Του Μανόλη Κυριάκη*
Οι ηγεσίες της Δικαιοσύνης, της Εκκλησίας, του πνεύματος και της επιστήμης ποια στάση κράτησαν κατά την περίοδο της χούντας; Ευτυχώς, στην αθλιότητα αυτή κάποιοι δικαστές κράτησαν την αξιοπρέπειά τους.
Πρώτος πρωθυπουργός της χούντας της 21ης Απριλίου, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Κόλλιας ήταν επιλογή του μονάρχη Κωνσταντίνου, γνωστός για τις παρεμβάσεις του στην υπόθεση δολοφονίας του Γρ. Λαμπράκη από το παρακράτος. Οι κατηγορούμενοι Γκοτζαμάνης, Γιοσμάς, Εμμανουηλίδης, Μήτσου κ.ά. αθωώθηκαν το 1966, όπως και οι κατηγορούμενοι του σχεδίου «Περικλής», ενώ για την υπόθεση «Ασπίδα» καταδικάστηκαν σε βαρύτατες ποινές.
Σύμφωνα με τον Κόλλια, «ο στρατός διά της κεραυνοβόλου επεμβάσεως εματαίωσεν τον αφανισμό της Ελλάδος. Η Επανάστασις έγινε δεκτή μεθ' αγαλλιάσεως». Την ίδια στιγμή βασανιστήρια, εξορίες, φυλακές, στην ΕΣΑ, στα κολαστήρια της Μπουμπουλίνας και της Μεσογείων. Ο Χαρίλαος Μητρέλιας, που διετέλεσε και πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, διορίσθηκε το 1967-1968 πρόεδρος της επιτροπής που ανέλαβε τη σύνταξη του νέου συντάγματος του καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967, με σκοπό τον έλεγχο της πολιτικής ζωής της χώρας από τον στρατό με τη συμμετοχή και άλλων ανωτάτων δικαστικών. Ο Μητρέλιας αργότερα ορκίστηκε αναπληρωτής πρωθυπουργός στην κυβέρνηση Μαρκεζίνη.
Το σκηνικό έκλεισε με άλλον ανώτατο δικαστικό, ονόματι Παναγιώτης Θεράπος, που παρίστανε τον υπουργό Δημοσίας Τάξεως στην κυβέρνηση Μαρκεζίνη με πρόταση του Παπαδόπουλου, ο οποίος δήλωνε στον αρχιπραξικοπηματία: «Η προσπάθειά σας συνιστά σωφροσύνη». Ακολούθησε η σφαγή του Πολυτεχνείου. Αργότερα δήλωσε ότι δεν ήξερε.
Ο Άρειος Πάγος πρόθυμα ικανοποιούσε κάθε παραλογισμό των δικτατόρων αδιαφορώντας για τις ελευθερίες και τα δικαιώματα του ελληνικού λαού. Απέρριψε το 1968 την αίτηση αναστολής της θανατικής ποινής του Αλέκου Παναγούλη. Ποιο ήταν το δικαστήριο που ψήφιζε ναι στην επανάσταση το 1967, ναι στην επανάσταση Ιωαννίδη - Γκιζίκη το 1973, ναι στις διώξεις και απολύσεις των δημοκρατικών δικαστών από τη χούντα, όπως Σαρτζετάκης, Τούσης, Αναγνωστόπουλος, Μαργέλλος, Φλώρος, Κ. Παπαϊωάννου, Δελλαπόρτας, Στασινόπουλος, Γεωργίλης, Αφοί Μιχαλακέα, Ξενάκης; Επιβάλλεται ο δικαστής να θυσιάζεται χάριν της απονομής του δικαίου. Τότε ήταν που ο Παττακός είπε το αμίμητο: “Το ΣτΕ οφείλει να εφαρμόζει τις αποφάσεις της διοίκησης”.
Πέρασαν ποτέ οι δικαστές έξω από την ΕΣΑ, την Μπουμπουλίνας, τη Μεσογείων και από άλλους χώρους να ακούσουν τις οιμωγές των βασανιζόμενων; Όταν ο Λιάπης, δικαστής, φόβος και τρόμος των χουντικών δικαστηρίων, διατηρούσε τη θέση του νομικού συμβούλου με μισθό αρεοπαγίτη ακόμα και το 1975;
Θα ταίριαζαν μερικές λέξεις στην τότε (1967-1974) ηγεσία της Δικαιοσύνης από την απολογία του Σάκη Καράγιωργα στο δικαστήριο: «Ο ελληνικός λαός έκανε πολλές θυσίες χάριν εμού, με σπούδασε, με έκαμε καθηγητή πανεπιστημίου. Τι ζητάει λοιπόν από εμένα η πατρίδα; Να εξοφλήσω το χρέος μου και, αν παρίσταται ανάγκη, να δώσω ακόμα και τη ζωή μου».
Στη δίκη των βασανιστών της χούντας μάρτυρας κατηγορίας ήταν ο Αλέκος Παναγούλης, ο οποίος, διακοπτόμενος συνέχεια από τον πρόεδρο του δικαστηρίου Διγενόπουλο, είπε: «Εγώ, κύριε πρόεδρε, στη χούντα ήμουν φυλακή. Εσύ πού ήσουνα;».
Εκατοντάδες βασανιστές δικάστηκαν με πολύ μικρές ποινές.
Η Βουλή με ψήφισμα του 1975 αποφάσισε ότι η 21η Απριλίου ήταν πραξικόπημα και ότι θα δικασθούν όσοι ήταν υπουργοί, υφυπουργοί, γενικοί γραμματείς, συνεργοί της χούντας, δικαστές. Ο υπουργός Δικαιοσύνης εντός τριμήνου θα ασκούσε πειθαρχική δίωξη εναντίον δικαστών. Προκλήθηκε αναστάτωση στον δικαστικό χώρο. Πέρασαν τρεις μήνες και διώχθηκαν μόνο δύο: ο πρόεδρος του Αρείου Πάγου και ο εισαγγελέας. Το έγκλημα της χούντας θεωρήθηκε στιγμιαίο με απόφαση της κυβέρνησης Καραμανλή - Αβέρωφ βάσει του σχεδίου της Γέφυρας. Όλοι οι υπόλοιποι είχαν λευκό μητρώο και «άψογη συμπεριφορά»...
* Ο Μανόλης Κυριάκης είναι οικονομολόγος
