Επιμέλεια: Λίτσα Δουδούμη
Το σημερινό Εντός Φύλου επιδιώκει, μέσα στα πλαίσια συγκεκριμένου χώρου, να δημιουργήσει μια αντίληψη για την ζωή των γυναικών της Αφρικής και της Ασίας σχετικά με τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους, τις ικανότητες τους και τους αγώνες τους για την επιβίωση. Η γνωστή Ινδή αγωνίστρια Βαντάνα Σίβα ενημερώνει παραστατικά πως οι πολυεθνικές όπως η Μονσάντο με τη συμφωνία των κυβερνήσεων αρπάζουν τα εδάφη τους και καταστρέφουν τις καλλιέργειες τους, για να επιβάλλουν τις επικίνδυνες, γενετικά τροποποιημένες αγροτικές μεθόδους τους που τελικά σκορπούν τη φτώχεια και τον θάνατο στους αγρότες, και ερημώνουν ολόκληρες περιοχές του πλανήτη. Αποκαλύπτει επίσης την απατηλή προπαγάνδα της Μονσάντο για να παραπλανήσει τους πληθυσμούς των χωρών αυτών, ώστε να μην εξεγερθούν. Διότι για τις πολυεθνικές τα υπέρογκα κέρδη είναι πάνω από τους ανθρώπους.
Της Βαντάνα Σίβα
Η διαβόητη μονοπωλιακή επιχείρηση Monsanto ισχυρίζεται σε δημοσιευμένο άρθρο της ότι η καλλιέργεια του μεταλλαγμένου βαμβακιού στην Ινδία συμβάλλει στη χειραφέτηση των γυναικών της υπαίθρου. Η πρωτοπόρα Ινδή αγωνίστρια υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών αλλά και κατά των μεταλλαγμένων προϊόντων Βαντάνα Σίβα ανατρέπει παντελώς αυτόν τον αδίστακτο ισχυρισμό.
Η Monsanto εισήγαγε το γενετικά τροποποιημένο βαμβάκι κατά τα έτη 1997-1998 παράνομα στην Ινδία. Από το 2002, η Monsanto έχει συνάψει συμφωνίες αδειοδότησης με τις ινδικές εταιρείες σπόρων και έχει πια το μονοπώλιο στην αγορά βαμβακόσπορου. Στην Ινδία, το μεταλλαγμένο βαμβάκι είναι συνώνυμο με τη Monsanto.
Λόγω της εισαγωγής σπόρων από τα μονοπώλια δημιουργήθηκε η εξάρτηση των αγροτών για σπόρους προς καλλιέργεια καθώς και αυξανόμενη εξάρτηση για τα φυτοφάρμακα. Έτσι από τις περιοχές καλλιέργειας του βαμβακιού έχει δημιουργηθεί μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από υψηλό χρέος των αγροτών. Επειδή δεν μπορούν να πληρώσουν τα χρέη τους πολλοί αγρότες οδηγούνται στην αυτοκτονία. Περισσότεροι από 200.000 αυτοκτονίες αγροτών υπήρξαν στην Ινδία, στη ζώνη του βαμβακιού της Μαχαράστρα, Πουνγιαπ, Άντρα Πραντές και Καματάκα. Αντί να αντιμετωπίσει την κρίση που αυτό προκάλεσε, το μονοπώλιο Μονσάντο προπαγανδίζει απτόητο το θαύμα του μεταλλαγμένου βαμβακιού.
Ακόμη η Monsanto και ΣΙΑ ισχυρίζεται ότι το μεταλλαγμένο βαμβάκι έχει οδηγήσει στην απελευθέρωση των γυναικών στην περιοχή της Βιντχάρμπα. Η Βιντχάρμπα είναι η περιοχή με τη μεγαλύτερη έκταση καλλιέργειας μεταλλαγμένου βαμβακιού και το υψηλότερο ποσοστό αυτοκτονιών!
Αποδυνάμωση και όχι χειραφέτηση
Ο ισχυρισμός αυτός είναι πέρα για πέρα μία απάτη. Κατ 'αρχήν, το επιχείρημα ότι οι γυναίκες χειραφετούνται με την εισαγωγή του μεταλλαγμένου βαμβακιού. Αυτό είναι λάθος για πολλούς λόγους. Πρώτον, οι γυναίκες είναι παραδοσιακά οι φύλακες και παραγωγοί σπόρων. Οι γνώσεις και οι δεξιότητες που σχετίζονται με τη διατήρηση και την αναπαραγωγή των σπόρων ήταν και είναι πάντα η ειδικότητα των γυναικών - η οικονομία των σπόρων ήταν μια γυναικεία οικονομία. Όσο οι σπόροι ήταν στα χέρια των γυναικών, δεν υπήρχαν ούτε χρέη ούτε αυτοκτονίες.
