Επιμέλεια: Βάλια Καϊμάκη
Του Serge Halimi*
Στα μάτια τους η καταιγίδα πέρασε, η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ και το Brexit σχεδόν ξορκίστηκαν. Η ευρεία νίκη του Εμανουέλ Μακρόν γέμισε ενθουσιασμό του ηγετικούς κύκλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένας από τους «εγκεκριμένους» σχολιαστές, γουργουρίζοντας από ευτυχία, εκτιμούσε μάλιστα ότι πρόκειται για «το πρώτο αποφασιστικό σταμάτημα του κύματος λαϊκισμού».1 Η νέα ηγεσία της Γαλλίας προσπαθεί να επωφεληθεί της στιγμής, για να περάσει το νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα της Κομισιόν, με τον εργατικό κώδικα στο στόχαστρό της. Ένας τέτοιος πολιτικός προσανατολισμός ενσαρκώνεται πλέον από κάποιον νεαρότερο σε ηλικία, πιο καλλιεργημένο και με σαφώς λιγότερη έλλειψη φαντασίας και χαρισμάτων από τον προκάτοχό του. Τα θαύματα της επικοινωνίας και της «χρήσιμης ψήφου» επιτρέπουν η μικρή αυτή διαφορά να μετατραπεί σε ιστορική ανατροπή, ανοίγοντας τον δρόμο σε κάθε θρασύτητα. Ο δυτικός Τύπος, σε ρόλο ένθερμου θαυμαστή μπροστά στο παιδί - θαύμα, προωθεί την ιδέα του κλεισίματος της ψαλίδας ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα, γεγονός που ανήκει μάλλον στη σφαίρα της φαντασίας: πράγματι, Αριστερά και Δεξιά στη Γαλλία εφαρμόζουν εκ περιτροπής την ίδια πολιτική από το 1983. Σήμερα, ολόκληρα τμήματα της μίας και της άλλης βρίσκονται στην ίδια κυβέρνηση, αύριο ίσως και στην ίδια κυβερνητική πλειοψηφία. Υπάρχει σαφήνεια, αλλά τίποτε άλλο.
Η προσκόλληση στην εξουσία μιας διεφθαρμένης ισπανικής Δεξιάς, η νίκη των νεοφιλελεύθερων στην Ολλανδία, το νέο κυβερνητικό συμβόλαιο που υπόσχονται, ίσως και απερίσκεπτα, οι Συντηρητικοί στη Βρετανία και τη Γερμανία, δείχνουν ότι η εποχή του θυμού που σημάδεψε την περασμένη χρονιά μάλλον ξεφούσκωσε, αφού δεν υπήρξε πολιτική διέξοδος. Σε κάθε περίπτωση, η εκλογή του κ. Μακρόν με φόντο μπλε σημαίες με χρυσά αστέρια και η άμεση επίσκεψή του στο Βερολίνο δείχνουν ότι ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός που υπερασπίζεται η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ θα συνεχιστεί με σφρίγος. Για τους Έλληνες, αυτό σημαίνει ακρωτηριασμό κατά 9% των συντάξεών τους, ενώ οι ειδικοί τσακώνονται μόνο για το εάν πρόκειται για τη 13η ή τη 14η μείωση. Όσο για τον κ. Τραμπ, του οποίου κάποια καπρίτσια και αλαζονείες ανησύχησαν για λίγο τις Δυτικές καγκελαρίες, η ομαλοποίηση της προεδρίας του προχωρά καλά. Το μόνο που λείπει για να εγγυηθεί την ηρεμία των τιμονιέρηδων της Γηραιάς Ηπείρου είναι η επιστροφή του Ματέο Ρέντζι στην Ιταλία τους επόμενους μήνες.
Τη δεκαετία του 1920, αναγνωρίζοντας ότι, έπειτα από μια περίοδο απεργιών και επαναστάσεων, στην πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών -ιδίως στη Βρετανία και στη Γερμανία- τα καθεστώτα είχαν παγιωθεί, η Κομμουνιστική Διεθνής αναγκάστηκε να αναγνωρίσει τη «σταθεροποίηση του καπιταλισμού». Επιθυμώντας ωστόσο να κρατήσει τον κόσμο σε επαγρύπνηση, τον Σεπτέμβριο του 1928 ανακοίνωσε ότι η ηρεμία αυτή ήταν «μερική, προσωρινή και επισφαλής». Η προειδοποίηση έμοιαζε μηχανική, σήκωνε μεγάλη αμφισβήτηση, τόση ήταν η ευφορία της Χρυσής Δεκαετίας. Έναν χρόνο αργότερα ήρθε η «Μαύρη Πέμπτη» της Γουόλ Στριτ.
1 Alain Duhamel, «Macron: première victoire contre le populisme», «Libération», Παρίσι, 10 Μαΐου 2017. (Σ.τ.Μ.) Ο Alain Duhamel είναι πολιτικός σχολιαστής και παρουσιαστής. Έχει δουλέψει στις μεγαλύτερες εφημερίδες και τηλεοπτικά κανάλια, ωστόσο τα τελευταία χρόνια η παρουσία του είναι αμφιλεγόμενη. Επέμεινε στην αρχή να αγνοεί και κατόπιν να μάχεται τη Σεγκολέν Ρουαγιάλ ως υποψήφια, ενώ το 2007 δήλωσε δημόσια ποιον θα ψηφίσει, γεγονός που του κόστισε τη θέση του στη δημόσια ραδιοτηλεόραση. Η Αριστερά τού καταλογίζει ότι είναι ο τηλεοπτικός «μαϊντανός» που κάθε φορά στηρίζει τις νεοφιλελεύθερες επιλογές της πολιτικής ηγεσίας.
* Ο Serge Halimi είναι ο διευθυντής της «Le Monde diplomatique»
