Live τώρα    
17°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
13.4°C18.7°C
3 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
12.0°C16.9°C
1 BF 66%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 61%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C18.0°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
10 °C
9.9°C14.6°C
2 BF 76%
Διαχείριση ανθρωπίνων πόρων
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Διαχείριση ανθρωπίνων πόρων

Του Νίκου Καρβούνη*

Κλάματα στον διάδρομο μιας ογκολογικής κλινικής όχι από ασθενείς ή συγγενείς, αλλά από γιατρό δεν είναι συχνό φαινόμενο. Τα συγκεκριμένα δεν ήταν συμμετοχή σε τραγικές στιγμές ασθενών.

Ήταν η αντίδραση στη δημόσια χλεύη, την ντροπή, την απόγνωση ειδικευομένης συναδέλφου, στις προσβλητικές παρατηρήσεις προϊσταμένου της. Η απρέπεια θα μπορούσε να προκαλέσει αντανακλαστική απρέπεια από την άλλη πλευρά, όμως δεν έγινε. Η προσβεβλημένη έχασε το πάτωμα κάτω από τα πόδια της. Αμφίβολο αν βοηθήθηκε.1

Έγινε ίσως μεταφορά ενοχών σε ένα ευάλωτο μέλος της ομάδας, πάνω στην ηθική του, στις πνευματικές ικανότητες, κάτι που ασφαλώς θα επηρεάσει τις σχέσεις του με τα άλλα μέλη, με άγνωστες τελικά τις αντοχές του και τις συνέπειες στην επαγγελματική του επάρκεια και εξέλιξη.

Το πώς μας βλέπουν οι άλλοι το σταθμίζουμε συνεχώς και μας διαμορφώνει τελικά σε αυτό που είμαστε.

Το φαινόμενο της άξεστης συμπεριφοράς είναι αρκετά διαδεδομένο και έχει πολλές μορφές. Δεν είναι μόνο μια επίθεση προς υφιστάμενους συναδέλφους, αλλά και εναντίον ασθενών, χωρίς να είναι σπάνιο να εμφανίζεται και με αντίθετη κατεύθυνση. Δεν λύνεται όμως με κηρύγματα καλοσύνης και ευγένειας.

Ο “δεν έχω χρόνο για ευγένειες” προϊστάμενος -κάποιος που αναρριχήθηκε ψηλά σε ένα άκρως ανταγωνιστικό περιβάλλον- δεν έχει πειστική δικαιολογία. Ο σεβασμός των άλλων δεν απαιτεί έξτρα προσπάθεια. Ο τόνος της φωνής και η εξωλεκτική επικοινωνία διορθώνουν πολλά.

Σήμερα φτάσαμε το στραπατσαρισμένο “πρόσωπο” του άλλου να γίνεται διαχειρίσιμο υλικό. Είναι ενδεικτικό ότι αντικαταστήσαμε ως παλιομοδίτικο το προσωπάρχης, με το “human resources manager” και χάσαμε γιατί “αρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις” (Αντισθένης).

Εμβόλιμα, ένα άλλο πραγματικό γεγονός: “Δεν το περίμενα αυτό ποτέ από εσάς, γιατρέ μου, το ξέρετε ότι είμαι πτυχιούχος νοσηλεύτρια”. Το έγκλημα: την είπα “αδελφή”. Λάθος μέγα, αλλά δεν μου πάει το “κυρία νοσηλεύτρια”, ούτε τo “ ψιτ εσύ” - τον τίτλο αυτό τον δέχονται και τον αξίζουν, άραγε, μόνο οι λεγόμενες “θεούσες” νοσηλεύτριες του Ευαγγελισμού;

Το εργασιακό bullying έχει εκτιμηθεί πως κοστίζει πολύ σε χρόνο και χρήμα.2

Το πρακτικό πνεύμα του βρετανικού ΕΣΥ δίνει οδηγίες ανίχνευσης και αντιμετώπισης του φαινομένου.3 Παρ’ όλα αυτά, εκεί η συχνότητά του ανεβαίνει. Το ελληνικό ΕΣΥ δεν έχει στοιχεία. Πώς γίνεται όμως να λύσεις ένα πρόβλημα που δεν ξέρεις το μέγεθός του; Γίνεται, με γενικόλογες διακηρύξεις και ευχολόγια.

Η αίσθηση είναι ότι κάτι μας ξεφεύγει. Τι θα λέγατε για συμβουλές; Τώρα πια υπάρχουν και επαγγελματίες του είδους (life coaching και management mentors specialists). Δεν μπορώ να αλλάξω τους άλλους, αλλάζω τον εαυτό μου. Τι θα λέγατε για βραβεία;

Θα μπορούσαμε να δίνουμε και εμείς ελληνικά βραβεία για τις “αξιαγάπητες εταιρείες του 2017”, π.χ. από τη Happy Scrooge Stakeholders’ and Partners’ Association, με πολλά ηθικοπλαστικά μηνύματα - στο πνεύμα “εσείς δουλεύετε για εμάς και εμείς εσάς”.

Οι υποψηφιότητες θα είναι πολλές από συμπονετικές επιχειρήσεις, που προφανώς ανακάλυψαν την αξία της συναισθηματικής νοημοσύνης / συναισθηματικής διαφήμισης, για “ανθρώπινο / φιλικό εργασιακό περιβάλλον”, συνδυασμένο με ευαισθησίες για κοινωνικά προβλήματα. Ένα αληθινά πιασάρικο θέμα που πουλάει. Το δοκιμάζουν κι αυτό κι αν μεγιστοποιεί τα κέρδη, “καλώς έχει”.

Τα σκηνοθετικά τρικ όμως σε μια κακή παράσταση δεν είναι σίγουρο ότι ξεγελούν τη θεατρική κριτική.

Οι “κακίες” αυτές ισχύουν σε συναθροίσεις διαφόρων “εγώ”, χωρίς όσμωση, χωρίς στοιχεία πραγματικής κοινωνίας μεταξύ προσώπων εν ελευθερία, που όμως εξαναγκάζονται να υπηρετούν έναν καθοδηγούμενο στόχο, μακριά από το μακρυγιαννικό “εμείς”. Αλλιώς, τα παίρνω όλα πίσω.

Στον χώρο της Υγείας έχουμε και πρόταση για “ηθικοποίηση της ιατρικής” εκ των άνω, με υπουργικές εγκυκλίους, όπως και συνέδριο για το ιατρικό φακελάκι στο Ηράκλειο.4

Πιστεύουμε, άραγε, ότι λύνουμε το πρόβλημα; Όχι, αλλά “είμαστε ρεαλιστές, ζητάμε το ανέφικτο”, δηλαδή “πνεύμα και ηθική”.

Ο ιατρός που δημοσιοποιεί (βλ. video)5 την περιπέτεια της υγείας του, ως insider φωτίζει καλά τα πράγματα: πάσχει μεν το σύστημα (της Αμερικής, μήπως το δικό μας είναι τέλειο), αλλά μακριά και από “κολλημένους” συναδέλφους. Δεν μπόρεσε να το αποφύγει. Δείτε πώς:

Ένας 2x2 πίνακας λύνει το πρόβλημα. Στον οριζόντιο άξονα γνώση, άγνοια και στον κάθετο ζεστή αγκαλιά, ψυχρός επαγγελματισμός, μας δίνουν τέσσερις επιλογές. Του άτυχου συναδέλφου του έτυχε το τετράγωνο θερμός, αλλά άσχετος.

Άρα, αλλαγές και εκ των έσω (προσωπικό στοίχημα) και εκ των άνω (νόμοι της πόλεως) πρέπει να συνδυαστούν και βλέπουμε. Έχουμε πολύ δρόμο.

Τελικά, είναι μεγάλη τύχη να βρεις “καλούς κ’αγαθούς” προϊσταμένους / δασκάλους. Βλέποντας μπροστά μας ποικίλες συμπεριφορές, επιλέγουμε, μαθαίνουμε και τι δεν πρέπει να κάνουμε, άρα ευγνωμονούμε και τους αρνητικούς δασκάλους μας. Στο χέρι μας είναι αυτοί να μη “φέρνουν στα μέτρα τους, τους μαθητάδες”.

1 Το περιστατικό αυτό, που είναι αυθεντικό, έχει και μια άλλη διάσταση. Ποιος αντέδρασε σε αυτή την ταπείνωση; Ποιος τόλμησε να πει: “Ε, όχι κι έτσι, κύριε...”; Ήταν μια άλλη ειδικευομένη και όχι κάποιος από τα παριστάμενα μόνιμα στελέχη της κλινικής. Λυπηρό και ταυτόχρονα παρήγορο.

2 Αναφορά στο Harvard Business Review. http://hbr.org/2013/01/the-price-of-incivility

3 NHS choices: Bullying at work. http://www.nhs.uk/Livewell/workplacehealth/Pages/bullyingatwork.aspx

4 Δημόσια νοσοκομεία χωρίς φακελάκι: Ωθούμε την ευθύνη, ενισχύουμε τη διαφάνεια, διεκδικούμε την αξιοπρέπεια. Συνέδριο της 7ης ΥΠΕ, Ηράκλειο, 8 Απριλίου 2017.

5 ASCO virtual meeting 2012 http://meetinglibrary.asco.org/speaker/Itzhak%20Brook

* Ο Νίκος Καρβούνης είναι ογκολόγος - παθολόγος

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL