«Εσωστρέφεια» συνήθως εννοούμε τον πολιτικό αναστοχασμό, να δεις προσεκτικά λάθη, αδεξιότητες, αβλεψίες. Να αναθεωρήσεις τις απόψεις σου για πρόσωπα, για επιλογές, για ιεραρχήσεις. Συνήθως η Αριστερά είτε αυτο-συντρίβεται είτε υποσκελίζει. Είτε, δηλαδή, εγκλωβίζεται σε μια «λαθοκρατία», είτε κάνει σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Π.χ., η Αριστερά διαμόρφωσε μόνιμη κουλτούρα ήττας τα χρόνια του μετεμφυλίου, αλλά υποσκέλισε την προβληματική διαχείριση του 1989.
Σήμερα δεν τίθεται το πρόβλημα με τους δραματικούς όρους του τότε. Έχει ένα νέο κοινό που πρέπει να αφομοιώσει, έχει νέα χαρακτηριστικά η αριστεροσύνη, που πρέπει να τα επεξεργαστεί. Και αυτά τα χαρακτηριστικά δεν σχετίζονται μόνο με την ενοχή του καλοκαιριού του 2015 (μια αόριστη και γοητευτική αριστεροσύνη που έγινε «αριστερ-οδύνη», που χάθηκε από το Μνημόνιο), αλλά και με τα επιτεύγματα. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, με την ουσιαστική και τολμηρή στήριξη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και του ολιγομελούς κόμματος (για να μην ξεχνιόμαστε), ισορρόπησε μια χώρα που κατακρημνιζόταν.
Δύσκολα, επώδυνα (και πολιτικά ταπεινωτικά), κερδήθηκε το στοίχημα: όχι σιτιστική και ενεργειακή κατάρρευση της χώρας, μισθοί, συντάξεις, ιατροφαρμακευτική κάλυψη, σχολεία, στερεωμένα, αναπτυξιακός χρόνος. «Έδωσε» βέβαια έτοιμη ρυθμισμένη πραγματικότητα όταν παρέλαβε ένα χαώδες σύστημα (που σχεδόν μόνο με το δικό της εσωτερικό χάος μπορούσε να αντιμετωπίσει!). Αλλά νομίζω ότι ο χρόνος θα δουλέψει υπέρ της εκλογίκευσης. Αρκεί να μην κάθεται (η Αριστερά μας) ανασφαλής στη σιωπή ή στη φλυαρία. Αρκεί να δουλέψει. Αρκεί να ενεργοποιήσει ένα μεγάλο ιδεολογικό και στελεχιακό δυναμικό, ανοιχτά, ακομπλεξάριστα, χωρίς το άγχος να βρει, μάνι μάνι, ένα αντιπολιτευτικό πρόσωπο, ένα στιλ, μια πολιτική αμφίεση:
«Θεσμική, κοινοβουλευτική αντιπολίτευση, πεζοδρόμιο, παρεμβάσεις στους χώρους δουλειάς, δικαιώματα - πώς άραγε θα αρέσω;». Η πολιτική πόζα δεν σχηματίζεται από την πολιτική αυταρέσκεια ούτε από την ενοχή. Σχηματίζεται φυσικά, ανεκβίαστα, αν θέσεις το ερώτημα και δουλέψεις τίμια και μη ενοχοποιητικά στις απαντήσεις. Γιατί αν το πρόβλημα είναι να «σουτάρεις» ανθρώπους, μπορείς εύκολα να κατασκευάσεις και το είδος του λάθους που έκαναν. Αν είναι να «γλιτώσεις» ανθρώπους από ευθύνες, πάλι μπορείς να κατασκευάσεις είδη λαθών που δεν τους αγγίζουν.
Το ζήτημα, όμως, παραμένει στο πραγματικό λάθος, στην πραγματική αδυναμία και όχι στην εμπρόθετη σκηνοθεσία ή ερμηνευτική κατασκευή. Γι’ αυτό το «ανοιχτά και τίμια» δεν οδηγεί στον πλατειασμό και την απεραντολογία, ούτε στην απόκρυψη - την εξαφάνιση του προβλήματος πίσω από μια σκόνη λαθολογίας. Η ανασύνταξη θα έρθει αυτόματα; Μπα. Η ιστορία κάνει βήματα επί του πραγματικού πεδίου όχι επί των φορμαλιστικών κατασκευών.
Πρέπει να δοθεί χρόνος. Συγκολλήσεις και διαρρήξεις είναι οι δύο όψεις του ίδιου ελαττώματος. Υπάρχει η διεύρυνση που αραιώνει, αλλά και το στένεμα που επίσης αραιώνει. Χρειάζεται να «ακούσουμε» αυτό που συμβαίνει στον κόσμο. Θέλουμε διεύρυνση που να πυκνώνει. Γιατί αλλιώς (όπως έχει δείξει η ερασιτεχνική διεύρυνση - περίοδος του 2012-2014) δεν διαμορφώνεις ένα ποιοτικό και πλούσιο συνεχές, μια παράταξη όπου θα κυριαρχεί (και θα ανακτηθεί) το αίσθημα του συνανήκειν και μάλιστα μια παράταξη που οι ψηφοφόροι σχεδόν την έχουν, ήδη, συστήσει, που την οριοθετούν και που εσύ έχει καθήκον να σχηματίσεις.
Σημειώσεις: 1. Είναι εύκολο να μιλήσεις, να απευθυνθείς στον άλλον, αν ξέρει ότι εννοείς αυτό που λες. 2. Δεν είναι απαραιτήτως καλός αυτός που σου λέει αυτά που θέλεις ν’ ακούσεις. Απλό.
