Ολοένα και πιο ενισχυμένη εμφανίζεται η παραγωγική ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας, δείγμα της αυξανόμενης ανάκαμψης που παρατηρείται στην Ελλάδα, με τις προβλέψεις να κάνουν λόγο για αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ κατά 2,1% φέτος και 2,5% το 2019
Είναι γεγονός πως Γεωργία και Βιομηχανία αύξησαν τα μερίδιά τους στη συνολική προστιθέμενη αξία της οικονομίας. Η μεν Γεωργία σταθερά από το 2008, όταν είχε το 2,7%, έφθασε στο 4,5% το 2018 (εννεάμηνο), σύμφωνα με τα όσα αποτυπώνονται στα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης.
Η άνοδος της Βιομηχανίας σε αριθμούς
Η δε Βιομηχανία, πιο πρόσφατα, από 11,1% το 2015 σε 11,8% φέτος, με το μερίδιο της Μεταποίησης να αυξάνει από 8,1% το 2015 σε 8,7% το 2017 (ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ). Τόσο ο δείκτης παραγωγής της Βιομηχανίας (ΙΟΒΕ) όσο και αυτός της Μεταποίησης έχουν επιστρέψει στα επίπεδα του 2010 και 2009 αντίστοιχα, δηλαδή σχεδόν στα προ κρίσης επίπεδα. Μεταξύ 2015 και 2017, το επίπεδο επένδυσης της Βιομηχανίας σε μηχανήματα αυξήθηκε 27%, ενώ η παραγωγική δυναμικότητα αυξήθηκε από 64% σε 68% αντίστοιχα (βλέπε ΕτΕ, Ελληνική Επιχειρηματικότητα, Μάιος 2018 - Διάγραμμα 8). Με το 35% του συνόλου των ακαθάριστων επενδύσεων σε πάγια, η Βιομηχανία πλησιάζει πλέον σε μερίδιο την Ε.Ε. (39%). Αντίθετα, μεγάλη υστέρηση έναντι της Ε.Ε. εμφανίζουν οι ελληνικές επενδύσεις σε επιστημονικές δραστηριότητες, το μερίδιο των οποίων περιορίζεται σε 9% έναντι 17% στην Ε.Ε. (βλέπε π.χ. Eurostat, ΕτΕ). Το ποσοστό των επενδύσεων σε κατοικίες επί του συνόλου των επενδύσεων (ΕΛΣΤΑΤ) μειώθηκε από 41,8% το 2007 σε 4,4% το 2017. Το ποσοστό των επενδύσεων σε μηχανολογικό και μεταφορικό εξοπλισμό επί του συνόλου των ακαθάριστων επενδύσεων παγίου κεφαλαίου το γ’ τρίμηνο 2018 ανήλθε σε 55,3% που είναι η υψηλότερη επίδοση γ’ τριμήνου τουλάχιστον από το 1995.
Αύξηση ξένων επενδύσεων
Το απόθεμα Ξένων Άμεσων Επενδύσεων ως ποσοστό του ΑΕΠ από 12% το 2008 αυξήθηκε σε 17,6% το 2017 και το 2018 θα είναι ακόμη υψηλότερο. Το μερίδιο αγοράς των ελληνικών εξαγωγών αυξήθηκε πάνω από 3% την ίδια περίοδο. Ο δε λόγος εξαγωγών (αγαθών και υπηρεσιών) προς ΑΕΠ αυξήθηκε από 19% το 2009 σε 33% το 2017, όταν ο αντίστοιχος λόγος των εισαγωγών αυξήθηκε μόλις κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες, από 28,8% σε 34% (βλέπε Eurostat).
Μεταποίηση: Εσωτερική αναδιάρθρωση
Την ίδια ώρα, την περίοδο 2008-2016 ο αριθμός των επιχειρήσεων στη Mεταποίηση μειώθηκε ταχύτερα απ’ ό,τι ο αριθμός των απασχολουμένων (-22% έναντι -27%). Από τις επιχειρήσεις μεταποίησης όλων των τάξεων μεγέθους απασχόλησης (1-9, 10-19, 20-49, 50-249, πάνω από 250 χιλιάδες), η μόνη που αύξησε παρά την κρίση τον αριθμό των απασχολουμένων και των επιχειρήσεών της ήταν η κατηγορία 10-19, ενώ τη μεγαλύτερη κάμψη γνώρισε η κατηγορία των πολύ μικρών επιχειρήσεων (1-9). Επίσης, η μόνη κατηγορία που αύξησε το μέσο μέγεθος απασχόλησης ανά επιχείρηση στη διάρκεια της κρίσης ήταν η τάξη μεγέθους 50-249 απασχολουμένων. Με άλλα λόγια, έχουμε εσωτερική αναδιάρθρωση και αύξηση επιχειρηματικών μεγεθών στον κλάδο (βλέπε ΟΟΣΑ).
Η αλλαγή της εικόνας στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις
Αλλαγές στις επιχειρηματικές δομές καταγράφονται και στο σύνολο των ελληνικών ΜμΕ, οι οποίες την περίοδο 2008-2014 σημείωσαν μέση ετήσια κάμψη του αριθμού τους κατά 0,5%, της προστιθέμενης αξίας κατά 10% και της απασχόλησής τους κατά 2,9% αντίστοιχα, με συνέπεια το μέγεθος απασχόλησης ανά ΜμΕ να μειώνεται κατά 2,4% ετησίως και η παραγωγικότητά τους κατά 7,3% αντίστοιχα (βλέπε διαγράμματα 9-10). Αντίθετα, την περίοδο 2014-2018, οι ΜμΕ κατέγραψαν μέση ετήσια αύξηση 1,1% του αριθμού τους, 3,2% της προστιθέμενης αξίας και 1,5% της απασχόλησής τους αντίστοιχα, με συνέπεια την αύξηση του μεγέθους απασχόλησης κατά 0,4% και της παραγωγικότητάς τους κατά 1,7% ετησίως. Σημειώνεται πως τη μεγαλύτερη μέση ετήσια αύξηση παραγωγικότητας την περίοδο 2014-2018 σημείωσαν οι μεγάλες (4,9%) και οι μεσαίες επιχειρήσεις (3,7%) (βλέπε SME Performance Review 2018, Eurostat).
Πάνω από Ισπανία και Πορτογαλία
Στην ελληνική οικονομία παρατηρείται επίσης η ενδυνάμωση του κεντρικού πυρήνα των μεταποιητικών επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας και των υπηρεσιών έντασης γνώσης, οι οποίες από 20% του συνόλου των επιχειρήσεων που ήταν το 2008 ανήλθαν σε 26% το 2018 και από 17% της απασχόλησης ανήλθαν σε 19% το ίδιο διάστημα. Επίσης, οι επιχειρήσεις αυτές από 23% της προστιθέμενης αξίας όλων των επιχειρήσεων, που είχαν το 2008, έφθασαν το 27% το 2018.
Οι επιδόσεις αυτές σε αριθμό και προστιθέμενη αξία το 2018 είναι υψηλότερες αυτών της Ισπανίας και Πορτογαλίας αντίστοιχα. Ακόμη από την έκθεση της Ε.Ε. για τις επιδόσεις των ΜμΕ στην Ελλάδα επισημαίνουμε τα εξής: ο αριθμός επιχειρήσεων που κατάφερε να αναβαθμίσει το παραγόμενο προϊόν ή τις υπηρεσίες που προσφέρει και να αναπτυχθεί περαιτέρω βρίσκεται στο 6,0%, έναντι 9,9% στην Ε.Ε. Στους επιμέρους ποιοτικούς δείκτες αξιολόγησης της Πράξης για τις ΜμΕ, η Έκθεση αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά βήματα προόδου στο θεσμικό και διοικητικό σκέλος, με σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις να αναφέρονται αυτές που αφορούν τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών, την απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης, τη νομοθεσία για τις πτωχεύσεις, την υιοθέτηση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων.
Στα θετικά στοιχεία της Έκθεσης συγκαταλέγονται η μείωση του χρόνου σύστασης επιχείρησης, η μείωση του κόστους μεταβίβασης επιχείρησης, η συμμετοχή περισσότερων μικρών επιχειρήσεων στους διαγωνισμούς, η βελτίωση του ποσοστού των επιχειρήσεων που προσφέρουν «πράσινα» αγαθά και υπηρεσίες, η αύξηση του ποσοστού συνεργασιών μεταξύ καινοτόμων επιχειρήσεων.
Θετικό ισοζύγιο στο άνοιγμα επιχειρήσεων
Τέλος, οι καθαρές συστάσεις επιχειρήσεων (ΓΕΜΗ) στο εντεκάμηνο 2018 ανήλθαν σε 14.674 έναντι 7.360 το 2017 και 2.596 το 2014 αντίστοιχα. Είχαμε δηλαδή 2 και 5,6 φορές περισσότερες νέες επιχειρήσεις φέτος από τα δύο αυτά έτη.
