Μ' έπιασε από το μανίκι. Συνομήλικος, παχουλός: «Ενώ είσαι ευγενικός άνθρωπος, πας να υπερασπιστείς τα αδικαιολόγητα. Αφού ξεπουλήθηκε η Μακεδονία. Το ξέρουμε όλοι. Αυτοί που έβαλαν τον Τσίπρα, έβαλαν και τον Μητσοτάκη. Εγώ ήμουν ΚΚΕ, μετά ΣΥΡΙΖΑ, τώρα ψηφίζω Βελόπουλο. Να μην τους δικαιολογείς. Είναι προδότες». Τα έλεγε ήρεμα, τα έχει πει δεκάδες φορές κι έχει ξεδώσει, στο καφενείο, στη γυναίκα του, όταν βλέπει τηλεόραση. Είμαι σίγουρος ότι τον Σεπτέμβριο του '15 θα ψήφισε Χ.Α. Αλλά δεν έχει τόση σημασία. Ήθελε κουβέντα, σε δυο λεπτά όμως τα είπε όλα. Ο αντιϊμπεριαλισμός του (αν υποθέσουμε ότι λέει αλήθεια για την παλιά σχέση με την Αριστερά) διαστρέφεται σε μυστικισμό, σε εθνολαϊκισμό, έχει διαμορφωμένο έναν απολύτως διχαστικό λόγο, δεν έχει καμιά αμφιβολία. «Είναι όλοι πουλημένοι και προδότες. Γι' αυτό τους βάζουν». Πριν από μερικά χρόνια, κάτι τέτοιο θα φιλτραριζόταν ίσως. Σήμερα, που έχουν παγιωθεί όλα τα αντικοινοβουλευτικά άλλοθι, δεν έχει ανάγκη κανενός φίλτρου.
Επειδή η Ιστορία μας βρίθει εξωτερικών παρεμβάσεων, όλες οι σχολές ερμηνείας της Ιστορίας, της ταυτότητας κ.λπ., έχουν να κάνουν με την αόρατη χείρα που κατασκευάζει σχεδόν όλη την πολιτική σκηνή και πάντως τους εκάστοτε κυβερνητικούς. Την περίοδο μάλιστα του αντι-ΣΥΡΙΖΑ «μακεδονικού», δεκάδες μικρά κανάλια, ιστοσελίδες, μπλογκς ωρύονταν για την προδοσία. Και από πίσω μερικοί πολιτευτές της Ν.Δ. να χαίρονται (προφυλαγμένοι και μεθοδικοί) το εθνικιστικό σκι. Πράγματι, το πολιτικό «εθνογράφημα» παρήγαγε καριέρες, κυρίως διαμόρφωσε ακράδαντες λαϊκές πεποιθήσεις. Ή μάλλον έναν απίστευτο και αδίστακτο εθνικιστικό οπορτουνισμό, μια τεράστια άνεση να κυκλοφορεί κάποιος τύπος από την «προδοσία της Αριστεράς» σε έναν δικό του ενδοτισμό: Αντικομμουνιστικός, αντιαριστερός, αντιδημοκρατικός εντέλει τσαμπουκάς, και άχνα για τις πραγματικές απειλές.
Είναι σίγουρο, η κρίση συνέβαλε στη ρευστοποίηση των ιδεολογικών ορίων. Κατέστρεψε πολιτικές επικράτειες, αλλά και προσωπικά ή οικογενειακά πολιτικά κληροδοτήματα. Όλοι μπορούν να είναι παντού. Σε ένα πολιτικό παντού και πουθενά.
Πριν από χρόνια, αρχές του 2000, ο πλακάς άκουγε λαϊκά (Γαβαλά, Μιχαλόπουλο, Ζαγοραίο, μέχρι Καφάση). Δούλευε με ένα χιλιοπιτσιλισμένο με ασβέστες ραδιομαγνητόφωνο (μάλιστα, παρακαλώ, FM και κασέτα) στη διαπασών. «Εγώ δεν βάζω κόλλες και αηδίες. Τσιμέντο και μένει αθάνατο το πλακάκι, αλλά πού είσαι, έχουν έρθει οι Πολωνοί κι οι Αλβανοί κι έχουν χαλάσει την πιάτσα». Λάτρευε τα σκυλάδικα, του έφευγαν όλα τα λεφτά, έπαιζε μανιωδώς ΠΡΟ-ΠΟ για να αναπληρώσει. Μετά από δυο-τρία ουζάκια, «τι ψήφισες;», τον ρώτησα. «Εμένα ο πατέρας μου είχε κάνει στη Μακρόνησο. Τι λες να ψηφίζω;». Ένα είδος τάματος, μνημόσυνου, οικογενειακής αξιοπρέπειας, τον εφοδίαζε με μια εκλογική απόφαση, ενώ ενυπήρχε μια νεφελώδης πολιτική θέση. Ήταν πιο μπεσαλής πολιτικά από πολλούς χρησιμοθήρες που πλησίαζαν τα κόμματα εξουσίας για να κάνουν τη δουλίτσα τους, αλλά μέσα στη σύγχυση μπορούσε να ξεχυθεί στο παντού.
Όταν κατέρρευσαν οι μεγάλες αναφορές, το «Δωδεκάορτο» και οι «Απόστολοι» της Αριστεράς, ο άνθρωπος αυτός, πέρα από μια αντιφατική ακεραιότητα, τι διέθετε; Ποια επεξεργασία τον καθοδήγησε; Πού πήγε πολιτικά;
Το πολιτικό μας πρόβλημα προϋποθέτει επίμονο σκάψιμο στη σάρκα της πραγματικότητας. Νέα, απολύτως πρωτότυπα πολιτικά εργαλεία. Κυρίως επανεφεύρεση του εαυτού μας.
