Η διακυβέρνηση και ο εκδημοκρατισμός στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης, η ανάδειξη και ενίσχυση της τοπικότητας, καθώς και η στήριξη συνεργιών-συμπράξεων συνιστούν τις κεντρικές πολιτικές αρχές για την εισαγωγή του θεσμού των Ενεργειακών Κοινοτήτων.
Το σχετικό πλαίσιο του ΥΠΕΝ είναι πλέον έτοιμο και αύριο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το σχέδιο νόμου, με το οποίο για πρώτη φορά ο τομέας της ενέργειας γίνεται «υπόθεση όλων».
Σημαντική καινοτομία αποτελεί ο ρόλος που αποκτά ο καταναλωτής που ταυτόχρονα έχει τη δυνατότητα να γίνει και παραγωγός (prosumer), είτε είναι νοικοκυριό, είτε επιχείρηση ή φορέας Τοπικής Αυτοδιοίκησης, συνεταιριστικά - συνεργατικά σχήματα κ.λπ.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, η Ενεργειακή Κοινότητα (Ε.Κοιν) είναι αστικός συνεταιρισμός αποκλειστικού σκοπού με στόχο την προώθηση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και της καινοτομίας στον ενεργειακό τομέα, την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, την προαγωγή της ενεργειακής αειφορίας, την παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση, διανομή και προμήθεια ενέργειας, την ενίσχυση της ενεργειακής αυτάρκειας/ασφάλειας σε νησιωτικούς δήμους καθώς και τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας. Μπορεί να είναι κερδοσκοπικός (διανομή πλεονασμάτων χρήσης στα μέλη) ή μη κερδοσκοπικός (χωρίς δυνατότητα διανομής πλεονασμάτων).
Δυνατότητα συμμετοχής έχουν φυσικά πρόσωπα, νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, ΟΤΑ α' και β' βαθμού της ίδιας Περιφέρειας. Τουλάχιστον το 51% των μελών πρέπει να σχετίζονται με τον τόπο όπου βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν (πλήρη ή ψιλή κυριότητα / επικαρπία ακινήτου στην Περιφέρεια της έδρας ή δημότες του δήμου της Περιφέρειας αυτής ή έδρα εντός της Περιφέρειας της έδρας).
Οι Ε.Κοιν δύνανται να έχουν ως πεδία δραστηριότητας τα εξής:
- Προσέλκυση κεφαλαίων για την πραγματοποίηση επενδύσεων αξιοποίησης ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ ή παρεμβάσεων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης εντός της περιφερειακής ενότητας που βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν.
- Σύνταξη τεχνικοοικονομικών μελετών αξιοποίησης ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ ή υλοποίησης παρεμβάσεων βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης ή παροχή στα μέλη τεχνικής υποστήριξης στους ανωτέρω τομείς.
- Διαχείριση ή συμμετοχή σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ε.Ε. σχετικά με τους σκοπούς της.
- Παροχή συμβουλών για τη διαχείριση ή συμμετοχή των μελών της σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ε.Ε.
- Ενημέρωση, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για θέματα ενεργειακής αειφορίας.
- Δράσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας σε ευάλωτους καταναλωτές ή πολίτες κάτω από τα όρια της φτώχειας, ανεξάρτητα από το αν είναι μέλη της Ενεργειακής Κοινότητας, όπως ενδεικτικά παροχή ή συμψηφισμός ενέργειας, ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών ή άλλα μέτρα που μειώνουν την κατανάλωσή τους.
Παράλληλα, προβλέπεται σειρά κινήτρων που περιλαμβάνουν σταθερούς φορολογικούς συντελεστές, ένταξη στον Αναπτυξιακό, προτεραιότητα αδειοδότησης καθώς και δυνατότητα εφαρμογής εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού (virtual net metering).
