Τότε, σε κάτι εθνικές γιορτές ακούγαμε κάποια μουσική που -όπως αποδείχτηκε- πέρναγε καθαρά στην ψυχή μας. Χρόνια μετά, όταν πάτησα τα «ήντα», σαν «Ηλιουπολίτης της διασποράς» που ζούσε πλέον στην Κυψέλη, αναζήτησα τη μουσική αυτή και τον παραγωγό της - χωρίς να διαθέτω καμιά άλλη πληροφορία. Και την βρήκα: Ήταν ο «Ηπειρώτικος» του Νίκου Σκαλκώτα, που κρατούσε μόλις 1 λεπτό και 33 δευτερόλεπτα, που ήταν ικανός να επιδράσει επάνω σου σαν μια στοχαστική αλλά πάντως ηλεκτρική εκκένωση.
Χάρις στην Κινηματογραφική Λέσχη Ηλιούπολης και στον πρόεδρό της Δημήτρη Καλαντίδη, συναντήθηκαν στον σχολιασμό μιας ταινίας με θέμα τον Νίκο Σκαλκώτα ο Σταμάτης Τσαρουχάς -ο σκηνοθέτης-, ο Νίκος Χριστοδούλου, διευθυντής ορχήστρας και μουσικοσυνθέτης, ο Ρένος Χαραλαμπίδης ηθοποιός και σκηνοθέτης, που ταυτόχρονα «έπαιζε» στην ταινία αφηγούμενος ένα μέρος της.
Ο Χαλκιδαίος Νίκος Σκαλκώτας ξεκίνησε τη μουσική διαδρομή του παίζοντας βιολί, ενώ στη συνέχεια πέρασε στη Γερμανία, όπου έκανε συστηματικές σπουδές - στα καλύτερα χρόνια της ζωής του... Υποχρεώθηκε όμως να φύγει από τη Γερμανία το 1933, για λόγους που ήταν άσχετοι με αυτούς που έτρεψαν σε φυγή πολλούς καλλιτέχνες και διανοούμενους. Στην Ελλάδα όμως η προσέγγιση του κοινού αποδείχτηκε ατελέσφορη: Οι μουσικοκριτικοί στάθηκαν παγερά αδιάφοροι μπροστά στο ύφος της μουσικής του Σκαλκώτα. Αυτό μακροπρόθεσμα δεν ανέκοψε τον μουσικό του οίστρο, που εκδηλώθηκε με διάφορες συνθέσεις πρωτοποριακές, πολύ πέρα από τους αγαπημένους του «Ελληνικούς χορούς». Πέθανε το 1949, από ένα τυχαίο γεγονός, που θα μπορούσε να το αποτρέψει, αν ήταν πιο επιμελής στις υποθέσεις της ζωής.
Στην ταινία είδα τον Χάρη Ξανθουδάκη, ομότιμο καθηγητή του Ιονίου Πανεπιστημίου - παλιό γνωστό προ σαρακονταετίας, που είχε αφήσει στη μνήμη μου την παρατήρηση για τα συνθήματα πριν και μετά τη δικτατορία: Τα μεν ήταν πιο αργόσυρτα, τα δε πιο «ροκ» και ταχυπρόφερτα. Είδα επίσης τον Νίκο Νίκου Σκαλκώτα, γιο του συνθέτη, που τον γνώρισα στα 1968, και ο οποίος μαζί με τους άλλους ομιλητές στην ταινία - ντοκιμαντέρ υπεραμύνθηκε της μουσικής ιδιοφυΐας του πατέρα του...
Στην Αθήνα έλειψε ένας αδριάντας του ανθρώπου που αναγνωρίστηκε σαν ένας από τους μεγάλους μουσουργούς της εποχής του: Μια που ο έτερος της πρωτοποριακής μουσικής -ο Ιάνης Ξενάκης- έφτασε να απαρνηθεί τη χώρα του...
