Το πρόσφατο συλλαλητήριο στην Αθήνα πιστοποίησε χωρίς καμία αμφιβολία ότι για τους εμπνευστές, τους ομιλητές και βεβαίως για τους πολίτες που συμμετείχαν, η κυριαρχούσα άποψη είναι ότι ως «εθνική γραμμή» νοείται, μετά από 26 χρόνια, η απόφαση για την απόλυτη άρνηση αναγνώρισης της γείτονος χώρας με όνομα που θα εμπεριέχει τον προσδιορισμό «Μακεδονία» καθ’ οιονδήποτε τρόπο. Δεν είναι τυχαίο ότι η μόνη φωτογραφία πολιτικού του «δημοκρατικού τόξου» που προβλήθηκε σε ρεπορτάζ ως «δικαίωση», είναι αυτή του πρώην πρωθυπουργού και νεαρού τότε υπουργού Εξωτερικών κ. Σαμαρά.
Η απόφαση λοιπόν ορισμένων πολιτικών κύκλων, με την ανοχή και την όλο και μεγαλύτερη συναίνεση της ηγεσίας του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είναι να μπλοκαριστεί ευθέως και απροσχημάτιστα οποιαδήποτε προσπάθεια συμφωνίας της κυβέρνησης με τη σημερινή κυβέρνηση της FYROM, ενώ αυτή επιδεικνύει σαφώς πιο διαλλακτική στάση από τις προηγούμενες.
Αυτή άλλωστε, δηλαδή η διαφορετική, θετική εν προκειμένω, στάση της νέας κυβέρνησης της FYROM, όπως και οι ευρύτερες διεργασίες στη βαλκανική περιοχή μας, έδωσαν το έδαφος και υπήρξαν το βασικό κίνητρο για να επαναρχίσουν οι συνομιλίες και να ανασύρει, όπως έχει υποχρέωση να κάνει, η ελληνική κυβέρνηση, το θέμα από το χρονοντούλαπο των λεγόμενων «εθνικών εκκρεμοτήτων». Με βάση τα ιδιαίτερα κρίσιμα συμφέροντα της χώρας, τη σταθερότητα στα Βαλκάνια και την ευρύτερη περιοχή και βεβαίως την ανάγκη για εναρμόνιση με τις διεθνείς συνθήκες και δεσμεύσεις που απορρέουν για τη χώρα μας.
Προς τι λοιπόν η προσχηματική και απολύτως αναιτιολόγητη σκληρή πολιτική αντιπαράθεση με βάση το ότι δήθεν «ο κ. πρωθυπουργός αιφνιδίασε, επίσης δεν φρόντισε για να υπάρξει εθνική γραμμή και αντιμετώπιση επί του θέματος κι ακόμη ότι η συγκυρία δεν είναι κατάλληλη»;
Πράγματι υπήρξε ένας αιφνιδιασμός στο πολιτικό σύστημα, ένας έντονος τακτικισμός και βεβαίως ένας ιδιότυπος, επικίνδυνος λαϊκισμός. Η κατάσταση όμως αυτή διαμορφώνεται αποκλειστικά και μόνο απ’ το ότι η ηγεσία της Ν.Δ. υπαναχώρησε και μετεστράφη απολύτως σε σχέση με όσα διαλαμβάνονται τουλάχιστον απ’ το 2008 (με αφορμή τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι) παντού. Σε όλα τα επίσημα διεθνή ντοκουμέντα της εξωτερικής πολιτικής της χώρας, σε προγραμματικές δηλώσεις κυβερνήσεων, στον δημόσιο λόγο πρωθυπουργών, υπουργών Εξωτερικών και αρχηγών κομμάτων της πολύ μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτικών δυνάμεων της χώρας, σε όλα τα φόρα από το 2008 μέχρι σήμερα. Εντωμεταξύ συνεχώς όλο και περισσότερες χώρες αναγνώριζαν τη FYROM με τη συνταγματική της ονομασία. Αυτή είναι η πραγματικότητα και η κάθετη άρνησή της δημιουργεί πραγματικά πολύ μεγάλο πρόβλημα φερεγγυότητας για όσους την επιχειρούν και αδυνατίζει εν τέλει τη διπλωματική και τη διαπραγματευτική θέση της χώρας.
Είναι υποχρεωμένη η αξιωματική αντιπολίτευση να τεκμηριώσει υπεύθυνα ποια και πότε θα είναι η άλλη, δηλαδή η ευνοϊκή, συγκυρία για την επίλυση αυτού του μείζονος θέματος. Είναι υποχρεωμένη δηλαδή να πει ανοιχτά αν εννοεί ότι θα αλλάξει σε ευνοϊκή η συγκυρία όταν, όπως έχει δικαίωμα να προσδοκάει η ηγεσία της, αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας. Φοβάμαι πως έτσι σκέφτονται, αυτό εννοούν όταν αναφέρονται σε «ευνοϊκή συγκυρία», διότι ακόμα πιο ευνοϊκή και προοδευτική κυβέρνηση στη FYROM δεν προβλέπεται, τουλάχιστον με όσα γνωρίζουμε μέχρι τώρα. Άλλωστε κάτι τέτοιο σημαίνει και η εκτίμηση ότι δήθεν ο λαός δεν εμπιστεύεται για διαπραγμάτευση το σημερινό πρωθυπουργό και τον υπουργό Εξωτερικών. Προσχήματα «εν αμαρτίαις». Απίστευτος, επικίνδυνος τακτικισμός για ένα σοβαρό εθνικό θέμα.
Ήδη έχουν περάσει τρεις εβδομάδες από τότε που η ηγεσία της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει κάνει αυτή την ολοκληρωτική μεταστροφή, επί της ουσίας του ζητήματος, καθώς πλέον αναφέρεται «σε αποφάσεις που έχουν ληφθεί από το ’92 μέχρι σήμερα». Πρόκειται για ομολογία ότι, στο όνομα της τακτικής σύμπλευσης και ομογενοποίησης με ό,τι οπισθοδρομικό και ακροδεξιό κινείται στην ελληνική κοινωνία και την πολιτική ζωή, μπαίνουν σε δεύτερη και τρίτη μοίρα τα πραγματικά εθνικά συμφέροντα, ο ρόλος της χώρας μας ως πόλου σταθερότητας στην περιοχή, η τήρηση των διεθνών υποχρεώσεων.
Η παραπάνω όμως ουσιαστική μετατόπιση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, εκτός των άλλων αρνητικών στοιχείων που εμπεριέχει, αρνείται εν έτει 2018 και μια σειρά από αυτονόητα μέχρι τώρα στην άσκηση της εξωτερικής και ειδικότερα της βαλκανικής πολιτικής για τη χώρα:
* Αρνείται την αναμφισβήτητη διαπίστωση ότι έχει καταναλωθεί σοβαρό διπλωματικό και οικονομικό κεφάλαιο της χώρας σε διεθνή κλίμακα και μάλιστα μέσα στην οκταετή περίοδο της οικονομικής κρίσης. Την ανάκτηση αυτού του κεφαλαίου την χρειαζόμαστε οπωσδήποτε για τη θέση και την πρόοδο της χώρας μετά την τυπική έξοδο τον Αύγουστο του ’18 από τις μνημονιακές δεσμεύσεις.
* Επίσης, η άποψη για παραπομπή στις ελληνικές καλένδες και με ευθύνη μάλιστα της ελληνικής πλευράς του όλου ζητήματος, επαναφέρει στην επιφάνεια μια αναχρονιστική και επικίνδυνη πολιτική, η οποία, αντί να διεξάγεται με βάση τα εθνικά συμφέροντα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, παραπέμπει στην έξαρση του θυμικού για μια εξωτερική πολιτική διεκδίκησης «εθνικών δικαίων» με αδρές πινελιές μεγαλοϊδεατισμού. Όλο αυτό που βλέπουμε το τελευταίο διάστημα από τη Ν.Δ. παραπέμπει σε μια τέτοιου είδους διεκδίκηση στην εξωτερική πολιτική, που φυσικά είναι εκτός τόπου και χρόνου, αλλά και εκτός διεθνών θεσμών και συνθηκών όλες τις τελευταίες δεκαετίες.
* Εξάλλου παραβλέπεται το θεωρούμενο ως αυτονόητο για τις δημοκρατικές δυνάμεις, με αναφορά στον Διαφωτισμό και την Ευρώπη, ότι «το αληθινό είναι και εθνικό». Ενώ επιχειρήθηκε, με προφανή παταγώδη αποτυχία, να μετατραπούν με φτηνές νοηματικές ακροβασίες τα δυο συλλαλητήρια σε μαζικές αντικυβερνητικές λαοσυνάξεις ώστε να κλείσουν την «παρένθεση», το «ατύχημα» κατ’ αυτούς της ύπαρξης μιας αριστερής διακυβέρνησης επί τρία χρόνια στην ευθύνη της χώρας. Σε τέτοιου είδους ακροβασίες δυστυχώς διαβάσαμε και κάποιες από τα αριστερά εκπορευόμενες απόψεις για το πώς «πουλιέται κομμάτι-κομμάτι η Μακεδονία».
Ποιος δεν καταλαβαίνει πως είναι εξαιρετικά επικίνδυνο να ενθαρρύνει, να συνευρίσκεται ή και να συνδιοργανώνει λαϊκές κινητοποιήσεις με ακροδεξιές και φιλοφαστιστικές δυνάμεις που επιχείρησαν, ευτυχώς στην Αθήνα ανεπιτυχώς, να κυριαρχήσει το σύνθημα «αλήτες, προδότες πολιτικοί»;
Δυστυχώς όμως, υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις του δημοκρατικού τόξου και ελάχιστοι παράγοντες με διαδρομή στην Αριστερά που έχουν περιπέσει σε κατάσταση πολιτικού μιθριδατισμού, λόγω της υστερικής και ιστορικά μυωπικής αντίθεσής τους προς τη σημερινή κυβέρνηση. Δυνάμεις και παράγοντες που επανανομιμοποιούν τη δικιά τους ύπαρξη, αλλά κι όλων των άλλων με τους οποίους συνευρίσκονται, αποθεώνοντας από κοινού, όλοι μαζί, τη διχαστική ρητορική για «εθνομειοδότες» και για «αριστερόστροφο φασισμό». Καθείς εφ’ ω ετάχθη.
Είναι σαφές ότι διεξάγεται και θα διεξαχθεί μια διαπραγμάτευση που θα περάσει από διάφορους κλυδωνισμούς, διάφορες «στροφές» και ωριμάνσεις. Η εκτίμηση ότι οι εξελίξεις σε σχέση με το “Μακεδονικό” θα έχουν πολύ σοβαρή επίδραση στην ανασύνθεση του πολιτικού σκηνικού γίνεται όλο και πιο εδραία κάθε ημέρα που περνάει. Η ανασύνθεση αυτή εκτιμώ και πιστεύω ότι είναι καλό να γίνει όταν υπάρξει λύση του θέματος. Κανείς από εμάς δεν εργάζεται ώστε να υπάρξει αυτού του τύπου η ανασύνθεση, η ανασύνταξη, η αναδιάρθρωση του πολιτικού σκηνικού μέσω αδιεξόδων.
Η συζήτηση και οι προβληματισμοί μας όμως δεν περιορίζονται μόνο στο “Μακεδονικό” ή στον οδικό χάρτη της εξόδου από τις μνημονιακές δεσμεύσεις. Συζητάμε ήδη, όλοι μας, για το «Μετά» της χώρας μας, για το «Μετά» του λαού μας, για το πώς θα πρέπει να συναντηθούμε μετά από αυτήν την απίστευτα μακρά οκταετή περίοδο που περάσαμε και περνάει η ελληνική κοινωνία. Κι όταν συζητάμε οι προοδευτικές δυνάμεις του τόπου για τέτοια ζητήματα, όταν βλέπουμε τον παλμό μέσα στην κοινωνία, τις διαθέσεις που υπάρχουν, το πώς θα βγούμε όλοι μαζί στο ξέφωτο, με τι φόβους, με τι στερήσεις, με τι αναζητήσεις, με τι οράματα, με τι ελπίδες, είμαστε υποχρεωμένοι να έχουμε μια ενόραση που θα διαπερνά και θα υπερβαίνει τα επίδικα της κάθε περιόδου και να συνδέουμε με τρόπο παιδαγωγικό, πολιτικό, με ιστορική διάσταση, την επίλυση κάθε μείζονος ζητήματος με αυτό το «Μετά».
Η Ελλάδα, η χώρα μας, δεν μπορεί να βγει από τη μνημονιακή περιπέτεια με έναν λαό άθυρμα των αντιλήψεων για μία «Ελλάδα Ελλήνων Χριστιανών». Με έναν λαό και μια κοινωνία φοβισμένη και φοβική, που θα αγκιστρώνεται και θα αναδιπλώνεται σε μεταφυσικές δοξασίες και συνωμοσιολογικές αντιλήψεις ή ακόμα και στις «παραδοσιακές» συντηρητικές αντιλήψεις και τα στερεότυπα, πόσο μάλλον σε αυτούς που ηγήθηκαν του παλιού συστήματος. Αυτή είναι η μεγάλη μάχη στο πολιτιστικό, το ιδεολογικό, το αξιακό επίπεδο της φερεγγυότητας και της ταυτότητας του λαού μας κι αυτή τη μάχη, πέραν και εκ παραλλήλου με την απαγκίστρωση από τις οικονομικές, μνημονιακές δεσμεύσεις, επιχειρούμε να κερδίσουμε ως δυνάμεις της Αριστεράς.
* Πρόεδρος της Βουλής
