Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
15 °C
12.0°C16.5°C
1 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
11.5°C16.0°C
0 BF 65%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
14 °C
7.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
12.8°C15.8°C
2 BF 80%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
5 °C
4.9°C12.9°C
0 BF 100%
Στη Φες, τη «μυστήρια» πόλη του Μαρόκου
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Στη Φες, τη «μυστήρια» πόλη του Μαρόκου

Του Γιάννη Κύρκου Αικατερινάρη*

Επισκεφτήκαμε στο Μαρόκο τη Φες, μια πόλη με μεγάλη ιστορία, που πάντα αποτελούσε το μήλο της έριδας για τους ισχυρούς της Γης... Θα μου πείτε, ήταν η πρώτη ή η τελευταία που της προόριζαν μια τέτοια τύχη; Επειδή λοιπόν δεν θέλω να έχω τον ρόλο του "άδολου" τουρίστα, αλλά να παρατηρώ τον τόπο και τους ανθρώπους του με το πνεύμα του περιηγητή, κατέγραψα κατά το δυνατόν όσα φαινόμενα της εκεί ζωής μου έκαναν εντύπωση. Και, πρώτα απ' όλα, τα όσα συμβαίνουν στις λαϊκές αγορές τους, στα ονομαστά παζάρια τους.

Για να προσεγγίσει κανείς τα εκεί μαγαζιά. απαιτείται η υπομονή του... ανατολίτη, έστω κι αν αυτός βρίσκεται στη Δύση. Άνθρωποι, τρίκυκλα, αμάξια που άλλοτε σέρνουν οι υπομονετικοί γάιδαροι κι άλλοτε οι καταϊδρωμένοι ιδιοκτήτες τους, ποδήλατα και κάθε λογής μηχανάκια στριμώχνονται στους στενούς δρόμους για να προσπεράσουν ο ένας τον άλλο. Η φράση "μπαλάκ, μπαλάκ" (σ.σ.: "στην άκρη, στην άκρη") αντιλαλεί παντού. Στο πατροπαράδοτα παζάρια, που ακολουθούν και όλοι σχεδόν γνωρίζουμε, οι Έλληνες απολαμβάνουν... ευνοϊκή αντιμετώπιση, καθώς οι Μαροκινοί είναι ιδιαίτερα φιλικοί μαζί μας, ίσως και γιατί μας θεωρούν ενδεχομένως τους φτωχούς συγγενείς των Βορειοευρωπαίων!

Έτσι, με το πνεύμα του περιηγητή προσπάθησα να εξετάσω, κατά το δυνατόν, τα όσα έβλεπα κι από την άλλη τους πλευρά, αυτή δηλαδή που συνήθως παραμένει ασχολίαστη. Στη "μυστήρια" λοιπόν πόλη των παζαριών και των σουκ, των πολυδαίδαλων και στενών δρομίσκων που χαρακτηρίζουν τον πρωταρχικό πολεοδομικό ιστό της, κατασκευάζονται σήμερα σημαντικά έργα λαϊκής τέχνης. Πολλά από αυτά, ιδιαίτερα τα ψηφιδωτά, θα μπορούσαν να κοσμήσουν ολόκληρα μουσεία!

Αλλά και ο τρόπος της δημιουργίας και παραγωγής τους είναι εξίσου αξιοπρόσεκτος. Για να κάνει μια ψηφίδα, ο συνήθως ισχνός τεχνίτης αποκόπτει ένα κομμάτι μαρμάρου, κεραμικού ή και ημιπολύτιμου λίθου και στη συνέχεια το λαξεύει με σκαρπέλο και χτένι ώστε να αποκτήσει το επιθυμητό σχήμα και μέγεθος. Κάθεται στο δάπεδο ενός υποφωτισμένου χώρου και χωρίς να χρησιμοποιεί κανένα σύγχρονο εργαλείο, έστω και κόφτη ή παντογράφο, δουλεύει ακατάπαυστα στην πιο δύσκολη φάση της παραγωγής. Πρέπει σε συγκεκριμένο χρόνο να έχει ετοιμάσει καθορισμένο εκ των προτέρων αριθμό ψηφίδων...

Μετά από αυτόν τις παραλαμβάνει ο παρακείμενος τεχνίτης, αυτός που κάνει τη σύνθεση του έργου. Τις τοποθετεί πάνω σ’ ένα δάπεδο κατασκευασμένο από μωσαϊκό, στην πραγματικότητα σ’ ένα υπόβαθρο καμωμένο από ψηφίδες παρόμοιων χρωμάτων. Κι αυτό, όπως είναι ευνόητο, δημιουργεί πρόσθετες δυσκολίες! Αλλά η εφικτή αντιμετώπιση τέτοιων προβλημάτων στη γαλέρα των σκληρών συνθηκών εργασίας φαίνεται να αποτελεί μια λεπτομέρεια ήσσονος σημασίας…

Και το παραπάνω συμπέρασμα δεν προκύπτει μόνο στην κατασκευή των ψηφιδωτών, αλλά και σε άλλες επαγγελματικές δραστηριότητες, οι περισσότερες από τις οποίες είναι του τομέα της παραγωγής αντικειμένων τουριστικού ενδιαφέροντος. Αναφέρω ενδεικτικά εκείνες των κατασκευαστών μεταλλικών δοχείων, όπως χάλκινα καζάνια, κατσαρόλες κ.λπ., κοκάλινων και ξύλινων αντικειμένων (σκάκια, τάβλια κ.ά.), αγγειοπλαστών (χρηστικά σκεύη και διακοσμητικά αντικείμενα), διακοσμητών - ζωγράφων επί μικρών αντικείμενων και αγγείων κ.ά.

Εκείνη ωστόσο η δραστηριότητα που προκαλεί το ενδιαφέρον είναι το βούτηγμα και εν συνεχεία η επεξεργασία δερμάτων σε εν σειρά στρογγυλές ή οβάλ δεξαμενές γεμάτες με νερό και διάφορα υγρά, στα οποία έχουν προσθέσει... ούρα αγελάδων και κόπρανα κατσικιών! Για να μπορέσουν ωστόσο οι επισκέπτες -πολλοί από αυτούς είναι εν δυνάμει αγοραστές- να αντιμετωπίσουν τη δυσοσμία και να προσεγγίσουν τα γύρω καταστήματα δερμάτινων προϊόντων..., τους προσφέρονται ανθοδέσμες από δυόσμο! Αλλά όσοι επισκέπτονται το Μαρόκο, τις πόλεις του ή την έρημο γνωρίζουν καλά ότι ξεχωρίζει όχι μόνο για τα μνημεία του και την Ιστορία του, αλλά και για τις μυρωδιές, τις γεύσεις, τα χρώματα και τους ήχους.

* Ο Γιάννης Κ. Αικατερινάρης είναι αρχιτέκτων

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL