Ο ιός διέλυσε κάθε βεβαιότητα. Είναι δυνατόν να καταρρέουν τα χρηματιστήρια, να μπαίνουν χώρες σε ύφεση, να αναδύεται το καταστροφικό φάντασμα της κρίσης του 2008-2009, λόγω μιας, έστω σοβαρής, ασθενείας, λόγω επιδημίας; Αν έχουμε άτρωτο καπιταλιστικό σύστημα, πώς εξηγείται η απόλυτη ευθραυστότητα, οι επιπτώσεις, η απόλυτη ιοβόλος αιτιοκρατία;
Η πείρα έχει δείξει ότι η κατάρρευση ενός συστήματος συμβαίνει μόνο αν πρόκειται να κερδίσει το σύστημα. Η κατάρρευση είναι κερδοφόρος, είτε εκληφθεί ως κέρδος εταιρειών που σχετίζονται με την ίαση και τον διατροφικό κύκλο είτε σαν αναδιανομή ατομικού και εθνικού εισοδήματος. Πρακτικά μπαίνουν σε δοκιμασία οι εργασιακές σχέσεις, τα μοντέλα κοινωνικής διαμεσολάβησης με την έκρηξη της διαδικτυακής παραγωγής (ακόμα και στη σχετικά ανώριμη τεχνικά, σημερινή φάση της). Έχουν δίκιο οι συνωμοσιολόγοι; Ο ιός προέκυψε από ένα εργαστήρι βιολογικού ή οικονομικού σχεδιασμού; Τι σημασία έχει; Η κρίση είναι μια ευκαιρία. Το έχει διδάξει ο Φρίντμαν όταν στα ερείπια του τυφώνα θεμελίωνε τη μηδαμινή λαϊκή απαίτηση, όταν στα φυσικά ερείπια νομιμοποιούσε τα εργασιακά ερείπια, τα ερείπια του κοινωνικού κράτους. Μεγάλο μέρος του «θαύματος» εγκληματικότητας και οικονομικών ανθρωποκτονιών της Λατινικής Αμερικής είναι δικό του έργο.
Υπάρχει όμως και η αντίστροφη «ευκαιρία». Να ενισχυθεί το δημόσιο σύστημα Υγείας, να νομιμοποιηθεί ξανά στα μάτια του λαού. Έχει παραμορφώσεις και φθορές, αλλά στο τέλος αποτελεί μια μεγάλη κατάκτηση που μπορείς να διορθώσεις, να ενισχύσεις με κοινωνική συναίνεση.
Μπορεί κανείς να αποκρυπτογραφήσει, να εντοπίσει κάποιους που κερδίζουν από το φαινόμενο και από την κρίση στην Υγεία; Εκτός από τους μαυραγορίτες των αντισηπτικών, εκτός από τους εγωπαθείς συμπολίτες μας με την πειρατεία των ραφιών, ποιο μπορεί να είναι το κέρδος;
Πολιτικά, η Ν.Δ. κρύβει προβλήματα κυβερνητικής ποιότητας πίσω από τον ιό, τα αμυντικά κατοχικά σύνδρομα και τον φόβο. Επίσης κερδίζει μια επιείκεια από την αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος στηρίζει και δεν εκμεταλλεύεται την έκτακτη συνθήκη (ας θυμηθούμε την αντίστροφη κατάσταση πέρσι, πρόπερσι κ.ο.κ.).
Όταν ανέλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2015, με μηδέν αποθεματικά στα ταμεία, με συσσωρευμένα τεράστια απλήρωτα εντάλματα στις οικονομικές υπηρεσίες των νοσοκομείων, με τεράστια ελλείμματα, πολλοί κάγχαζαν για το παρωχημένο ιδεολογικό δόγμα: στηρίζουμε πάση θυσία το (έστω προβληματικό) δημόσιο σύστημα Υγείας.
Θυμίζω, δεν υπήρχαν χρήματα. Θυμίζω τεράστια θέματα διαφθοράς. Θυμίζω κενά στη στελέχωση. Θυμίζω εισιτήριο 5 ευρώ σε πάμφτωχους.
Πέρασε μια έρημος 4,5 χρόνων. Τι παρέδωσε; Πολύ περισσότερες κλίνες ΜΕΘ, πιο υγιή οικονομικά, κανονικοποίηση των χρηματοδοτήσεων (δεν έχει σημασία μόνο το πόσα χρήματα διαθέτεις, όσο το πού πάνε και κυρίως η ηθική αυτής της πορείας). Ο Ξανθός μπορούσε να «περπατήσει» από το αγροτικό ιατρείο σε ένα Κέντρο Υγείας, σε ένα περιφερειακό νοσοκομείο, μπορούσε να ακούσει επί 8 ώρες εκπροσώπους από όλες τις πολιτικές και συνδικαλιστικές κοινότητες του χώρου της Υγείας, μπορούσε να απαντάει σε απίστευτες αιτιάσεις, μαξιμαλισμούς, δίκαια και εύλογα. Ο Πολάκης μπορούσε να λύσει απίθανα προβλήματα, υποσκελίζοντας γραφειοκρατίες, οικονομικές δυσχέρειες, απροθυμίες του συστήματος. Όλοι οι πολιτικοί λειτουργοί (Βαρδαρός, Μπασκόζος, οι βουλευτές, διοικητές των ΥΠΕ, των νοσοκομείων κ.ο.κ.) μπορούσαν να δουν και κυρίως να διακρίνουν. Μπόρεσαν όμως και κάτι άλλο. Ενώ έχουν δεχτεί συντριπτικές, μικροπρεπείς επιθέσεις επί πολλά χρόνια, έχουν το περίσσευμα καρδιάς και πολιτικής να στηρίζουν (τον αντίπαλο) τώρα στην ανάγκη.
Δημόσιο σύστημα Υγείας, κοινωνικό κράτος, κοινωνιοκεντρική κουλτούρα, είναι όλα αυτά μαζί. Είναι δουλειά και ψυχικό περίσσευμα συγχρόνως.
