Συνέντευξη με το Θάνο Βασιλόπουλο*
Από ό,τι φάνηκε, στο πρόσφατο συνέδριο της ΓΣΕΕ επιβεβαιώθηκαν εκ νέου οι συσχετισμοί. Που οφείλεται αυτό, κατά τη γνώμη σας;
Οι συσχετισμοί αποτυπώνουν μια κατάσταση που υπάρχει τα δέκα τελευταία χρόνια. Η ΓΣΕΕ έχει ξεκοπεί από τους εργαζόμενους. Την περίοδο της κρίσης καταργήθηκαν όλα τα δικαιώματα των εργαζομένων. Σε αυτόν τον Αρμαγεδδώνα η ΓΣΕΕ δεν απάντησε ποτέ όπως θα έπρεπε, γι αυτό έπαψε να αποτελεί αποκούμπι των εργαζομένων. Σκοπός της επίθεσης ήταν να τσακιστεί η μικρομεσαία επιχείρηση, δηλαδή το 92% των ελληνικών επιχειρήσεων που απασχολεί πάνω από το 82% του εργατικού δυναμικού. Η ΓΣΕΕ έπρεπε να κάνει συμμαχίες με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που πλήττονταν και να ανεβάσει τη σύγκρουση στο πολιτικό επίπεδο. Δεν το έκανε.
Και γι αυτό λέτε πως η ΓΣΕΕ έπαψε να απασχολεί τους εργαζομένους και απασχολεί πλέον μόνο τους μηχανισμούς που αναδεικνύουν την ηγεσία του;
Ε, βέβαια. Ουσιαστικά πάνω από το 1/3 των εκλογών στα σωματεία δεν ανταποκρίνονται στα πραγματικά δεδομένα των εργαζομένων που υποτίθεται ότι εκπροσωπούν. Είναι σωματεία-μαϊμούδες. Για παράδειγμα, στο σωματείο των χειριστών ψήφισαν μέσα σε οκτώ ώρες 1.300 άτομα. Αν κάνεις την αναγωγή, θα πρέπει ανά κάποια δευτερόλεπτα να ψηφίζει και ένας. Σε ένα σωματείο ιδιωτικών υπαλλήλων ψήφισαν 780 άτομα, ενώ δεν υπάρχουν εκεί πάνω από 100 ιδιωτικοί υπάλληλοι. Τέτοια πράγματα γίνονταν. Ουσιαστικά δηλαδή η ΓΣΕΕ, επειδή δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις ανάγκες των εργαζομένων, έκλεισε τα τείχη, και οι μηχανισμοί της έγιναν μηχανισμοί αναπαραγωγής. Το ΠΑΜΕ, με τη σειρά του, προσπάθησε να καβαλήσει το κύμα της αγανάκτησης, χαρακτηρίζοντας όλους τους άλλους συλλήβδην «προδότες», «πουλημένους», «εργοδοτικούς». Βέβαια, αυτό δεν του βγήκε, καθώς συρρικνώθηκε. Και να σας πω και κάτι άλλο. Επί της προηγούμενης κυβέρνησης, η οποία βέβαια διατήρησε το μνημονιακό πλαίσιο, ξεκίνησαν κάποιες προσπάθειες να ξεμπλοκάρουν τα πράγματα. Ναι μεν δεν επανέφερε την εθνική συλλογική σύμβαση, αλλά αύξησε τον κατώτατο μισθό και επανέφερε την υποχρεωτικότητα των συμβάσεων, όπως στην περίπτωση των ναυτιλιακών υπαλλήλων. Την ίδια ώρα το ΠΑΜΕ έχασε τις συμβάσεις σε όσα σωματεία είχε τον πρώτο λόγο. Ενώ επέδειξε μια κινητικότητα σε επίπεδο συγκεντρώσεων, δεν κατάφερε να φέρει αποτελέσματα σε επίπεδο συλλογικών συμβάσεων. Τι έκανε, λοιπόν; Διέλυσε το συνέδριο των ιδιωτικών υπαλλήλων, λέγοντας ότι ένα κομμάτι στα τρόφιμα είναι εργοδοτικοί. Ακόμα και τους ναυτιλιακούς υπαλλήλους τους έλεγαν «εφοπλιστόπουλους». Έτσι φτάσαμε στην αρνητική εικόνα του συνεδρίου της ΓΣΕΕ με τα ΜΑΤ και τα ΚΝΑΤ απέναντι. Το ΠΑΜΕ, βέβαια, συμμετείχε στις διαδικασίες του συνεδρίου τις οποίες κατήγγειλε. Όλα αυτά τα πράγματα, φυσικά, δεν ενδιαφέρουν καθόλου τους εργαζομένους.
Η καθ’ υμάς Αριστερά, όμως, τη ρόλο έπαιξε σε όλα αυτά;
Η καθ’ ημάς Αριστερά έκανε ό,τι έκανε πάντα: διήλυσε τον κώνωπα και κατάπιε την κάμηλο. Και γι αυτό βγήκε διασπασμένη. Με αποτέλεσμα να μην ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των εργαζομένων. Προσέξτε: έχουμε πλέον μια ρεβανσιστική κυβέρνηση που προσπαθεί να ξηλώσει ό,τι έφτιαξε η προηγούμενη κυβέρνηση και εμείς τσακωνόμαστε για το αν ο νόμος Κατρούγκαλου είναι χειρότερος από αυτόν του Βρούτση και τούμπαλιν. Ο νόμος του Κατρούγκαλου ήταν πράγματι ένας κακός νόμος και ο νόμος Βρούτση ήταν ένα λίφτινγκ αυτού. Όμως, με τον καινούργιο νόμο δεν μπορείς να πας στη διαιτησία, αν δεν συμφωνήσει και ο εργοδότης. Δεν υπάρχει επέκταση των συλλογικών συμβάσεων, αφού μια εταιρία ή και μια περιοχή μπορεί να βγει από αυτήν, αν υπάρχουν οικονομικά προβλήματα. Δεν θα υπάρξει άλλη αύξηση του κατώτατου μισθού με τον οποίο είναι συνδεδεμένοι οι μισθοί και οι ωριμάνσεις μέχρι να πάει η ανεργία κάτω από 10%. Και εμείς ασχολούμαστε με το αν είναι καλύτερος ο νόμος Κατρούγκαλου ή ο νόμος Βρούτση, τη στιγμή που ένας νέος εργαζόμενος χρειάζεται 40 χρόνια εργασίας για να εξασφαλίσει μια σύνταξη 500 ευρώ. Άσε που δεν θα μπορεί κανείς να μαζέψει τα απαιτούμενα ένσημα λόγω επισφάλειας, ανεργίας και μαύρης εργασίας.
Θα χρειαστούν, επομένως, συμμαχίες για να ανατραπεί αυτή η κατάσταση;
Εννοείται. Τα πρώτα δείγματα της ΝΔ ποια ήταν; Απελευθέρωση των απολύσεων, δεν έχει συνολική ευθύνη ο εργοδότης για τους ενοικιαζόμενους εργαζομένους, κ.λπ. Οι εργοδότες του ΣΕΒ το είδαν αυτό με καλό μάτι. Η οικονομία, όμως, δεν έχει καμία αναπτυξιακή δυναμική, γιατί δεν γίνεται καμία επένδυση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που απασχολούν τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων και μπορούν να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας. Η μείωση του ΦΠΑ δεν πρόκειται να κάνει τη διαφορά. Απέναντι, λοιπόν, σε αυτή την κατάσταση οι εργαζόμενοι θα πρέπει να κάνουν συμμαχίες με τη μικρομεσαία επιχείρηση, τη ΓΣΒΕ και την ΕΣΕΕ.
Να σας πάω κάπου αλλού. Ήδη από τη δεκαετία του ’90 τα συνέδρια της ΓΣΕΕ είχαν πάρει αποφάσεις για περιορισμό του κατακερματισμού του συνδικαλιστικού κινήματος.
Φυσικά. Το είχαν ψηφίσει όλοι. Όταν όμως έκαναν οι παρατάξεις τους λογαριασμούς, είδαν τι έχαναν και όλα αυτά εγκαταλείφτηκαν. Και κάτι άλλο: από τους 45 συνδικαλιστές στη διοίκηση της ΓΣΕΕ έφτασαν να είναι μόνο 3 από τον ιδιωτικό τομέα και όλοι οι υπόλοιποι από τις ΔΕΚΟ που απασχολούσε 150.000 εργαζομένους έναντι 2,5 εκατομμυρίων του ιδιωτικού τομέα. Οι άνθρωποι αυτοί δεν είχαν επαφή με τη μεγάλη μάζα των εργαζομένων. Γι αυτό πρέπει να πάμε αμέσως σε ένα συνέδριο οργανωτικό και θεματικό.
Ένα άλλο οργανωτικό ζήτημα είναι και η απουσία του πρεκαριάτου και των μεταναστών από την οργανωτική ζωή της ΓΣΕΕ, όπως επίσης και η απουσία όσων δουλεύουν σαιζόν την τουριστική περίοδο. Τι πρέπει να γίνει ώστε όλοι αυτοί οι πληθυσμοί, νέοι σε ηλικία ως επί το πλείστον, να συμμετάσχουν στο συνδικαλιστικό κίνημα;
Καταρχήν, οι εποχικά εργαζόμενοι μπορούν να είναι γραμμένοι στα συνδικάτα του τουρισμού-επισιτισμού. Δεν συμμετέχουν, όμως, λόγω των συνθηκών. Η ΓΣΕΕ πρέπει να ανοίξει και να τους συμπεριλάβει όλους αυτούς. Και δεν μπορεί να πορευτεί μόνο με καταγγελίες. Γιατί, όταν ο κόσμος ξέρει ότι δεν μπορείς να κάνεις κάτι γι αυτόν, δεν έρχεται σε σένα. Όταν δεν του υπογράφεις σύμβαση, όταν δεν του εξασφαλίζεις την ασφάλισή του, γιατί να ‘ρθει; Θα προσπαθήσει με άλλα μέσα να επιβιώσει.
Η κυβέρνηση προσπάθησε να περιορίσει το δικαίωμα στην απεργία και στη συνέχεια το δικαίωμα στη διαδήλωση. Τι απάντηση πρέπει να δώσει το συνδικαλιστικό κίνημα;
Αυτή η κυβέρνηση είναι νεοφιλελεύθερη, ρεβανσιστική και άκρως επικίνδυνη. Πάει να περάσει σχετικό νομοσχέδιο τώρα με τον κορονοϊό, ώστε, αν αντιδράσει το συνδικαλιστικό κίνημα, να πέσει πάνω του όλο το μιντιακό κατεστημένο και να λέει «Δεν ντρέπεστε; Η Ελλάδα περνάει δύσκολα με το μεταναστευτικό και τον κορονοϊό κι εσείς ενδιαφέρεστε μόνο πως θα απεργείτε και θα μας ταλαιπωρείτε;» Καταλαβαίνεις, λοιπόν, ότι η μάχη είναι ασύμμετρη. Γι’ αυτό και πρέπει να την ανεβάσεις στο πολιτικό επίπεδο. Δεν έχει νόημα να δίνουμε συνδικαλιστικές μάχες με προδιαγεγραμμένο αρνητικό αποτέλεσμα.
Κάποια σωματεία, ειδικά αυτά που πρόσκεινται στον αναρχικό χώρο, δουλεύουν τις απεργίες τους για ένα-δυο μήνες αφού τις έχουν προκηρύξει. Είναι αυτός ένας τρόπος για να επανέλθει η αποτελεσματικότητα του συνδικαλιστικού κινήματος στα πρότερα επίπεδα;
Αστειεύεσαι; Αυτή ήταν πάντα η κριτική μας. Όταν προκηρύσσεις μία απεργία δεν μπορείς να τη δουλεύεις μόνο τις δέκα τελευταίες μέρες. Μια απεργία δεν είναι μόνο εξαγγελίες. Πρέπει να περάσεις από τους χώρους δουλειάς, να δημιουργήσεις τις προϋποθέσεις. Στην Ισπανία προετοίμαζαν μια απεργία τη δεκαετία του ’90 για έξι μήνες. Και ήταν τεράστια. Εμείς έχουμε φτάσει να λέμε ότι μια απεργία είναι πετυχημένη, αν έχει κόσμο στη συγκέντρωση. Μόνο που στη συγκέντρωση δεν συμμετέχουν απαραίτητα εργαζόμενοι. Μόνο στην περίπτωση της κατάργησης της κυριακάτικης αργίας θυμάμαι τους εργαζομένους να κατεβαίνουν στην κινητοποίηση. Τις απεργίες, επομένως, πρέπει να τις δουλεύεις και πρέπει να είναι πολιτικές, να στοχεύουν στην αλλαγή πολιτικής.
Θα βλέπατε με θετικό μάτι τη δημιουργία μιας ψηφιακής πλατφόρμας εντός του συνδικάτου που να επιτρέπει στο συνδικάτο να επικοινωνεί καλύτερα με τα μέλη του, τα απομακρυσμένα μέλη ή τα μη μέλη;
Αστειεύεσαι; Φυσικά. Ένα πρόβλημα που είχαμε πάντοτε ήταν ότι έχουμε μείνει στο φορντικό μοντέλο, τη στιγμή που οι εργοδότες έχουν εξελιχθεί. Οι εργαζόμενοι πρέπει να επικοινωνούν μεταξύ τους. Όμως, όταν ένας εργαζόμενος δουλεύει από το πρωί ως το βράδυ, δεν είναι εύκολο να βρει το χρόνο να έρθει σε γενική συνέλευση. Πρέπει, λοιπόν, να αλλάξουμε το περιβάλλον της συνδικαλιστικής δράσης. Και οι νέες τεχνολογίες είναι βασικό όπλο σε αυτή την προσπάθεια. Εγώ θα έλεγα ότι χρειάζεται και η δημιουργία ενός κοινού με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ομίλου προβληματισμού.
Τελευταία ερώτηση: θα δούμε ενοποίηση των παρατάξεων Βασιλόπουλου και Φωτόπουλου;
Κοίταξε. Δεν είναι θέμα προσώπων. Η παράταξη του Φωτόπουλου ανακάλυψε ζητήματα που δεν της επέτρεπαν να είναι μαζί μας 15 μέρες πριν από τις εκλογές. Μέχρι πριν μαζί ήμασταν στην Εκτελεστική Επιτροπή, λειτουργούσαμε από κοινού. Γι αυτό και τώρα είμαστε ανοιχτοί σε συζήτηση. Δεν γίνεται να αντιμετωπιστεί η σημερινή κατάσταση αλλιώς, αν και κατανοούμε ότι δεν γίνονται αυτά τα πράγματα από τη μια στιγμή στην άλλη.
* Αντιπρόεδρος της ΓΣΕΕ
Τη συνέντευξη πήρε ο Δημήτρης Παπανικολόπουλος
