Ο δράστης είναι ο μόνος υπαίτιος ενός βιασμού, δεν είναι τα ρούχα μιας γυναίκας ούτε το γεγονός ότι δεν αντιστάθηκε. Πρόκειται για μια παραδοχή που ακόμα δεν έχει κάνει η νομοθεσία σχεδόν σε όλη την Ευρώπη, καθιστώντας τον βιασμό από τα πλέον ατιμώρητα εγκλήματα, όπως επισημάνθηκε κατά τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου της Διεθνούς Αμνηστίας (Δ.Α.), που ζητά την απόσυρση της προτεινόμενης τροποποίησης του άρθρου 336 του ελληνικού ποινικού κώδικα. Στο πλαίσιο αυτό, η Δ.Α., η οποία από το 2017 διενεργεί πανευρωπαϊκή εκστρατεία ώστε ο βιασμός να στηρίζεται στη συναίνεση και όχι στη βία, υπέβαλε υπόμνημα στο υπουργείο Δικαιοσύνης και στη Γενική Γραμματεία Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. «Αποτελεί συμβατική υποχρέωση της κυβέρνησης, στο πλαίσιο της δεσμευτικής ισχύος της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης" σημείωσε ο διευθυντής της Δ.Α. Γαβριήλ Σακελλαρίδης.
Η προτεινόμενη τροποποίηση είναι "ακόμα χειρότερη από το ισχύον άρθρο 336 και συνιστά οπισθοχώρηση για τα δικαιώματα των γυναικών", επισήμανε η Ειρήνη Γαϊτάνου, υπεύθυνη Εκστρατειών του ελληνικού τμήματος της Δ.Α. Με τον προτεινόμενο ορισμό "περιορίζεται σοβαρά η έννοια της απειλής, καθώς απειλή πλέον θα θεωρείται μόνο ο σπουδαίος και άμεσος κίνδυνος για τη ζωή ή τη σωματική ακεραιότητα. Εξαιρεί περιπτώσεις απειλής, πολλές εκ των οποίων αντιστοιχούν σε σύγχρονες μορφές τέλεσης του αδικήματος, όπως η απειλή δημοσιοποίησης ερωτικών ή άλλων βίντεο στο Διαδίκτυο, οι οποίες ήδη σπανιότατα γίνονταν δεκτές από τα δικαστήρια, ή η απειλή απόλυσης από τον εργοδότη ή οικονομικού αποκλεισμού από τον σύζυγο, καθώς και περιπτώσεις όπου το θύμα απλά πάγωσε - περιπτώσεις που αποτελούν την πλειονότητα" τόνισε η δικηγόρος Ιωάννα Στεντούμη.
"Δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή ως βάση συζήτησης. Ζητάμε να αποσυρθεί και το τελικό σχέδιο νόμου να περιλαμβάνει έναν ορισμό του βιασμού που θα έχει στο επίκεντρο τη συναίνεση ανέφερε η Ειρ. Γαϊτάνου", τονίζοντας ότι παράλληλα η νέα νομοθεσία θα πρέπει να περιλαμβάνει την παροχή ενός ολοκληρωμένου ορισμού του βιασμού, τον σαφή ορισμό των ποινών και των επιβαρυντικών περιστάσεων, ενώ θα πρέπει να παράσχει και συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή της.
"Η Ελλάδα δεν είναι εξαίρεση, αλλά ο κανόνας σε σχέση με την απαρχαιωμένη νομοθεσία για τον βιασμό. Μόλις 8 από τις 31 χώρες της Ευρώπης έχουν υιοθετήσει ορισμό του βιασμού που βασίζεται στην έννοια της συναίνεσης. Πρόκειται για το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, την Κύπρο, τη Γερμανία και μόλις πέρσι για τη Σουηδία και την Ισλανδία", τόνισε η Μόνικα Κόστα, υπεύθυνη Εκστρατειών για τα Δικαιώματα των Γυναικών στο Περιφερειακό Γραφείο της Ευρώπης, σημειώνοντας ότι αναμένεται το ίδιο και για την Ισπανία και την Πορτογαλία.
9 εκατομμύρια θύματα γυναίκες στην Ε.Ε.
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη ευρωπαϊκή έρευνα για έμφυλη βία (FRA), η Μ. Κόστα σημείωσε ότι 9 εκατομμύρια γυναίκες άνω των 15 ετών στην Ε.Ε. έχουν πέσει θύματα έμφυλης βίας, εκ των οποίων 1 στις 10 έχει πέσει θύμα κάποιας μορφής σεξουαλικής βίας και 1 στις 20 θύμα βιασμού.
Μόλις το 14% των βιασμών καταγγέλλεται
Και τα στοιχεία, ή και ακόμα και η έλλειψή τους, σοκάρουν αν σκεφτεί κανείς ότι μόλις το 14% των βιασμών στην Ε.Ε. καταγγέλλεται, καθώς οι απαρχαιωμένες νομοθεσίες σε όλη την Ε.Ε. ουσιαστικά συμβάλουν στο να μην καταγγέλλονται εν τέλει οι βιασμοί και κατά συνέπεια να έχουμε να κάνουμε με ένα ατιμώρητο έγκλημα, καθώς, βάσει ερευνών, οι περισσότεροι βιασμοί δεν γίνονται με τη βία που απαιτεί η νομοθεσία, όπως υπογράμμισε.
Αποκαρδιωτική είναι και η κατάσταση που πρέπει να αντιμετωπίσουν και όσες γυναίκες βρουν το θάρρος να καταγγείλουν τον βιασμό τους, καθώς από το αρχικό στάδιο της καταγγελίας έως και τη δίωξη δεν γίνονται πιστευτές! Ενδεικτικά, η Μ. Κόστα τόνισε ότι στη Δανία, από τους 5.000 βιασμούς, οι 800 καταγγέλλονται, από αυτούς οι 500 φτάνουν στο να ασκηθούν διώξεις και μόλις 94 φέρουν καταδικαστικές αποφάσεις.
32% των Ελλήνων έχουν δικαιολογίες για τον βιασμό
Ερωτήσεις όπως "γιατί δεν αντιστάθηκες" ή "γιατί δεν είπες όχι" οφείλονται στην κουλτούρα ενοχοποίησης του θύματος, σημείωσε η Μ. Κόστα συμπληρώνοντας ότι μέσω των υπαρχόντων νόμων ενδυναμώνονται και επικίνδυνες πεποιθήσεις στην κοινωνία.
Πρόσφατη έρευνα στην Ε.Ε. έδειξε ότι το 1/4 των ερωτηθέντων είχε απαντήσει ότι το σεξ χωρίς συναίνεση δικαιολογείται υπό συγκεκριμένες συνθήκες, όπως αν η γυναίκα έχει πιει, έχει γυρίσει σπίτι μαζί του, πώς είναι ντυμένη. Στο ανάλογο ερώτημα στη χώρα μας, το ποσοστό που έδωσε αυτή την απάντηση είναι 32% όπως επισημάνθηκε.
