Του Γιάννη Σχίζα
Στο Διαδίκτυο κυκλοφορεί εξώφυλλο της «Απογευματινής» με ημερομηνία 6.1.1970, που αναγγέλλει τη δημιουργία αθηναϊκού μετρό ώς το 1977... Η «Ακρόπολις» της 15ης.5.73 μιλάει για την εντός του 1974 έναρξη κατασκευής «λεωφόρου ταχείας κυκλοφορίας» σαν τη σημερινή Αττική Οδό, ενώ η «Βραδυνή» της 26ης.6.79 τοποθετεί στο 1980 την έναρξη των εργασιών ζεύξης Ρίου-Αντιρρίου. Ακόμη, το «Έθνος» της 6ης.5.55 προαναγγέλλει την κατάρτιση κτηματολογίου...
Για μερικούς αυτές οι κωμικοτραγικές ιστορίες διαψεύσεων και επιβραδύνσεων είναι δηλωτικές της χρόνιας ελαφρότητας και ασυναρτησίας της ελληνικής άρχουσας τάξης. Οπωσδήποτε δεν έχουν άδικο, όμως υπάρχει και ένα στοιχείο που διαφεύγει της προσοχής τους: Γιατί οι ιστορίες αυτές στο σύνολό τους εκφράζουν ένα καθεστώς προσδοκιών και πιθανολογούμενων αλλαγών, ένα «τότε» που εμπεριείχε συλλογισμούς για το «κάποτε».
Σήμερα, στην εποχή των Μνημονίων, περάσαμε από τον όποιο φουτουρισμό στον αμυντικό πραγματισμό. Σήμερα απουσιάζουν οι μεγάλες ιδέες χωρίς επιθετικότητα ή μισαλλοδοξία, που μπορούν να συνεπάρουν τους πολίτες και να προκαλέσουν γόνιμες αντιπαραθέσεις.
Θα μπορούσε στην Ελλάδα του 2013 να προσληφθεί στα σοβαρά και να συζητηθεί ένα σχέδιο μεταφοράς της πρωτεύουσας, όπως αυτό που συζητήθηκε το 1991 σε συνέδριο της «Ελευθεροτυπίας»; Θα μπορούσε να συζητηθεί ευρύτερα η προβληματική του Αθανάσιου Αραβαντινού για τα κέντρα των πόλεων, για τις επιπτώσεις της αυτοκίνησης και της προαστιοποίησης, όπως διατυπώθηκε πρόσφατα στο περιοδικό «Αειχώρος»; Θα μπορούσαμε να συνεκτιμήσουμε, για κάποιες σύγχρονες βλέψεις, τις θέσεις για την ηλεκτρονική πολεοδομία που εξέφρασε ήδη από το 1969 (!) ο Τάκης Ζενέτος - υποστηρίζοντας τη διακίνηση της πληροφορίας στη θέση της διακίνησης προσώπων;
Τώρα πλέον το μέλλον είναι κάτι παραπάνω από αόρατο. Η προβληματική για την επόμενη δόση και τον προβληματικό overdose για τη δράση της Χρυσής Αυγής ομιχλώνουν την εικόνα των όποιων πολεοδομικών, κοινωνικών, εθνικών δυνατοτήτων. Οι περισσότεροι αγνοούν τη μελλοντολογία ενός θεμελιακού σχεδίου όπως το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αττικής ή τις απόψεις του Γιάννη Πολύζου για τον συνδυασμό παραγωγικής ανάταξης και πρασινίσματος του Ελαιώνα. Η αυθαίρετη κίνηση των εποχούμενων λεβεντοτσόγλανων στους πεζόδρομους της πόλης παρακολουθείται αδιαμαρτύρητα, όπως και ο βανδαλισμός των πινακίδων της Τροχαίας. Ουδεμία σκέψη εκφέρεται για την ανανέωση του κτιριακού κεφαλαίου της πόλης, για μια «δημιουργική καταστροφή» αντίθετη με την εκτατική και επιπόλαια δόμηση στη μικροκλίμακα.
Υπάρχει μέλλον για την Αθήνα; Για τα μνημονιακά αρπακτικά, ναι, υπάρχει ευοίωνο οικοπεδικό μέλλον. Το θέμα είναι τι κάνουμε εμείς, για να μην καταντήσουμε οι Ινδιάνοι της Ευρώπης...
ΥΓ.: Κτίριο, κύριε Μπαμπινιώτη, με γιώτα, γιατί το κτίριο κτίζεται πριν γίνει κτήμα...