Από μια μελέτη για τις γυναίκες της υπαίθρου στο Νεπάλ έχει διαπιστωθεί ότι η επιλογή των σπόρων ήταν κυρίως τομέα ευθύνης των γυναικών. Στο 60,4% των περιπτώσεων, αποκλειστικά οι γυναίκες έχουν αποφασίσει τι είδους σπόροι θα χρησιμοποιούνται, ενώ μόνο για το 20,7% των περιπτώσεων έχουν αποφασίσει οι άνδρες. Ακόμη και αν μια οικογένεια επιλέγει να χρησιμοποιήσει τους δικούς της σπόρους, η απόφαση αυτή παίρνεται σε 81,2% των νοικοκυριών από τις γυναίκες μόνο, σε 8% των νοικοκυριών και από τα δύο φύλα μαζί, και μόνο 10,8% από τους άνδρες.
Σε όλη την Ινδία, ακόμη και στα δύσκολα χρόνια το σιτάρι διατηρούνταν σε σπόρο σε κάθε νοικοκυριό, έτσι ώστε ο κύκλος της παραγωγής τροφίμων δεν θα μπορούσε να διακοπεί από την απώλεια των σπόρων. Οι Ινδές γυναίκες της υπαίθρου έχουν διατηρήσει επιμελώς τη γενετική βάση της παραγωγής τροφίμων εδώ και χιλιάδες χρόνια. Αυτή η κοινή ευημερία, η οποία έχει αναπτυχθεί εδώ και χιλιάδες χρόνια, θεωρείται ως «πρωτόγονη γεωργία» από μια ανδρική αντίληψη για τους σπόρους, η οποία θεωρεί τα δικά τους νέα προϊόντα ως «προοδευτικές» ποικιλίες. Η αντικατάσταση των παραδοσιακών ποικιλιών σπόρων από γενετικά τροποποιημένο βαμβάκι από εταιρείες όπως η Monsanto είναι παράνομη και άδικη κατάχρηση των δεξιοτήτων, της γνώσης και της εξουσίας λήψης αποφάσεων των γυναικών για την υπόθεση των σπόρων. Αυτή είναι αποδυνάμωση των γυναικών, δεν είναι χειραφέτηση.
Από το χωράφι στην κουζίνα, από τον σπόρο μέχρι τα τρόφιμα
Δεύτερον, οι γυναίκες έχουν διαδραματίσει πάντα έναν σημαντικό ρόλο στον τομέα της γεωργίας. Όπως έγραψα σε μια έκθεση στον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), η πλειονότητα των αγροτών στην Ινδία είναι γυναίκες. Η εξαναγκαστική αντικατάσταση των βιοποικιλιών γεωργικών συστημάτων που αναπτύχθηκαν από τις γυναίκες, με μονοκαλλιέργεια από γενετικά τροποποιημένο βαμβάκι της Monsanto, οδηγεί σε μείωση της παραγωγής τροφίμων. Επισιτιστική ασφάλεια στα χέρια των γυναικών σημαίνει χειραφέτηση των γυναικών. Η καταστροφή της επισιτιστικής ασφάλειας από την κατάργηση των φυσικών καλλιεργειών υπονομεύει την επισιτιστική κυριαρχία των γυναικών.
Η γεωργία είναι η κύρια πηγή εισοδήματος για την πλειοψηφία των ανθρώπων σε αυτόν τον κόσμο, ιδιαίτερα για τις γυναίκες, και είναι και ο τομέας που σχετίζεται με το θεμελιώδες δικαίωμα του Ανθρώπου, το δικαίωμα στην τροφή και τη διατροφή.
Οι γυναίκες ήταν οι πρώτοι παραγωγοί τροφίμων στον κόσμο και εξακολουθούν να παίζουν κεντρικό ρόλο στα συστήματα παραγωγής τροφίμων του Τρίτου Κόσμου. Η παγκόσμια καταστροφή της γυναικείας γνώσης για τη γεωργία -η οποία έχει εξελιχθεί σε τέσσερα έως πέντε χιλιάδες χρόνια- από μια χούφτα λευκών ανδρών επιστημόνων σε λιγότερο από δύο δεκαετίες έχει παραβιάσει τα δικαιώματα των γυναικών σε αυτή την εξειδίκευση.
Οικολογία και ασφάλεια των τροφίμων
Δεδομένου ότι η θηλυκή εξειδίκευση στον τομέα της γεωργίας συνδέθηκε με μία γεωργία που βασιζόταν σε φυσικές μεθόδους και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η καταστροφή της πηγαίνει χέρι-χέρι με την οικολογική καταστροφή σε διεργασίες της φύσης και την οικονομική καταστροφή των φτωχότερων ανθρώπων στις αγροτικές περιοχές.
Οι περισσότεροι αγρότες στον κόσμο είναι γυναίκες, και τα περισσότερα κορίτσια θα είναι αγρότισσες στο μέλλον. Οι γυναίκες έχουν τη σημαντικότερη συμβολή στην επισιτιστική ασφάλεια. Παράγουν περισσότερο από το ήμισυ του συνολικού ποσού των τροφίμων στον κόσμο. Προσφέρουν περισσότερο από το 80 τοις εκατό της τροφής, η οποία είναι απαραίτητη σε νοικοκυριά και σε περιφέρειες με έλλειψη τροφίμων. Ως εκ τούτου, η επισιτιστική ασφάλεια συνδέεται άμεσα με τις ικανότητες, που έχουν τις γυναίκες. Περιορισμός αυτών των δυνατοτήτων των γυναικών θα οδηγήσει σε υπονόμευση της ασφάλειας των τροφίμων, ειδικά για τα φτωχά νοικοκυριά στις φτωχές περιφέρειες.
Η λανθασμένη αντίληψη της μονοκαλλιέργειας
Οι ικανότητες των γυναικών υπονομεύονται, εάν η ποικιλομορφία διαβρωθεί. Η εργασία των γυναικών στο διατροφικό σύστημα βασίζεται στις γνώσεις και τις δεξιότητές τους. Στην περιοχή του Ντεκάν η παραγωγή του βαμβακιού δεν αναπτύχθηκε ως μονοκαλλιέργεια, αλλά μαζί με το σόργο, τα μπιζέλια και το τσίλι. Η γνώση αυτών των συστημάτων βιοποικιλότητας ήταν γνώση των γυναικών.
Η διάβρωση των συστημάτων βιοποικιλότητας πηγαίνει χέρι-χέρι με την υπονόμευση της γυναικείας γνώσης και της δύναμης των γυναικών που προκύπτει από αυτήν. Αυτό συνέβη με την εισαγωγή μεταλλαγμένου βαμβακιού ως μονοκαλλιέργειας.
Η δύναμη των γυναικών είναι η ποικιλομορφία
Η Πατριαρχική Επιστήμη και Τεχνολογία έχει κάνει τη γνώση και την παραγωγικότητα των γυναικών αόρατες, αγνοώντας τη διάσταση της διαφορετικότητας στη γεωργική παραγωγή. Σύμφωνα με μια έκθεση του FAO για την παγκόσμια διατροφή, οι γυναίκες χρησιμοποιούν μια μεγαλύτερη ποικιλία των φυτών και καλλιεργούν και άγρια φυτά, για τα οποία οι επιστήμονες της γεωργίας δεν έχουν ιδέα.
Στους κήπους των σπιτιών στη Νιγηρία οι γυναίκες φυτεύουν 18-57 ποικιλίες φυτών. Στην υποσαχάρια Αφρική, οι γυναίκες καλλιεργούν πάνω από 120 διαφορετικές ποικιλίες φυτών. Στη Γουατεμάλα υπάρχουν σε κήπους των σπιτιών που είναι μικρότεροι από 0,1 εκτάρια, πάνω από δέκα ποικιλίες δέντρων και φυτών.
Σε έναν μόνο κήπο σπιτιού της Αφρικής μετρήθηκαν πάνω από 60 οπωροφόρα δέντρα. Στην Ταϊλάνδη, οι ερευνητές βρήκαν 230 ποικιλίες φυτών στους κήπους. Στην ινδική γεωργία οι γυναίκες χρησιμοποιούν 150 διαφορετικές ποικιλίες των φυτών για λαχανικά, ζωοτροφές και για ιατρικούς σκοπούς. Οι γυναίκες είναι οι ειδικοί της βιοποικιλότητας στον κόσμο.
Οι επιδράσεις της γενετικής τεχνολογίας
Το μερίδιο της εργασίας των γυναικών στη συγκομιδή του βαμβακιού έχει αυξηθεί, γιατί η μεταλλαγμένη βαμβακοκαλλιέργεια επεκτείνεται σταθερά, άρα δουλεύουν περισσότερες γυναίκες. Η Μονσάντο και ΣΙΑ διατυμπανίζουν αυτή την «πρόοδο» τάχα ως χειραφέτηση των γυναικών. Συν τοις άλλοις, ενώ υποτίθεται ότι το μεταλλαγμένο βαμβάκι δεν προσβάλλεται από ασθένειες, οι αντοχές του υποχώρησαν και εμφανίστηκαν νέες ασθένειες. Οι αγρότες στην Vidharbha χρησιμοποιούν 13 φορές περισσότερα φυτοφάρμακα. Το υψηλό κόστος των σπόρων και των φυτοφαρμάκων οδηγεί σε χρέος, το χρέος οδηγεί σε αυτοκτονίες και δημιουργούνται οι «χήρες του μεταλλαγμένου βαμβακιού» και αυτό δεν έχει καμία σχέση με χειραφέτηση των γυναικών.
Η τραγωδία των χιλιάδων χήρων γυναικών στην Vidharbha, σχετικά με τους παραπάνω λόγους «κουκουλώνεται» από την πρόσφατη προπαγάνδα της διαβόητης πια Μονσάντο και ΣΙΑ.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό του διεθνούς Δικτύου για τη Γενετική Ηθική.
Ποια είναι η Βαντάνα Σίβα
Η Βαντάνα Σίβα γεννήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 1952. Είναι Ινδή φιλόσοφος ακτιβίστρια για την προστασία του περιβάλλοντος, φεμινίστρια και συγγραφέας. Κατοικεί στο Δελχί και έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 20 βιβλία. Είναι επίσης μια εμβληματική μορφή του κινήματος κατά της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.
Η Βαντάνα Σίβα γεννήθηκε στην κοιλάδα του Ντεχραντούν, ο πατέρας της ήταν συντηρητής των δασών και η μητέρα της αγρότισσα, με αγάπη για τη φύση. Σπούδασε στη Σχολή St Mary στο Nainital. Μετά την παραλαβή του Μπάτσελορ στη Φυσική, συνέχισε στο Πανεπιστήμιο του Guelph (Ontario, Canada) το 1977, με μια διατριβή με τίτλο «Μεταβολές στην έννοια της περιοδικότητας του φωτός» και πήρε Μάστερ. Το 1978 ολοκλήρωσε και έλαβε το διδακτορικό της στη φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Δυτικού Οντάριο.
Το 1982 ίδρυσε το Ερευνητικό Ίδρυμα για την Επιστήμη, την Τεχνολογία και την Οικολογία, ενέργεια η οποία οδήγησε στη δημιουργία του Navdanya το 1991, ένα εθνικό κίνημα για την προστασία της βιοποικιλότητας και την ακεραιότητα των πόρων διαβίωσης, ειδικά τη μητρική σπόρων, την προώθηση της βιολογικής γεωργίας και του δίκαιου εμπορίου. Για δύο τελευταίες δεκαετίες το Navdanya έχει συνεργαστεί με τις τοπικές κοινότητες και οργανισμούς που εξυπηρετούν πολλούς άνδρες και γυναίκες αγρότες. Οι προσπάθειες του Navdanya έχουν ως αποτέλεσμα τη διατήρηση πάνω από 2.000 ποικιλίες ρυζιού από όλη τη χώρα και έχουν δημιουργηθεί 34 τράπεζες σπόρων σε 13 χώρες σε ολόκληρη τη χώρα. Περισσότεροι από 70.000 αγρότες είναι κύρια μέλη του Navdanya.
Το πρώτο της βιβλίο, Staying Alive (1988), βοήθησε να επαναπροσδιορίσουμε τις αντιλήψεις για τις γυναίκες του Τρίτου Κόσμου. Το 1990 έγραψε μια έκθεση για τον Διεθνή Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) για τις γυναίκες και τη γεωργία με τίτλο «Οι περισσότεροι αγρότες στην Ινδία είναι γυναίκες». Ίδρυσε τη μονάδα των δύο φύλων στο Διεθνές Κέντρο για την Ανάπτυξη στο Κατμαντού και είναι ιδρυτικό μέλος του διοικητικού συμβουλίου των Γυναικών για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη (WEDO)
Το 1993, η Βαντάνα έλαβε το Εναλλακτικό Βραβείο Νόμπελ «...Για την τοποθέτηση των γυναικών και της οικολογίας στο επίκεντρο του σύγχρονου τρόπου ανάπτυξης». Η Βαντάνα Σίβα παίζει σημαντικό ρόλο στο παγκόσμια κίνημα του Οικοφεμινισμού. Σύμφωνα με το άρθρο της για τη χειραφέτηση των γυναικών, η Σίβα δείχνει ότι μια πιο βιώσιμη και παραγωγική προσέγγιση στη γεωργία μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την επαναφορά ενός συστήματος γεωργίας στην Ινδία, που είναι περισσότερο προσανατολισμένο στη συμμετοχή των γυναικών. Είναι εναντίον της επικρατούσας «πατριαρχικής λογικής του αποκλεισμού», υποστηρίζοντας ότι ένα σύστημα με επίκεντρο τη γυναίκα θα αλλάξει το ισχύον σύστημα σε μια εξαιρετικά θετική κατεύθυνση.
Μετάφραση - Επιμέλεια: Λίτσα Δουδούμη
