τον Κατσίφα τον δολοφόνησε ο θεσμός του σύγχρονου αστικού κράτους παρέα με τα ζωτικά για την επιβίωση όργανά του, τον στρατό και την αστυνομία. Κάπου εδώ αναδύεται το ερώτημα: ποιος θεσμός τελικά είναι φονικότερος; Ο θεσμός του κράτους ή ο θεσμός του έθνους; Αναμφίβολα ο πρώτος, αν και αμφότεροι οι θεσμοί έχουν πλούσιο ιστορικό γραμμένο με το αίμα, το κρασί των αιώνων.
Τελικά, όταν δολοφονεί η αλβανική αστυνομία, η κοινή γνώμη ξεσηκώνεται με τη φαντασία της να καλπάζει. Αν, για παράδειγμα, ήταν η ελληνική αστυνομία που δολοφονούσε Έλληνα, όπως συνέβη τόσες φορές στη νεοελληνική ιστορία του παρακράτους, τότε σαφώς θα ήταν καλύτερα. Βλέπεις, άλλο είναι να σε δολοφονεί ωραία και χριστιανικά ο ομογενής σου και άλλο να σε δολοφονούν αλλόφυλοι. Έχει άλλη αισθητική ο φόνος φαίνεται...
Σε απάντηση κάθε ακραίας φωνής που υποβιβάζει τον άνθρωπο και τις αξίες του για το χατήρι τού τάδε έθνους ή της τάδε κλειστής σέχτας ανθρώπων, ο Αλβανός πυγμάχος πρωταθλητής Φλοριάν Μάρκου, μεγαλωμένος στην Ελλάδα, υψώνει έπειτα από κάθε νίκη του και την αλβανική σημαία και την ελληνική. Αυτή είναι, κατά τη γνώμη μου, η απάντηση κάθε σωστού ανθρώπου για την ελληνοαλβανική φιλία και κάθε διανθρώπινη σχέση.
* Ο Ιωάννης Σάββα είναι αρχαιολόγος-ιστορικός ερευνητής. Διαμένει στην Κύπρο
