Ούτε σοκ, ούτε αποτροπιασμό. Οργή προκαλεί η δολοφονία της Ελένης στη Ρόδο επειδή αρνήθηκε να ενδώσει στις ερωτικές ορέξεις δύο ανδρών που κατηγορούνται για βιασμό και ανθρωποκτονία από πρόθεση. Οργή για ακόμα μία δολοφονία, οργή για ακόμα έναν βιασμό. Τι άλλο θα ακούσουμε για να δικαιολογηθούν οι απόπειρες βιασμού, οι βιασμοί και οι δολοφονίες;
«Προκαλούσε;», «είχε πολλές σχέσεις;» «ήταν καλή κοπέλα;», «τι είχε συμφωνήσει μαζί τους;». Ερωτήσεις και διατυπώσεις που επιβεβαιώνουν τις γερές ρίζες της κουλτούρας του βιασμού στην κοινωνία μας, μιας κουλτούρας που νομιμοποιεί και κανονικοποιεί τη βία σε βάρος των γυναικών. Αποκορύφωμα; Να εσωτερικεύεται και να αναπαράγεται από τις ίδιες τις γυναίκες. Υπάρχουν, λέτε, «καλοί» και «κακοί» βιασμοί; Βιασμοί που δικαιολογούνται και άλλοι που δεν δικαιολογούνται;
Μία γυναίκα όπως όλες μας
Η Ελένη δεν ήταν μια γυναίκα «άτυχη». Ήταν μια γυναίκα όπως όλες μας. Ήταν ακόμα ένα θύμα του κυρίαρχου αφηγήματος που αρνείται τη γυναικεία χειραφέτηση και αυτοδιάθεση, που δεν αποδέχεται το όχι, που εκδικείται όταν βρει αντίσταση. Στη θέση της θα μπορούσαμε να είχαμε βρεθεί όλες. Ας μην το ξεχνάμε, κυρίως εμείς οι γυναίκες.
Δεν έχει σημασία τι φοράς, πόσους συντρόφους είχες, αν κάνεις παρέα με αγόρια ή όχι, αν βγαίνεις και ξενυχτάς, αν είσαι κοινωνική ή όχι. Βιασμοί συμβαίνουν καθημερινά στον δρόμο, τον χώρο εργασίας, στα γήπεδα, τα σχολεία και στις περισσότερες περιπτώσεις μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον.
Ακόμα κι αν μια γυναίκα συμφωνήσει να βρεθεί σεξουαλικά με έναν άνδρα και στη διάρκεια της συνεύρεσης πει όχι, σημαίνει όχι. Η λογική «τώρα είναι αργά», «δεν υπάρχει γυρισμός», «πριν ήθελες, άρα θέλεις και τώρα» πρέπει να σταματήσει και να ξεριζωθεί από τα μυαλά που θεωρούν ότι το γυναικείο σώμα τους ανήκει.
Δυστυχώς, ακόμα και σήμερα, πολλοί από τους φίλους μας, τους πολιτικούς ή τους ερωτικούς μας συντρόφους μας βρίσκουν «υπερβολικές» όταν ανοίγουμε τέτοιου είδους ζητήματα. «Άρχισες πάλι τα φεμινιστικά σου» μας λένε. Άραγε τι εννοούν όλοι οι δικοί μας άνθρωποι όταν λένε στις κόρες τους, τις αδερφές τους, τις φίλες ή τις συντρόφους τους «πρόσεχε!» όταν βγαίνουν έξω ή όταν φεύγουν μεσάνυχτα μόνες τους από ένα μπαρ; Όταν τους λένε «πάρε με τηλέφωνο όταν φτάσεις» ή «κάτσε να σε συνοδεύσω»; Ή όταν σημειώνουν τον αριθμό του ταξί; Έχουν σκεφτεί τι πραγματικά φοβούνται; Αντί η κοινωνία να καταπολεμήσει την κουλτούρα του βιασμού, προτρέπει τις γυναίκες να προσέχουν... για να μη βιαστούν!
Ένοχο το θύμα
Γνωρίζουμε ότι ελάχιστοι βιασμοί καταγγέλλονται. Όχι μόνο γιατί το θύμα νιώθει ντροπή και ενοχή, αλλά γιατί η ίδια η κοινωνία ρίχνει το φταίξιμο στο ίδιο το θύμα του βιασμού. Με τι δύναμη να βγει να μιλήσει μια γυναίκα όταν υπάρχουν άνθρωποι που δικαιολογούν έναν βιαστή; Όταν την κατηγορούν ή υπονοούν ότι εκείνη έφταιξε και προκάλεσε τον βιασμό της;
Από την άλλη, οι δίκες για όσες γυναίκες ζητούν την απονομή δικαιοσύνης αποτελούν γι’ αυτές τρομακτικές διαδικασίες. “Είναι γνωστή η αναλγησία των δικαστηρίων απέναντι στις γυναίκες που έχουν καταγγείλει βιασμό. Επίσης, σύμφωνα με τους ρυθμούς χελώνας της ελληνικής Δικαιοσύνης, μια δίκη, για να τελεσιδικήσει, σε τρίτο βαθμό, όταν αυτό υπάρχει, χρειάζεται έως δέκα χρόνια. Όλα αυτά τα χρόνια μια γυναίκα που έχει καταγγείλει βιασμό σέρνεται στα δικαστήρια, πληρώνει πολλά χρήματα, εξευτελίζεται με τις ίδιες ερωτήσεις σε όλους τους βαθμούς και στο τέλος συχνότατα δεν καταδικάζονται οι κατηγορούμενοι” δηλώνει στην “Α” η Σίσσυ Βωβού από τη Φεμινιστική Συλλογικότητα "Το Μωβ".
“Εμβληματική κακοδικία, κατά τη γνώμη μας, η δίκη της Καβάλας το 2017, για ομαδικό βιασμό φοιτήτριας στην Ξάνθη το 2015. Αθώοι οι δύο κατηγορούμενοι, παμψηφεί, έτσι ώστε να μην υπάρχει δυνατότητα έφεσης. Ψυχικά κουρέλια η εγκαλούσα και ο πατέρας της, που τη στήριξε σε όλες τις φάσεις, με σπάνια επιμέλεια και ευαισθησία. Να μην πούμε για το οικονομικό κόστος σε μια μεσαία οικογένεια, να μην πούμε και για το κοινωνικό κόστος σε μια κοινωνία που εκπαιδεύεται να θεωρεί μικρό ή μεγαλύτερο αμάρτημα όταν μια γυναίκα βγαίνει για να διασκεδάσει”.
“Τρομακτικές οι ερωτήσεις της έδρας: ‘Αντισταθήκατε;’, ‘Πού είναι τα σημάδια;’, ‘Γιατί βρεθήκατε στο σπίτι του 3.30 τη νύχτα;’. Της έδρας που γνωρίζει ότι οι γυναίκες δεν είναι σε θέση να αντισταθούν πάντα και που ξέρει ότι υπάρχει ο νόμος για τον βιασμό στον γάμο από το 2006. Οπότε, ότι βρέθηκε στο σπίτι του κάποιου γνωστού της μια κοπέλα δεν σημαίνει συναίνεση”.
“Από το 2010 έως το 2017 έχουμε τετελεσμένους βιασμούς γυναικών, δηλαδή με τιμωρία των θυτών και ολοκληρωμένη τη διαδικασία, από 215 έως 141 αντίστοιχα. Ο αριθμός μειούμενος, κάτι που είναι σε αντίθεση με την εμπειρία μας. Είναι γνωστό ότι μόνο το 10% των βιασμών καταγγέλλεται και μεγάλο μέρος από αυτούς καταλήγει στην αθώωση. Άρα τι ψάχνει μια γυναίκα, νέα ή μεγαλύτερη, που της έτυχε το τραγικό;” διερωτάται.
“Οι γυναίκες απαιτούμε τον σεβασμό της αυτονομίας του σώματός μας, θέλουμε την ελευθερία επιλογής, να μένουμε σπίτια μας ή να διασκεδάζουμε χωρίς βία ή απειλή βίας ή διασυρμού. Ζητάμε πολλά;”
Να αλλάξει ο νόμος για συναίνεση – αυτοάμυνα
“’Το Μωβ’ και άλλες οργανώσεις έχουμε ζητήσει την αλλαγή του νόμου για τη συναίνεση στη σεξουαλική πράξη. Σήμερα, ο νόμος λέει ότι η γυναίκα πρέπει να πει το ‘όχι’. Αυτό γνωρίζουμε ότι δεν είναι πάντα δυνατόν όταν βρίσκεται παγιδευμένη και τρομοκρατημένη. Η άτυχη Ελένη Τοπαλούδη το είπε το ‘όχι’, βέβαια. Τη συνέχεια την ξέρουμε. Αντίθετα, συναίνεση πρέπει να τεκμαίρεται όταν πει η γυναίκα το ‘ναι’. Δυστυχώς, η κυβέρνηση δεν μας άκουσε για να τροποποιήσει και αυτόν τον νόμο, κατά την κύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης” τονίζει η Σίσσυ Βωβού.
“Αν όμως η γυναίκα αντισταθεί σε μια επίθεση για βιασμό; Την απάντηση μας την έχουν δώσει οι πρόσφατες δικαστικές αποφάσεις σε δύο περιπτώσεις, κατά τις οποίες οι γυναίκες αντιστάθηκαν, με αποτέλεσμα τον αθέλητο, όπως έχουν πει, θάνατο του επιτιθέμενου. Οι ποινές βαριές, η αυτοάμυνα δεν αναγνωρίζεται. Ζητάμε επίσης να αλλάξει ο νόμος και να αναγνωρίζεται η αυτοάμυνα σε επιθέσεις έμφυλης βίας. Και εκεί αποτύχαμε μέχρι στιγμής. Και να προσθέσουμε τις γυναίκες που σκοτώνουν έναν βίαιο σύζυγο: η Δικαιοσύνη δεν συνυπολογίζει τη χρόνια κακοποίηση, άρα οι ποινές τσεκουράτες, όπως για την άτυχη Σανιέ Οσμάνογλου, που έφαγε 12 χρόνια πρωτόδικα και στο Εφετείο, παρά τα 8 ανήλικα παιδιά και τη χρόνια κακοποίηση”.
