Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.4°C21.6°C
2 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
19 °C
15.6°C20.8°C
2 BF 70%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.8°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.5°C24.8°C
2 BF 34%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.9°C22.3°C
3 BF 46%
Απάντηση στον νεοφιλελεύθερο καθεστωτικό ολοκληρωτισμό
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Απάντηση στον νεοφιλελεύθερο καθεστωτικό ολοκληρωτισμό

Του Μενέλαου Γκίβαλου

Το συστημικοκαθεστωτικό μπλοκ που διαμορφώθηκε σταδιακά από τις απαρχές της κρίσης, το 2010, και προσέλαβε τις ολοκληρωμένες -και πλέον ακραίες- του μορφές τα δύο τελευταία χρόνια, μεταπήδησε αυτούσιο μετά το αποτέλεσμα της 7ης Ιουλίου από την αντιπολίτευση στην κυβέρνηση.

Ο όρος "καθεστώς" εκφράζει το συμπύκνωμα των οικονομικοπολιτικών συμφερόντων που ασκεί τον πλήρη έλεγχο των μηχανισμών και των θεσμών του κράτους και χρησιμοποιεί ως βάση επιβολής της εξουσίας του τους κατασταλτικούς και ιδεολογικούς μηχανισμούς του κράτους (σύμφωνα με την προσέγγιση του Λ. Αλτουσέρ).

Το καθεστωτικό μπλοκ, που αντιπροσωπεύεται τυπικά σε κομματικό επίπεδο από τη Ν.Δ., επιδιώκει να καταστήσει ηγεμονική τη δική του "καθεστωτική κουλτούρα". Η μία πλευρά της "κουλτούρας" αυτής συμβολοποιείται με το πρόταγμα "νόμος και τάξη" και αποβλέπει στην υποταγή, στον εκφοβισμό, στην αποπολιτικοποίηση των πολιτών. Η άλλη πλευρά, όπως συνέβη και κατά την περίοδο 2010-2014, επιδιώκει να καταστήσει κυρίαρχες τις νεοφιλελεύθερες - αγοραίες αξίες. Τα αντιθετικά - αντινομικά ζεύγη, όπως ατομικό - συλλογικό, αγαθό - εμπόρευμα, δικαίωμα - ευκαιρία, δημόσιο - ιδιωτικό, κοινωνική δικαιοσύνη - επικράτηση του ισχυρού, η καθεστωτική "κουλτούρα" τα επιλύει με βάση τις οντολογικές και "αξιακές" αρχές της "κοινωνίας της ζούγκλας".

Θεμελιώδης, βεβαίως, όρος για την επιβολή της "κουλτούρας" αυτής είναι η κοινωνική αποθεσμοποίηση και αποσυλλογικοποίηση (διάλυση κοινωνικών θεσμών, κατάργηση δικαιωμάτων, ιδιωτικοποίηση κάθε δημόσιου - κοινωνικού αγαθού).

Με βάση αυτή τη "στρατηγική" κινήθηκε από την πρώτη στιγμή η κυβέρνηση της Ν.Δ., επιχειρώντας να επιβάλει με πραξικοπηματικές μεθόδους έναν "ολικό αιφνιδιασμό" στους πολιτικούς της αντιπάλους και σε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία.

Όμως, από τις πρώτες εβδομάδες τόσο η μέθοδος της "επικοινωνιακής διακυβέρνησης" όσο και η σύγκρουση με τη σκληρή πραγματικότητα έκαναν ήδη ορατά τα πεπερασμένα όρια του καθεστωτικού εγχειρήματος.

Κυβερνητικό καθεστώς οι εσωτερικές αντιθέσεις και η μετέωρη νομιμοποίηση

Η κυβέρνηση επικαλείται ως απόλυτη και απρόσβλητη αρχή νομιμοποίησης του αυταρχικού - μνημονιακού καθεστώτος το εκλογικό ποσοστό του 40%... Ποια είναι όμως η πραγματική συνοχή του καθεστωτικού ηγεμονικού μπλοκ και ποιος ο τύπος και το "βάθος" της κοινωνικής του νομιμοποίησης;

Ο ηγεμονικός "πυρήνας" του καθεστωτικού μπλοκ συγκροτείται από ολιγαρχικά επιχειρηματικά συμφέροντα, από τις ηγετικές μερίδες του ΣΕΒ, τους φορείς της τραπεζικής - χρηματοπιστωτικής δομής, το μεταπρατικό - διαπλεκόμενο και κρατικοδίαιτο οικονομικό σύστημα.

Όμως από τη φύση του ο "πυρήνας" αυτός είναι ετερογενής και διαπερνάται από ορατές εσωτερικές αντιθέσεις, οι οποίες θα διευρυνθούν όσο θα εξελίσσονται οι ενδογενείς διαμάχες για το μοίρασμα του δημόσιου και κοινωνικού πλούτου. Γιατί προφανώς ο Κυρ. Μητσοτάκης και η ηγετική ομάδα της Ν.Δ. χρησιμοποιούνται ως "εργαλιοποιημένοι πολιτικοί ενδιάμεσοι" από την πλευρά των ολιγαρχών για την εξυπηρέτηση των στυγνών συμφερόντων τους. Κι αυτό είναι το όριο "νομιμοποίησης" από την πλευρά τους προς την κυβέρνηση.

Αλλά και η ίδια η κοινωνική συνοχή του εκλογικού 40% είναι ασθενής και εντόνως αμφισβητήσιμη. Η περίφημη μεσαία τάξη, οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι αγρότες που αποτέλεσαν των κοινωνικοπολιτική "ραχοκοκαλιά" της προεκλογικής προπαγάνδας σύμπαντος του αντιΣΥΡΙΖΑ μετώπου δοκιμάζονται ήδη από τη διάψευση των επαγγελιών της Ν.Δ. και την εμφανή μεροληψία της υπέρ της ανώτερης πλουτοκρατικής τάξης. Κι αυτή είναι μόνο η αρχή...

Όλες αυτές οι προσεγγίσεις θα πρέπει να μας οδηγήσουν σε σαφή συμπεράσματα και σε συγκεκριμένες πρακτικές επιλογές.

Πριν απ' όλα θα πρέπει να κατανοήσουμε σήμερα αυτό που δεν έγινε αντιληπτό μέχρι τώρα στο πλήρες ιστορικό του "βάθος". Ότι δηλαδή το καθεστωτικό μπλοκ διατήρησε σε μεγάλο βαθμό την εξουσία του κατά την περίοδο της διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ότι η κυβέρνηση βρέθηκε αρκετές φορές "μετέωρη", αφού βασικές δομές εξουσίας (ΜΜΕ, θύλακες στο εσωτερικό της Δικαιοσύνης, τραπεζική δομή) παρέμεναν υπό τον σχεδόν πλήρη έλεγχο των καθεστωτικών μηχανισμών.

Η εμφανής ασυμμετρία μεταξύ κυβέρνησης και εξουσίας που υπήρξε κατά την περίοδο 2015-2019 μετατράπηκε σήμερα σε οργανική ζεύξη και σε αρμονική συμπόρευση.

Η ιστορική κοινωνική παρέμβαση

Δύο είναι τα όπλα που διαθέτει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία για να αντιμετωπίσουν και να αποθεμελιώσουν το αυταρχικό - νεοφιλελεύθερο καθεστωτικό μπλοκ.

Τη δημοκρατική αρχή και τη μεγάλη κοινωνική ταξική και προοδευτική πλειοψηφία.

* Πρώτη κατεύθυνση δράσης: Η αποκάλυψη της πραγματικής "φύσης" του καθεστώτος. Ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία δεν αντιπαρατίθεται απλώς σε μια κυβέρνηση και στα μέτρα που αυτή λαμβάνει. Στην ιστορική της διάσταση διαμορφώνεται μια ολικού τύπου σύγκρουση της μεγάλης κοινωνικής - λαϊκής πλειοψηφίας μ' έναν καθεστωτικό μηχανισμό ολοκληρωτικού χαρακτήρα. Κι αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουν και οι δημοκρατικοί πολίτες που ψήφισαν τη Ν.Δ. είτε από αντίδραση προς τον ΣΥΡΙΖΑ λόγω της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης είτε γιατί ακολούθησαν, εκόντες - άκοντες, τη φαιά προπαγάνδα του αντιΣΥΡΙΖΑ μετώπου.

Σήμερα υπάρχει στη χώρα πρόβλημα δημοκρατίας και όχι μια συνήθης κομματική αντιπαράθεση.

* Η δεύτερη και παράλληλη κατεύθυνση δράσης αφορά την ενεργοποίηση και τη διαμόρφωση μιας νέας κοινωνικής δυναμικής, με την πολιτικοποίηση της προοδευτικής πλειοψηφίας και την ανάληψη από αυτή ενός νέου ιστορικού ρόλου που θα αποκρούσει τη νεοφιλελεύθερη - καθεστωτική λαίλαπα και θα διαμορφώσει η ίδια τους όρους και τις προϋποθέσεις για την πρόοδο, την ανάπτυξη, την κοινωνική δικαιοσύνη, για το μέλλον των νέων μας.

Η ανασυγκρότηση και ο μετασχηματισμός του ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να στηριχθούν ταυτόχρονα και στις δύο αυτές ιστορικές επιλογές. Η ενεργητική παρέμβαση των πολιτών, της προοδευτικής κοινωνικής πλειοψηφίας και σε κάθε αντιπροσωπευτικό θεσμό, σε κάθε χώρο εργασίας, μάθησης και πολιτισμού, αποτελεί sine qua non προϋπόθεση για την επιτυχία του ιστορικού εγχειρήματος του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο πολιτικός χρόνος που διανύουμε αποτελεί μια πολύτιμη, αλλά ίσως και την πιο κρίσιμη παράμετρο. Μέσα από μια συντεταγμένη πορεία θα πρέπει να υπάρξουν καθολική ενεργοποίηση, δυναμικές πρωτοβουλίες και γεγονότα που θα καθορίζουν την πολιτική ατζέντα, ώστε να δημιουργηθεί μια "κοινωνική πλημμυρίδα" που θα αποκαλύψει, θα πολιορκήσει και θα απομονώσει τους καθεστωτικούς μηχανισμούς σε ιδεολογικό, πολιτικό και κοινωνικοοικονομικό πεδίο.

Έχουμε εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μας, τις αρχές μας, τις αξίες μας γιατί πάνω απ' όλα εμπιστευόμαστε τη μεγάλη προοδευτική - δημοκρατική πλειοψηφία και τους αγώνες της. Κι αυτή η πλειοψηφία έχει ήδη έτοιμη την απάντηση.

* Ο Μενέλαος Γκίβαλος είναι αν. καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος του Συντονιστικού της Προοδευτικής Συμμαχίας

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL