Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.0°C25.9°C
3 BF 34%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.4°C26.5°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.0°C24.4°C
2 BF 51%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.7°C21.0°C
2 BF 71%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
24.0°C24.0°C
1 BF 40%
Η οικονομία και ο παραμορφωτικός φακός της πολιτικής
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η οικονομία και ο παραμορφωτικός φακός της πολιτικής

Της Ράνιας Αντωνοπούλου*

Η δημόσια αντιπαράθεση για την οικονομία μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης παραμένει εδώ και μήνες επικεντρωμένη σε δύο σημεία: Πρώτον, στην «καθαρότητα» ή μη της επικείμενης εξόδου από τα Μνημόνια και, δεύτερον, στην πραγματική κατάσταση της οικονομίας έπειτα από 10 χρόνια ύφεσης.

Μιλώντας για «καθαρή έξοδο», κυβέρνηση και αντιπολίτευση εννοούν διαφορετικά πράγματα. Η κυβέρνηση εννοεί έξοδο χωρίς προληπτική γραμμή στήριξης, ούτως ώστε αφενός να αποφευχθούν νέες δεσμεύσεις, αφετέρου να επιτραπεί μεγαλύτερη ελευθερία στην άσκηση οικονομικής πολιτικής. Αντιθέτως, η Ν.Δ. θεωρεί πως οι υφιστάμενες δεσμεύσεις για το 2019-2020, συμπεριλαμβανομένων των δεσμεύσεων για πρωτογενή, αν και φθίνοντα, πλεονάσματα για πολλά χρόνια ακόμη, δεν επιτρέπουν να μιλάμε για «καθαρή έξοδο». Η Ν.Δ., μάλιστα, ήδη αποκαλεί «4ο Μνημόνιο» τις δεσμεύσεις αυτές, παρότι και τις έχει ψηφίσει και δεν τις αμφισβητεί ως «κυβέρνηση αν αναμονή».

Η κυβέρνηση δικαίως ισχυρίζεται ότι χωρίς προληπτική γραμμή -ιδέα στην οποία αντιτίθεται σθεναρά και δογματικά ο διοικητής τη ΤτΕ Γ. Στουρνάρας- η μεταμνημονιακή οικονομική πολιτική αποκτά μεγαλύτερη ευελιξία και ελευθερία, καθώς την πίεση των αγορών θα αντισταθμίζει το ταμειακό απόθεμα των 20 δισ., που ήδη διαμορφώνεται. Είναι, όμως, ανακριβές ή άτοπο να υποστηρίζει κανείς ότι με την «καθαρή έξοδο» τελείωσε και η περιπέτεια της δημοσιονομικής προσαρμογής. Οι δεσμεύσεις μας προς τους πιστωτές συνεχίζουν να υφίσταται, όχι λόγω Μνημονίων, αλλά γιατί απορρέουν από το ίδιο το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο. Γι’ αυτόν τον λόγο, τόσο ο υπουργός Οικονομικών Ευ. Τσακαλώτος όσο και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, με ρεαλιστικές και ειλικρινείς δηλώσεις τους, επισημαίνουν ότι η έξοδος από τα Μνημόνια δεν συνεπάγεται το οριστικό τέλος της κρίσης. Όπως σημειώνουν, για να βγούμε πραγματικά από την κρίση απαιτείται η ολοκλήρωση του εθνικού αναπτυξιακού σχεδίου.

Υπ’ αυτή την έννοια, η αντιπολίτευση, αν παραβλέψουμε προς στιγμήν τη μικροκομματική ρητορική της, ορθά επισημαίνει τον ανηφορικό δρόμο που έχουμε μπροστά μας, δρόμο που δεν επιτρέπει εφησυχασμούς και πανηγυρισμούς. Έχει όμως άδικο να μηδενίζει τα σημαντικά θετικά βήματα προόδου που έχουν συντελεστεί σε μεταρρυθμιστικό επίπεδο, τα οποία είναι εκείνα που επιτρέπουν την έξοδο της χώρας από τα Μνημόνια, την αναδιάρθρωση του χρέους και την κατάκτηση μεγαλύτερης ελευθερίας στον σχεδιασμό της οικονομικής πολιτικής. Συνεπώς, η πρόσφατη δήλωση του τομεάρχη Οικονομικών της Ν.Δ. Χρήστου Σταϊκούρα, σύμφωνα με την οποία: «η αδυναμία επίτευξης των αναπτυξιακών στόχων της χώρας, η συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών, η διόγκωση του ιδιωτικού χρέους, η διατήρηση της εσωτερικής στάσης πληρωμών, η υποχώρηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και η υποβάθμιση της ποιότητας των θεσμών διακυβέρνησης, δεν προσιδιάζουν σε εύφορη γη», δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Απλώς εντάσσεται στο γνωστό καταστροφολογικό και μικροπολιτικό αφήγημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Αναπτυξιακό έλλειμμα υπάρχει. Υπάρχει όμως και εξήγηση. Πράγματι, ο αρχικός υψηλός αναπτυξιακός στόχος της χώρας δεν επετεύχθη. Αυτό δεν συνέβη εξαιτίας της αδυναμίας της κυβέρνησης, αλλά λόγω συνειδητής και υποχρεωτικής επιλογής. Η δημιουργία υπερπλεονάσματος, σε βάρος ενός μέρους του διαθέσιμου εισοδήματος και της ανάκαμψης, ήταν αναγκαία για να πειστούν οι δανειστές για τη δημοσιονομική και μεταρρυθμιστική επάρκεια της χώρας. Ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για να κλείσουν οι αξιολογήσεις, να ανοίξει ο δρόμος για ελάφρυνση του χρέους και, φυσικά, για να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη των αγορών. Έτσι, αντί να καρπωθεί η κυβέρνηση μια συγκυριακή «ανάπτυξη εδώ και τώρα», ανέλαβε -ορθά κατά τη γνώμη μου- το πολιτικό κόστος ενός χαμηλότερου ρυθμού ανάπτυξης για να διασφαλίσει την κανονικότητα της χώρας μέσα από ευνοϊκότερους όρους ανάπτυξης στο μέλλον. Αυτή η επιλογή δικαιώνεται σήμερα και καταγράφεται από την αντίδραση των αγορών και την αισθητή μεταστροφή του ΔΝΤ.

Η Ν.Δ. εσκεμμένα παραβλέπει τη δικαίωση αυτής της κυβερνητικής τακτικής και επιμένει να παραπληροφορεί, με τον αντιπρόεδρό της Κ. Χατζηδάκη να ισχυρίζεται πως η οικονομία δεν έχει φτάσει ακόμη στο επίπεδο του 2014 (euro2day.gr, 4/4/2018), παρ’ ότι οι δείκτες της οικονομίας μιλούν ξεκάθαρα.

Για παράδειγμα, υπήρξε «τεράστια συρρίκνωση» στην κατανάλωση; Μεταξύ 2014-2017 βιώσαμε οριακά κάμψη της πραγματικής ατομικής κατανάλωσης μόλις -0,4%. Βάσει κοινής λογικής, αυτό δεν αποτελεί «τεράστια συρρίκνωση», αλλά στασιμότητα. Πολύ περισσότερο που την πενταετία 2011-2014 η αντίστοιχη κάμψη έφθασε το -12%! Την ίδια περίοδο (2014-2017) η μισθωτή απασχόληση αυξήθηκε 4,1%, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών 8,1% και ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου 10,9% (όλα σε σταθερές τιμές). Το ιδιωτικό χρέος, που κατά τον κ. Σταϊκούρα «διογκώθηκε», μεταξύ 2014-2016 μειώθηκε κατά 6% του ΑΕΠ, περίπου 11 δισ., αν και παραμένει σε επίπεδα που απαιτούν δραστική παρέμβαση. Τέλος, η εκτίμηση για «υποχώρηση της ανταγωνιστικότητας» διαψεύδεται από τα στοιχεία της ΤτΕ και του ΟΟΣΑ, που βλέπουν βελτίωσή της (με βάση τις τελικές τιμές κατανάλωσης) κατά 3,5% και 5,9% αντίστοιχα το διάστημα 2014-2017.

Η απαρίθμηση των στοιχείων δεν σκοπεύει να εξωραΐσει μια πραγματικότητα, που για την πλειοψηφία τη κοινωνίας παραμένει δύσκολη. Αλλά για να καταδείξει ότι τα σενάρια καταστροφής και κυβερνητικής αποτυχίας, στα οποία εδώ και τρία χρόνια επενδύουν εγχώριες δυνάμεις, έχουν διαψευστεί. Υπάρχει σταθεροποίηση, απτή ανάκαμψη και μια ρεαλιστική προσδοκία απαλλαγής από τη σκληρή επιτροπεία. Από μόνη της είναι μια πολιτική επιτυχία που δεν χρειάζεται επικοινωνιακά πυροτεχνήματα και ενέσεις υπεραισιοδοξίας. Απέναντι σε μια κοινωνία που έχει υποφέρει όχι μόνο από τη λιτότητα αλλά και από την παραπλάνηση, χρειάζεται ειλικρίνεια και ρεαλιστική αφήγηση της επόμενης μέρας.

* Η Ράνια Αντωνοπούλου είναι τέως αναπληρωτής υπουργός Εργασίας

Υπάρχει σταθεροποίηση, απτή ανάκαμψη και μια ρεαλιστική προσδοκία απαλλαγής από τη σκληρή επιτροπεία. Από μόνη της είναι μια πολιτική επιτυχία που δεν χρειάζεται επικοινωνιακά πυροτεχνήματα και ενέσεις υπεραισιοδοξίας

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL