Live τώρα    
12°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Σποραδικές νεφώσεις
12 °C
8.6°C15.2°C
1 BF 87%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αυξημένες νεφώσεις
11 °C
8.1°C13.2°C
1 BF 65%
ΠΑΤΡΑ
Αυξημένες νεφώσεις
14 °C
11.0°C14.4°C
2 BF 75%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
11 °C
10.8°C13.6°C
2 BF 66%
ΛΑΡΙΣΑ
Σποραδικές νεφώσεις
6 °C
5.9°C9.6°C
0 BF 100%
Περιφερειάρχης και Δήμαρχος κυρίαρχοι με διοικητικά μέτρα...
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Περιφερειάρχης και Δήμαρχος κυρίαρχοι με διοικητικά μέτρα...

Του Σπύρου Τζόκα*

Σε εκτενές άρθρο μου πριν από την ψήφιση των μέτρων για την αυτοδιοίκηση με τίτλο «Η Αυτοδιοίκηση στο γύψο της κυβερνησιμότητας», επιχειρούσα μια συνολική προσέγγιση απέναντι στην επιχείρηση αποπροσανατολισμού περί δήθεν «κυβερνησιμότητας». «Aκτινογραφώντας» τις λειτουργίες της Αυτοδιοίκησης όπως επιτελούνται σήμερα, μετά τις πρόσφατες και παλαιότερες θεσμικές παρεμβάσεις, απαντούσα στο επίκαιρο θέμα, αν και κατά πόσο η νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης θεραπεύει τις αδυναμίες κυβερνησιμότητας των ΟΤΑ ή αποτελεί απλώς ένα πρόσχημα που οδηγεί σε ένα απόλυτα δημαρχοκεντρικό - περιφερειαρχοκεντρικό μοντέλο.

Τα μέτρα για τους ΟΤΑ, δυστυχώς, ψηφίστηκαν, εν μέσω καύσωνα, από την κυβερνητική πλειοψηφία, χωρίς καμία ουσιαστική διαβούλευση, με πλήρη απαξίωση και αποκλεισμό των νεοεκλεγμένων αυτοδιοικητικών οργάνων, τα οποία εν τέλει θα είχαν και την ευθύνη αντιμετώπισης τυχόν προβλημάτων από την εφαρμογή του νόμου. Τα μέτρα αυτά, όπως και είχα τονίσει, δεν αποτελούν ρυθμίσεις διευκόλυνσης της λειτουργίας των ΟΤΑ, αλλά μέτρα εγκαθίδρυσης ενός ακόμα πιο συγκεντρωτικού, αυταρχικού τρόπου διοίκησης, καταστρατηγώντας ταυτόχρονα τα πρόσφατα εκλογικά αποτελέσματα. Η κυβερνητική παρέμβαση στην ουσία αποσκοπεί στην αλλαγή μέσω νόμου των εκλογικών αποτελεσμάτων και τη δημιουργία πλαστών διοικητικών πλειοψηφιών.

Σημειωτέον, ότι ο νόμος που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση της Ν.Δ. έχει και θέμα αντισυνταγματικότητας των άρθρων με τα οποία, στην ουσία, καταργείται στην πράξη η απλή αναλογική στις εκλογές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Συγκεκριμένα, οι διατάξεις για τη μεταφορά αρμοδιοτήτων από το Δημοτικό Συμβούλιο στις Επιτροπές, την πλειοψηφία του δημάρχου ή περιφερειάρχη σε αυτές αλλά και την σύμπραξη παρατάξεων ελέγχονται ως αντισυνταγματικές.

Οι βασικοί άξονες του νόμου που ψηφίστηκε είναι οι ακόλουθοι:

1. Σύμπραξη δημοτικών παρατάξεων: Θέσπιση δυνατότητας σύμπραξης δημοτικών παρατάξεων (στις οποίες συμπεριλαμβάνεται υποχρεωτικά η παράταξη του Δημάρχου ή Περιφερειάρχη)!!!, οι οποίες λογίζονται ως ενιαία παράταξη για τη λειτουργία των οργάνων των ΟΤΑ, διατηρώντας ταυτόχρονα την αυτοτέλεια κάθε μιας από αυτές. Με τον τρόπο αυτό ενθαρρύνεται η συνεργασία τους κατά τρόπο αντίστοιχο με την Κοινοβουλευτική διαδικασία (σχηματισμός συμμαχικών κυβερνήσεων).

* Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η φράση “Παράταξη με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος ή ο Περιφερειάρχης” δεν σημαίνει πλέον αυτό που θα μπορούσε να φανταστεί ο ψηφοφόρος όταν ψήφιζε, ούτε αυτό που καταλαβαίνετε διαβάζοντάς την. Στο αρ.1 του πολυνομοσχεδίου, όπου εισάγεται η ...καινοτομία της “σύμπραξης” ρητά ορίζεται πως «οι συμπράττουσες παρατάξεις αποτελούν ενιαία Παράταξη, που εισέρχεται σε όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συμπραττουσών παρατάξεων και λογίζεται ως η Παράταξη με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος ή ο Περιφερειάρχης, για την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων. Επομένως, “Παράταξη με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος ή ο Περιφερειάρχης” = “οι συμπράττουσες Παρατάξεις”

* Η συμφωνία γίνεται «εφάπαξ» χωρίς δυνατότατα ανάκλησης ή καταγγελίας της για όλη τη διάρκεια της θητείας της δημοτικής αρχής. Η παράταξη που συμπράττει με την διοικούσα, εντάσσεται σε αυτήν και αποτελούν πλέον «ενιαία παράταξη» που νοείται ως «η παράταξη που εξέλεξε δήμαρχο».

* Σημειωτέον, ότι με την παραπάνω θέσπιση επιτρέπεται ο γάμος, αλλά απαγορεύεται το διαζύγιο. Το παράδοξο είναι ότι οι παρατάξεις μπορούν να συμπράξουν, αλλά δεν μπορούν να διαλύσουν ποτέ τη σύμπραξη αυτή!!! Απαγορεύεται, επίσης, να συμπράξουν παρατάξεις του Δημοτικού ή Περιφερειακού Συμβουλίου, που βρίσκονται στην αντιπολίτευση!!!

* ΣΧΟΛΙΟ: Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι θα υπάρξει παράταξη πρόθυμη:

* Να παράσχει «εφάπαξ» εξουσιοδότηση στον δήμαρχο χωρίς δυνατότητα αναίρεσης ή καταγγελίας της σε περίπτωση καταστρατήγησής της, ακόμα και σε περίπτωση ανάγκης αλλαγής δημάρχου.

* Να «αυτοκαταργηθεί» εντασσόμενη στην παράταξη του δημάρχου, λίγους μόνο μήνες μετά τις εκλογές, αναιρώντας έτσι τον προεκλογικό της ρόλο και λόγο (συνήθως αντιπολιτευτικό).

* Να αναλάβει υποχρεώσεις, θέσεις ευθύνης και διοίκησης, εντός του αυταρχικού πλαισίου λειτουργίας που ορίζουν τα κυβερνητικά μέτρα, παραιτούμενη από τη δυνατότητα άσκησης της δικής της πολιτικής, έστω στα σημεία διαφωνίας της με τον δήμαρχο.

* Να βρεθεί στην παράλογη θέση να εξακολουθεί να θεωρείται «ενιαία» παράταξη με αυτήν του δημάρχου, ακόμα και αν, για όποιους λόγους, αποφασίσει να παραιτηθεί από θέσεις ευθύνης.

* Να αθροίσει, χωρίς καμία νομιμοποίηση, τις ψήφους που έλαβε με αυτές του δημάρχου.

* Επομένως, οι παραπάνω όροι στην ουσία αποτρέπουν, αντί να διευκολύνουν, τη δυνατότητα ουσιαστικής σύμπραξης. Δεδομένης μάλιστα της απόλυτης κυριαρχίας του δημάρχου σε θέσεις διοίκησης, μάλλον αποσκοπούν στη διευκόλυνση συνεργασιών στη βάση της συναλλαγής.

2. Πλειοψηφία Περιφερειάρχη και Δημάρχου: Τον προηγούμενο Ιούλιο, με το αρ.76 του Κλεισθένη (ν.4555/2018) αντικαταστάθηκε ολόκληρο το αρ.74 του Καλλικράτη (ν.3852/2010) για τη συγκρότηση και εκλογή της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής. Τώρα, έναν χρόνο μετά, το ίδιο άρθρο αντικαθίσταται ξανά, με την παρ.1 του αρ.2 του πολυνομοσχεδίου. Η εκ νέου αλλαγή έχει στόχο να διασφαλίσει την πλειοψηφία του Δημάρχου ή του Περιφερειάρχη στις δύο αυτές Επιτροπές των Δήμων. Εξασφάλιση πλειοψηφίας του Δημάρχου και του Περιφερειάρχη στις επιτροπές (Οικονομική Επιτροπή και Επιτροπή Ποιότητας Ζωής στους Δήμους, Οικονομική Επιτροπή και λοιπές επιτροπές στις Περιφέρειες). Όπως υποστηρίζει η Κυβέρνηση στην Αιτιολογική Έκθεση, η ρύθμιση έρχεται « στα πλαίσια ενίσχυσης της κυβερνησιμότητας, αλλά και της χάραξης και υλοποίησης της πολιτικής για την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος ή ο περιφερειάρχης. Η νέα διαδικασία εκλογής είναι η πλέον ευέλικτη και αποτυπώνει στον βέλτιστο βαθμό τη λαϊκή ετυμηγορία »!!! Παράλληλα μεταφέρονται στις επιτροπές περιορισμένος αριθμός αρμοδιοτήτων του Δημοτικού Συμβουλίου.

Παράδειγμα από την πρωτοβάθμια (το ίδιο ισχύει και για τη δευτεροβάθμια): Η Οικονομική Επιτροπή και η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής θα αποτελούνται από: τον Δήμαρχο (ή τον οριζόμενο από αυτόν Αντιδήμαρχο) ως Πρόεδρο +2 ακόμη Αντιδημάρχους οριζόμενους από το Δήμαρχο + 4 μέλη (αν το συμβούλιο έχει έως και 27 μέλη) ή 6 μέλη (αν το συμβούλιο έχει έως και 45 μέλη) ή 8 μέλη (αν το συμβούλιο έχει πάνω από 45 μέλη).

Δηλαδή (μετρώντας και τον Πρόεδρο) η “Παράταξη με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος” τελικά έχει:

1 + 2 + 1 = 4 στις 7μελείς

1 + 2 + 2 = 5 στις 9μελείς

1 + 2 + 3 = 6 στις 11μελείς

δηλαδή έχει την πλειοψηφία.

3. Εξασφάλιση πλειοψηφίας του Δημάρχου και του Περιφερειάρχη σε όλα τα νομικά πρόσωπα που έχει ο ΟΤΑ (ΝΠΔΔ, Δημοτικά Ιδρύματα, ΝΠΙΔ, Κοινωφελείς Επιχειρήσεις, ΔΕΥΑ) ώστε υπάρχει πλήρης ευθυγράμμιση της πολιτικής του Δημάρχου με τα Νομικά Πρόσωπα των ΟΤΑ.

4. Προϋπολογισμός Δήμων και Περιφερειών: Προσαρμογή του τρόπου ψήφισης του Προϋπολογισμού των ΟΤΑ (καθώς και του Τεχνικού Προγράμματος, του Επιχειρησιακού Προγράμματος και της ψήφισης τελών) και εισαγωγή νέας διαδικασίας η οποία δίνει στις υπόλοιπες παρατάξεις (πλην Δημάρχου/Περιφερειάρχη) τη δυνατότητα διαφωνίας επί τεκμηριωμένης αντιπρότασης. Σε περίπτωση μη αποδοχής αντιπρότασης με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών του Συμβουλίου ισχύει η πρόταση/εισήγηση της Οικονομικής Επιτροπής.

5. Προφανώς η αυτοδυναμία του δημάρχου στις επιτροπές δεν κρίθηκε επαρκής. Μέσα από τις προβλεπόμενες διαδικασίες ψήφισης και κατάθεσης εναλλακτικών προτάσεων, αποδυναμώνεται περαιτέρω η δυνατότητα παρέμβασης των παρατάξεων. Έγκυρες θεωρούνται μόνο οι ψήφοι υπέρ της μίας ή της άλλης πρότασης. Η τελική απόφαση παίρνεται με σχετική πλειοψηφία. Οι προϋποθέσεις κατάθεσης εναλλακτικής πρότασης στην πράξη την καθιστούν σχεδόν αδύνατη αφού η σύνταξή της απαιτεί στοιχεία, μελέτες, μηχανισμό, ειδικευμένους συνεργάτες. Ακόμα όμως και αν γίνει δυνατή η σύνταξη εναλλακτικής πρότασης, απαιτείται να συνοδεύεται από «γνωμάτευση των σχετικών υπηρεσιών». Δηλαδή οι υπηρεσίες που έχουν εργαστεί για τη σύνταξη της πρότασης του δημάρχου θα γνωμοδοτούν για μία άλλη πρόταση, διαφορετική από αυτήν που συνέταξαν. Εδώ πια αγγίζουμε τα όρια της παράνοιας και της «κοροϊδίας».

6. Θητεία αντιπεριφερειαρχών και αντιδημάρχων: Μειώνεται η θητεία των αντιπεριφερειαρχών και των αντιδημάρχων σε 1 έτος, ενώ δίνεται η δυνατότητα αιτιολογημένης αντικατάστασής τους μετά τη πάροδο 6 μηνών.

7. Σύμβουλος Πολιτικής Προστασίας: Σε συνεργασία με τη Γ.Γ. Πολιτικής Προστασίας, κάθε περιφέρεια προσλαμβάνει έναν εξειδικευμένο ειδικό σύμβουλο για θέματα πολιτικής προστασίας, ο οποίος θα είναι σε διαρκή συνεργασία όλο το έτος με την κεντρική κρατική δομή.

*Ο Σπύρος Τζόκας είναι πανεπιστημιακός - συγγραφέας

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL